Door Arjan Snijders
Grotestadsradio, plots is het ook in Nederland een begrip.
Urban Radio. Voor stedelijke jongeren, blank, allochtoon,
zwart, whatever. Met wel veel zwarte muziek, zoals hiphop,
rap en R&B. Aangevuld met wat onze gekleurde inwoners
nog meer leuk vinden. Turkpop, Salsa, Arab, African, reggae,
latin. Muziekstijlen die amper tot niet te horen zijn
op de vele algemene popzenders. Maar waar zo’n anderhalf
miljoen jongeren wel behoefte aan hebben. Waarom is daar
niet eerder wat voor gedaan? En waarom zijn er nu twee
publieke omroepinitiatieven en geen commerciële pogingen?
En gaan die twee zenders naast elkaar bestaan, met elkaar
samenwerken of elkaar in de weg lopen?
Nederland kende al een paar jaar een urban station; Colorful
Radio. De obscure kabelzender van Erik de Vlieger zond
veel urban en gekleurde muziek uit en mikte op een multiculturele
luisterschare. Toen in mei 2003 Colorful geen FM-stek
kon veroveren bij de frequentieverdeling, was de zender
gedoemd op de kabel een stille dood te sterven. Inmiddels
is het kabelpakket opgekocht door Publieke Omroep (PO)
daar in september Urban Radio (werknaam) wil beginnen.
Daarover later meer. Tot slot hebben we FunX. Hoewel de
zender niet geassocieerd wil worden met een urban format
draaien ze wel de eerder geschetste muziekgenres en luisteren
er relevante groepen allochtonen uit grote steden, is
uit reacties op te maken. En het schijnt een succes te
zijn. Zegt iedereen. Maar niemand heeft daar treffend
bewijs voor. Het gonst, zeggen de medewerkers. Je hoort
de zender aan staan in de stad... Een rapport, ‘Minderheden
onderzoek op de arbeidsmarkt’ van Intelligence Group,
concludeert dat allochtone jongeren niets hebben met de
PO maar wel naar FunX luisteren. Op de site van FunX wordt
elke maand een half miljoen keer geklikt. Er komen dagelijks
honderden emails binnen. “Het succes van FunX is
gaan rondzingen”, zei zendercoördinator Radio
1 Jan Westerhof over de argumenten om ook een urban zender
te beginnen. Waar dat succes uit bleek kon de man die
de overname van Colorful Radio begeleidde ook niet aangeven.
FunX dus, de zender bestaat nu ruim een jaar en is te
ontvangen in de ether in de vier grote steden (Amsterdam,
Rotterdam, Den Haag en Utrecht). Ontstaan uit de wens
van de overheid en de vier lokale publieke omroepen in
die steden om ook de allochtone stadsburgers te bereiken.
Twee miljoen euro subsidie gaat hier heen, 1 miljoen van
OCenW, de vier grote steden hoesten de andere miljoen
op. En dan ook nog eens relevante en felbegeerde FM-frequenties,
je moet het dan wel heel slecht doen wil je niet een paar
deuken in voorheen onaangeroerde pakjes boter slaan.
Voorwaar ook een commercieel interessante doelgroep.
Het was niet voor niets dat Radio 538 zich bij de frequentieverdeling
voor de doelgroepenzender met een urban-format meldde
(onder de noemer Juice FM). Die FM-stek ging naar ID&T,
maar het commerciële potentieel is duidelijk, anders
zouden Lex Harding & Co hier nooit geld aan hebben
willen uitgeven. Onder de anderhalf miljoen potentieel
geïnteresseerde luisteraars voor urban zenders schuilt
ook nog eens 25 miljard aan koopkracht en een grote hang
naar merkartikelen. Dat verklaart ongetwijfeld de boosheid
van de VCR, de belangenclub van commerciële radiozenders
in Nederland, die helemaal niet blij is met het initiatief
van de publieke omroep om zomaar een nieuwe zender met
een commercieel interessant format te starten.
Bij initiator van FunX Willem Stegeman is er enige trots
over de (late) interesse vanuit Hilversum, hoewel Heukels
weer beweerd dat Stegeman het kunstje heeft afgeluisterd
tijdens NPS bijeenkomsten over een allochtonenzender.
Maar zowel Stegeman als Heukels geven aan elkaar niet
nodig te hebben, laat ieder vooral z’n ding doen
is de impliciete boodschap. Ergo; straks bestaan er twee
publieke initiatieven naast elkaar, waarvan de één
landelijk maar wel alleen via de kabel te ontvangen is
en de ander wel via de FM maar alleen in de vier grote
steden. Twee zenders die wat nuanceverschillen en andere
benaderingen zullen kennen, maar vooral op elkaar zullen
gaan lijken. Tuurlijk, FunX is géén urban
en allochtonen bestaan niet, er zijn alleen stadsjongeren.
En nee, Urban Radio gaat niet zo jong en vrijblijvend
zitten als FunX, zij gaan het voor de groep 20-34 jarigen
maken. Tuurlijk.
Er zijn vijf basiselementen waaraan het bestaan van twee
publieke urban zenders moeten voldoen om te zorgen dat
ze elkaar aanvullen en niet in de weg zitten. 1) Er moet
geen commerciële concurrentie zijn in hetzelfde format.
Dat is vooralsnog niet het geval. 2) De zender moet gemaakt
en gerund worden door jonge mensen uit de doelgroep zelf.
Bij FunX gebeurt dit, bij PO niet. De noodzaak wordt erkend,
maar dat type programmamaker werkt simpelweg niet in Hilversum.
Daarnaast is de blanke dertiger en zendercoördinator
van 3FM, Florent Luyckx, de (tijdelijke?) chef van Urban
Radio i.o. Heukels van de NPS ziet dat niet zitten en
wil een andere man op die plek. Hilversums geruzie ligt
op de loer. 3) Er moet een goede FM-frequentie beschikbaar
zijn. FunX is mooi bedeeld, Urban Radio moet het op de
kabel gaan doen. Rob Heukels denkt dat de doelgroep wel
komt als er echt iets op die kabel wordt geboden wat nergens
anders te halen valt. Die stelling lijkt eerder een wens,
de realiteit is dat er genoeg alternatieven zijn; internet
(de doelgroep is ’s avonds aan het gamen, sms-sen,
chatten en vindt online alle muziek die je maar zoekt),
de grootste groep van de beoogde luisteraars woont in
de vier grote steden en wordt in de ether dus al bediend,
én de afwezigheid van de kabel in menig slaapkamer
(of in huis als er een schotel op het balkon hangt). 4)
De twee zenders moeten samenwerken en elkaar versterken,
wellicht zelfs samengaan. Maar daar zitten beiden niet
op te wachten. De NPS huurt zelf trendwatchers in om opnieuw
de behoeftes van de doelgroep in kaart te laten brengen.
Er wordt weliswaar nog gepraat met elkaar maar over de
afloop daarvan is niets zeker. ZIN DIE HIERNA KWAM IS
DUS NU WEG!!! 5) De zender moet niet ten prooi vallen
aan Hilversumse omroeppolitiek en mag dus niet uit zuiltjes-zendtijd
bestaan. En ook daar dreigt het mis te gaan. Urban Radio
is een uitgelezen kans om nu eens een zender vanaf scratch
one op te zetten. Maar de signalen zijn er al, diverse
omroepen willen zichzelf herkenbaar op die zender terughoren,
er komen dus weer zuilenblokken en profileringmomenten.
Iedere omroep kan dus nu op zoek naar haar eigen excuusneger
of omroepturk (of kutmarokaan?).
Voorzichtige conclusie: voor de lancering van Urban Radio
moet nog héél veel werk verricht worden…
Terug
naar overzicht artikelen
|