Hoofdstuk 6 | Veronica als A-omroep

Adam Curry: ‘Toen we A-omroep werden, zaten we op de ’s-Gravelandseweg. Van Dick Ariola kregen we een hele grote doorzichtige A van plexiglas vol met snoep. Die heeft maanden bij de ingang gestaan. Iedereen graaide er steeds snoep uit. Dat ding raakte leeg. Toen hebben wij op een avond de brandslang gepakt en die A met water gevuld en er goudvissen in gemikt. Maar er zat ook nog snoep in en het werd een hele vieze brij. Die beesten gingen dood. We hebben twee dagen in de stank gezeten. We moesten het zelf opruimen.’

Veronicaaaaaaa

Als in oktober 1985 de bevestiging binnenkomt dat de VOO de A-status krijgt, gaat het dak eraf bij de club op de Vaartweg. Het is zover! Veronica is net zo groot als de andere omroepen die hebben geprobeerd om dat Veronica juist zo klein te houden. Het is een lekkere dikke vinger naar alle sceptici en critici. Er zijn inmiddels ruim zeshonderdduizend betalende gidsleden, waarmee de VOO snel de grootste omroep zal worden. Er komt een groot feest voor personeel en relaties. Jan Morriën organiseert de uitbundige party. ‘Er was geld genoeg en er werd nooit geld over de balk gegooid, maar voor dat grote feest op het Malieveld deden we niet zuinig. Dat heeft er ook mee te maken dat je af en toe wat terug moet doen voor je adverteerdersmarkt. Al die relaties waren daar ook te gast.’ En die zien de aanstekelijke euforie van het winning team van de Nederlandse omroep. Op naar het miljoen! roepen ze op het feest grappend, want dat lijkt erg onhaalbaar. Maar zelfs die mijlpaal zou het Magazine bereiken, in 1988.

Daarna is er zo langzamerhand niet veel meer te wensen. Binnen het bestel kan Veronica niet groter meer worden. Bovendien is de rol van gebeten hond niet langer meer geloofwaardig. Het altijd achtergestelde Veronica was nu net zo groot als al die andere zuilen en had niets meer te wensen. Behalve commercieel worden. Dat bestel weer uit. 

Het merk Veronica was intussen zo krachtig dat dit toch een financieel haalbare zaak zou moeten zijn. Voor Lex Harding en Ruud Hendriks staat dat als een paal boven water. Zij zouden druk bezig blijven om te onderzoeken waar het gat in de mediawetgeving zit. Om het bestel te kunnen verlaten zodra het zou kunnen. Maar die vroeger breed gedragen gedachte is niet meer zo vanzelfsprekend binnen de Veronica Omroep Organisatie. Dit zouden de jaren worden van de splitsing in twee kampen binnen het bedrijf. Maar ook de jaren van ongekende successen op radio en tv, die de eerste scheuren in het bataljon nog goed weten te verdoezelen…

Programma’s in 1986

Naast de twee publieke tv-zenders en de drie Duitse publieke zenders, vermeldt Veronica Magazine begin 1986 ook: FilmNet, SSVC-TV, AFNTV, Music Box, RTBF1, TELE2, TV-5, Europa-TV, Anglia en Sky Channel. Als enige gids vermeldt het Blad ook BBC 1 & 2 en België N. Na de start als A-omroep had Veronica uiteraard veel meer zendtijd en dus meer programma’s. Hier een kort overzicht wat er begin 1986 zoal te zien en te horen was:

• TELEVISIE:

De VOO heeft nu elke zaterdag vanaf 15.00 uur tot middernacht zendtijd. En er is een wisselende avond op Nederland 2. Die avonden werden gewisseld met de andere omroepen om geen ongelijkheid te creëren. Voor de kijker werd het er natuurlijk niet duidelijker op. Nieuwe eigen programma’s: Filmladder, maandelijks met René Mioch (zijn debuut, zou snel Veronica Film worden) De heelmeesters, met Ilona Hofstra (medisch programma).

Verona, met Henk Spaan & Harry Vermeegen (satirisch programma met vleugje seks, overgenomen van de VARA waar het Pisa heette) Ook overgenomen van de VARA is Koos Postema en zijn programma met jeugdherinneringen van BN’ers en hun Klasgenoten. Er is ook een serie Erotische verhalen. Het is een Nederlandse serie en al een jaar voor de start van de Pin-Up Club te zien. Schoolplein (jongerenprogramma met items en reportages. Het tv-debuut van Simone Walraven en Alfred Lagarde) Volgens het Magazine: ‘Een gat in de televisiemarkt. Een uur tv voor een vergeten doelgroep.’ Maar je had al Je ziet maar van de VARA en de AVRO had Minjon nieuw leven ingeblazen, zelfs op tv met Minjon Magazine. Veronica loopt hier dus achter de feiten aan.

Met oudjaar is er een conference te zien van Seth Gaaikema. Hij zegt zelf in het Magazine: ‘Veronica gaat op de barricaden. Ik zie dat als vernieuwend.’

De zaterdag op Nederland 1 begin 1986: ’s Middags o.a. Kinderseries als He-man and the masters of the universe en Buck Rogers. Ook Tineke (16.00-17.30 uur) zit daar nog steeds. In de avonduren maandelijks De Heilige Koe en De Grote Verwarring (waarin de ontwikkelingen op het gebied van de communicatietechniek wordt gevolgd). Presentatie Ton Lathouwers.

Vaste waarden op de zaterdag:

19.00-20.00 uur Countdown

20.28-21.15 uur Miami Vice

Een vrijdag op Nederland 2:

19.12-20.00 uur Schoolplein, Simone Walraven & Alfred Lagarde

20.00-20.25 uur Girls on Top, Britse comedy met Tracey Ullman en Dawn French

20.25-20.50 uur Bodylijn, Hans Hollegie en Saskia Levering over fitness en aerobic

20.50-21.20 uur Docu

21.20-22.10 uur Story of…

• RADIO:

Radio 4 van 12.00-20.00 uur op zaterdag

Radio 1, maandag

14.00-19.00 uur VNR

Soms 18.00-19.00 uur Veronica Sport Radio

Radio 1, dinsdag 14.00-19.00 uur VNR, met o.a. Joop Daalmeijer en Jaap van Meekren

Vanaf 19.00 uur werd het signaal van Radio 2 ook op Radio 1 doorgegeven!

Radio 2, maandag

19.00-20.00 uur Veronica Sport

20.00-21.00 uur Club Veronica Trend, Simone Walraven

Radio 2, woensdag

Van 07.00-17.00 uur Met dezelfde opzet als voorheen. Alleen heet Jukebox nu Terug in de tijd (14.00- 15.00 uur).

Radio 2, donderdag

17.00-19.00 uur Hollandse Hits, Peter Teekamp

Radio 3, vrijdag

07.00-09.00 uur De Vergulde Gaper, Bart van Leeuwen

09.00-10.00 uur Goud van Oud, Peter Teekamp

10.00-12.00 uur Hot Curry, Adam Curry

12.00-13.00 uur De staat van beleg, Peter Teekamp

13.00-15.00 uur Rinkeldekinkel, Jeroen van Inkel

15.00-18.00 uur Top 40, Lex Harding

19.00-22.00 uur Curry & Van Inkel

22.00-24.00 uur Countdown Café, Alfred Lagarde & Kees Baars

Van vrijdagnacht op zaterdagochtend ging het door op Radio 2:

00.00-02.00 uur De Stemband, Annette van Trigt en Cees Schilperoort

02.00-05.00 uur Oh, wat een nacht, Simone Walraven en Peter Teekamp

05.00-07.00 uur Ook Goeiemorgen, Bart van Leeuwen

Veronica gaat nu ook programma’s maken op Radio 5. Deze cultuur- en educatiezender is in 1983 als Hilversum 5 gestart. Maar de VOO had niet zoveel met cultuur en educatie. Nu Veronica A-omroep is moet ze hier toch ook programma’s maken. Radio 5 kent weinig luisteraars en veel ontoegankelijke programma’s. Maar de VOO boekt er echter succes met:

Radio 5 op zondag

12.05 uur Het Zwarte Gat, Bart van Leeuwen over occulte zaken

13.30 uur Radio Romantica, Maja Eksteen en Maria Schopman over liefde en seks

16.00 uur De Grote Verwarring, Ton Lathouwers over media, tot 16.56 uur

Daarna kwam de ZVK (Zendtijd voor Kerken), met… inderdaad, een kerkdienst!

Over het toevallige ontstaan van het praat- en inbelprogramma Radio Romantica vertelt Jos Bergenhenegouwwen: ‘Als je bij Veronica werkte, dan was je er eigenlijk zeven dagen in de week mee bezig. Je was, zoals Hans Mondt ooit eens heeft opgemerkt, echt met Veronica getrouwd. Het voelde ook helemaal niet als werken eigenlijk, ‘t was gewoon een manier van leven. Vakantie nam ik niet, maar daar heeft Lex ooit hoogstpersoonlijk iets aan gedaan. Het was hem ineens opgevallen dat ik nooit wegging en altijd maar aanwezig was. “Ik wil dat je een week vakantie neemt,” zei hij. Tegenstribbelen had geen zin, dus ik ging een paar dagen naar Engeland. Daar hoorde ik ‘s avonds voor het eerst in mijn leven een vorm van praatradio. Fascinerend! Dus vanaf mijn vakantieadres schreef ik Lex een kaart, ook om te bewijzen dat ik echt was gegaan, en in zeer kleine letterjes schreef ik er het concept bij voor een nieuw radioprogramma, waarin luisteraars per brief en per telefoon hun vragen op romantisch en erotisch gebied konden voorleggen aan een panel van deskundigen. Nadenken had-ie me namelijk niet verboden. Toen ik weer terug was zag ik die kaart hangen op zijn prikbord. “We gaan het maken,” zei hij. En dat werd toen Radio Romantica. De lijntjes waren kort bij Veronica.’

Tonnie Rietbroek van de keuken

Adam Curry: ‘Vergeet niet wie er achter de schermen allemaal bij Veronica zaten. En hoe belangrijk die mensen waren. Neem nou Tonnie van de keuken. Die vrouw wás gewoon Veronica.’ Jeroen Kijk in de Vegte: ‘Mijn allereerste dag in Hilversum, ik was toen zeventien jaar, vond ik bij Veronica gelijk een hele prettige open sfeer. Wat me heel erg bij stond van die eerste dag was dat er zulke lekkere broodjes waren van Tonnie Rietbroek, de kantinejuffrouw. Zij was voor mij Veronica. Ze was zo’n leuke vrouw, zo open en van ‘kom maar’. Ze was het cement tussen al die stenen van het bedrijf.’

Voor de buitenwacht was zij de grote onbekende. Maar voor vrijwel alle Veronicanen die tussen 1979 en 1996 bij Veronica werkten, ver tegenwoordigde zij hét Veronica-gevoel. Zij was namelijk niet op haar mondje gevallen, niet bang voor een seksgrap meer of minder, ze was oprecht geïnteresseerd, ze was vrij, open en ze zei waar het op stond. Ze was het klankbord aan het begin van elke werkdag, tijdens de lunch en vaak ook in de avonduren. Zij was Tonnie van de keuken. Tonnie Rietbroek wist binnen die losgeslagen bende omroepmensen precies de juiste toon aan te slaan.

Voor haar was iedereen even gewoon. En als iemand uit de hoogte deed, zette ze die Veronicanen op hun nummer. Tonnie zag iedereen binnenkomen én weggaan. Maar ze werd uiteindelijk door diezelfde club in 1996 ook aan de kant gezet. Daarna vond ze nooit meer zo’n bijzondere werkplek als Veronica.

Een monoloog van de kantinejuffrouw van de VOO: ‘Twintig jaar heb ik bij Veronica gewerkt en ik heb het twintig jaar hartstikke goed gehad. Je had er een prachtig leven. En er waren geen grote afstanden tussen de één en de ander. Ik vond dat fantastisch. Veronica was altijd heel goed voor haar mensen, ook voor het mindere personeel. Voor mij was iedereen ook even normaal. Ik heb ze allemaal meegemaakt en soms liepen ze wel uit de hoogte te doen. Maar dan zei ik: ‘Geflipte filmster!’ Dan keken ze je even aan maar ze accepteerden dat wel van mij. Neem nou Erik de Zwart, Adam Curry, Jeroen van Inkel, dat waren jochies hoor. Net twintig, net van school. Ik had zelf zoons en dan heb je zoiets van: ‘Doe es normaal joh.’ Ik kreeg een bepaald soort respect van die jongens. Ze vonden mij leuk. Als ze wat te zeuren hadden over de prijzen in de kantine zei ik: ‘Wat zit je nou te mekkeren om een paar gulden? Je verdient zoveel in de maand.’ Hadden ze niet van terug. Vaak vroegen vrienden en familie: ‘Ton, hoe is dat nou om met die beroemde mensen te werken?’ Maar ik vond dat heel normaal.

‘Toen ik bij Veronica kwam werken, kon ik nog blozen. Dat was ik na een jaar kwijt. Ik ben daar zoveel vrijer geworden, veel grover, veel seksistischer. Dat moest wel, want zo was iedereen daar. Ze maken mij niet gek en mij verbaast of choqueert ook niet veel meer. Ik was midden dertig, woonde in Blaricum waar ik twee jonge kinderen een beschermde jeugd had gegeven. Maar na een paar jaar bij Veronica had ik ook allerlei seksistische grapjes en vloeken overgenomen. Mijn familie zei wel eens: ‘Ton, hallo!’ Dat waren ze helemaal niet van me gewend.’

De wel erg vrije moraal

‘Er gebeurden dingen bij Veronica, daar zouden ze nu voor naar de rechter stappen. Ongewenste seksuele intimiteiten. Maar ja, dat was toen veel gewoner. En ik kon er wel tegen, hoor. Wij riepen altijd: ‘Ja, dat is gewenst hoor!’ Stond ik in de keuken te werken en dan kwam Nico Dik van automatisering binnen. Dan kwam hij stiekem binnensluipen en ging hij plots tegen me aanstaan en deed ik zo zijn hand tussen hem en mijn billen en dan zei ik: ‘Hé, Nico ben jij het!’ Dan lag iedereen dubbel. Ik had in mijn ooghoek gezien dat hij het was. Iedereen zat aan je! Paul Vasseur van de huishoudelijke dienst ging tegen je aanbrommen als een beer, allemaal oerkreten makend. Dan had hij een beetje yoghurt in zijn mond en zei hij: ‘Jij gaat mijn kinderen baren.’ Ondertussen liepen er een paar druppels uit zijn bek. Daar werd bij ons om gelachen. Daarom hadden we ook meestal feesten waar de partners niet bij waren. Dat ging gewoon niet. Leg maar eens uit dat het eigenlijk niks voorstelde.

 ‘Niet iedereen kon er tegen. Het ging wel eens zo ver dat mensen zich er echt aan stoorden. We hebben wel secretaresses gehad op de Vaartweg, van die tiepmiepen van een advocatenkantoor. Die konden niet tegen die Veronicamentaliteit. Tineke is ook wel eens heel boos geworden om wat ze allemaal met meisjes flikten. Er werd ruig geleefd, maar ze hielden er helemaal geen rekening mee dat er ook een groep mensen was die daar helemaal niet om kon lachen. Paul Vasseur heeft weken met ijzer in zijn gebit gelopen. Iemand in de kroeg had zijn tanden eruit geslagen met een asbak. Ook omdat hij zulke gore praatjes had. Ik heb het ook meegemaakt dat ik met collega’s in de kroeg stond, in De Kei in Hilversum. Het was heel druk dus ik stond helemaal ingesloten. Toen pakte Paul Vasseur mijn hand en hij zei: ‘Ik zal je even voorstellen aan Paulo’, dat was een cameraman. En Paul pakt mijn hand en legt zijn jongeheer erin. Ik was wel wat gewend en zei: ‘Wat wil je nu met dat schuimpje, Paul?’ Ze wilden dus echt dat ik met een rode kop een gil zou geven. Maar ik reageerde alsof hij me gewoon een hand gaf. Ik zei: ‘Nou, berg dat ding nou maar op, want het ziet er niet uit zo.’ En die meiden eromheen lachen. Toen ging dat verhaal ook weer door het pand. En het idiote is, achteraf realiseer ik me dat ik het nog normaal vond ook. Het zat in het verwachtingspatroon.

‘Bij Veronica werden altijd geintjes uitgehaald. Paul Vasseur was hoofd huishoudelijke dienst, die was wel de trendsetter. Die was altijd bezig met de auto van de boekhouder vast te binden aan een hek of zijn fiets in een boom op te hangen. Er ging geen week voorbij of er werden dingen uitgehaald. Een brandslang werd in een kantoor leeggespoten. Of Willem Visser, uit de postkamer, die was altijd pornofilms aan het opnemen. Die verkocht hij in het pand aan het personeel. Die banden circuleerden door heel het bedrijf. Ik had wel eens tegen Willem gezegd dat ik het sexy vond om een man bloot in een overall te zien. Toen kwam hij een keer in laarzen en een overall binnen. Ik zei: ‘Toppie, Willem, ik ben nu even druk, maar ik kom zo even langs.’ Ha ha.’

Meneer Herselman

‘Er was er maar één serieus aan de Vaartweg en dat was meneer Herselman, de financieel directeur. Iedereen kwam tegen negen uur aangekakt en ging eerst in de kantine ouwehoeren. Dan kwam Herselman binnen en riep: ‘Mag ik de rondvraag?’ Elke dag deed hij dat! Maar ja, het eerste halfuur werden er gewoon gezellig dingen besproken. Dat had wel degelijk nut. Later, op het Laapersveld, belde hij me op en dan moest ik de mensen aan het werk sturen. Dan mochten ze ook niet op het terras zitten tussen de middag. Ik moest dan het terras schoonvegen. Herselman had een stijf been. Dus als hij gebeld had, ging ik met mijn been stijf naar het terras lopen en zei ik: ‘Hier is mevrouw Herselman: jullie moeten werken.’ Dan ging het spul weer aan het werk. Uit zijn kantoor kon hij het terras zien. Dat kantoor had hij niet voor niets gekregen. Ik heb hem een keer een verrekijker cadeau gegeven omdat hij altijd zat te loeren. Ik had er een briefje bij gedaan, ‘omdat hij ouder werd en slechter ging zien, was het misschien nodig om ons zo beter te kunnen zien’, ha ha. Die verrekijker heeft hij jaren op zijn bureau laten staan, want zo sportief was hij wel. Het was ook een schat van een man.’

Aan het lot overgelaten

‘Het zal je niet verbazen dat het vanaf de start een zootje was. Ik was bij Veronica binnengekomen na een gesprek van vijf minuten. Ik kreeg een sleutel van de keuken en dat was het. Die eerste ochtend kwam ik het pand binnen en vervolgens riep Paul Vasseur: ‘Ja, ik moet weg, ik zie je vanmiddag wel. Je moet maar kijken hoe het gaat.’ Dat vond ik niet echt leuk. Maar ik had snel m’n weg gevonden. Het was ook een heel leuke tijd, hoor. Op de Vaartweg was het eigenlijk een losgeslagen zootje, maar er werd wel hard gewerkt. Mensen waren met iets bezig. Paul Vasseur en Dick Kloosterman maakten met Will Luikinga het programma ‘Hollanders’. Dat werd gedeeltelijk in het pand opgenomen. Daar bemoeide iedereen zich mee. Dat daar ooit nog een programma van is gekomen… Ik heb ook alle feesten meegemaakt, bij het bereiken van de C-, B- en de A-status. Toen kon ook alles. De hele tuin van de buurman op de Vaartweg was vertrapt. Er was zelfs politie met honden om het publiek dat naar binnen wilde het pand uit te houden. Dat was pas écht een feest op de Vaartweg.’

Bijzondere nukken

‘De eersten die het niet helemaal begrepen waren Henk Spaan en Harry Vermeegen. Die kwamen van de VARA en vielen bij Veronica buiten de boot. Ze hadden in het pand een beetje kapsones. Op een gegeven moment zei Harry tegen me: ‘Goh, Ton, we staan er zo buiten.’ Ik zeg: ‘Dat komt omdat je op je kamer blijft en broodjes bestelt. Je hoort in de kantine te eten, dat doet hier iedereen. Er wordt niks besteld en gedaan. Als je wilt eten, moet je hier komen.’ Dat heeft hij toen ter harte genomen. Daarna kregen ze ook contacten in het pand. Harry was sowieso een onbeholpen iemand. Die kwam in de keuken en dan riep hij: ‘Koffie koffie!’ Ik zei dan: ‘Heb je polio gekregen of zo? Je ziet toch: daar is de koffiepot.’ Dan keek hij me aan en dacht ie: god wat moet ik met dat mens. Ik zeg: ‘Je bent hier niet thuis, Harry, hoor.’ Het was net een onbeholpen kind. Zo onhandig als hij op tv was, was hij ook in het echt. Ik weet nog dat ze een prijs hadden gewonnen en dan moest hij een smoking aan. Maar hij kreeg dat dasje niet om en dan belde hij naar beneden: ‘Ton, kun je even komen om met mijn dasje te helpen?’ Dan zei ik: ‘Je bent toch ook wat, hè?’ Hij had best een grote bek, maar als je een grote bek teruggaf, werd hij zó klein.

‘Ik heb met iedereen een beetje apart contact gehad. Als Rob Out iets wilde drinken, kwam hij de keuken in, even knuffelen, en zei hij: ‘Schenk jij even koffie voor me in.’ Daar ging dan een flinke neut wodka in. We hadden ook een code. Tijdens directievergaderingen kwam er een meisje langs, koffie bijschenken. De meesten geven dan het kopje aan, maar dat kon Rob niet. Ik ging altijd achter hem staan en gaf hem de koffie of jus d’orange. Als hij vroeg of er jus d’orange was, bedoelde hij wodka. Ik had altijd een voorraadje voor hem in de kast. Maar ik bood het nooit publiekelijk aan, want dan zat hij volledig voor gek. Daar was niemand bij gebaat. Daarom wilde hij ook altijd dat ik bij de vergadering was.

‘Van der Reijden heb ik ook zes jaar meegemaakt. Als hij boven een vergadering had, belde hij wel eens naar beneden: ‘Ton, heb je nog een broodje kaas of een stukje worst?’ ‘Ja, meneer Van der Reijden, maar ik heb het nu druk. Ik sta alleen in de keuken.’ ‘Dan kom ik wel naar beneden.’ Dan kwam hij het halen of ging hij het zelf snijden. Wat hij ook wel deed als het druk was: zelf achter de kassa zitten. Dan ging hij mij helpen op zijn manier. Als de mensen hem achter de kassa zagen zitten, schrokken ze. Bij hem durfden ze niet te zeggen dat ze geen geld bij zich hadden. Ik hield altijd een lange lijst bij met wie wanneer nog moest inhalen met betalen. Van der Reijden kon wel aardig zijn, even een babbeltje maken in de keuken. Maar ja, het was een heel sluwe man. Hij was er heel goed in het klootjesvolk naar zijn hand te zetten door even aandacht aan ze te besteden. Mensen voelden zich dan gevleid en die kreeg hij dan ook niet tegen zich.’

Seks, drugs & pretentieloze lol ‘De uitjes van Veronica zijn ook legendarisch. Veronica brak de hele tent af en dronk in een mum van tijd de hele bar leeg. Ze hadden de grootste problemen dat zootje ongeregeld een beetje te begeleiden. We hoefden nooit meer ergens terug te komen, het waren allemaal eenmalige aanbiedingen. Gelukkig was Veronica goed verzekerd. Er werden flinke claims gedaan na ons bezoek. We zijn eens naar Praag geweest. Toen we ’s morgens teruggingen, zaten er nog tien mensen in de bak. Ze waren opgepakt ’s nachts. God mag weten wat ze hadden gedaan. Eén van hen was een jurist van Veronica. Altijd liep het uit de hand, met drank en de nodige drugs.

‘Ook dat was Veronica, mensen die én drank én drugs gebruikten. Diverse diskjockeys waren grootgebruikers. Die haalden elke nacht ontzettend door en het was natuurlijk ook een zwaar leven. Ze zullen de nodige spullen gebruikt hebben om zich weer op te kunnen peppen. En het had veel met de artiesten te maken waar ze mee omgingen, die dat ook deden. Twintig jaar geleden was het nog niet zo gewoon als nu. Ik heb het allemaal zien gebeuren.

‘Op de Vaartweg was een slaapkamer. Dat was gedeeltelijk kantoor, maar het moest deels een woonhuis blijven. Op papier werd het ook verhuurd aan iemand van Veronica. Die woonde er zogenaamd, maar dat was niet zo. Dat was gewoon het wipkamertje. Vrijdagmiddag gingen ze met z’n allen boven porno kijken. Ook dat was gewoon. Tot op een keer op een vrijdagmiddag zo’n vrouwtje van het schoonmaakbedrijf alle kantoren schoon ging maken en die liep op vrijdagmiddag de kamer van Rob Out binnen. Die was toen iets aan het doen met zijn secretaresse. Dus Rob nijdig, maar die schoonmaakster deed gewoon haar werk. Vervolgens mocht ze niet meer het pand in. Hij wilde haar gewoon niet meer zien. Tegen de directeur van het schoonmaakbedrijf zei hij: ‘Je kunt kiezen, of dat wijf eruit of jullie allemaal eruit.’ En toen kwam die man nog bij mij, maar ik kon ook niets doen. Het was niet netjes, maar dat was wel de macht van Rob.

‘Er was eens een kaartavond op de Vaartweg. Met Kees Gerritsen en een aantal mensen gingen we klaverjassen. Daarna gingen we pokeren of een ander spelletje doen en als we verloren moesten we iets uittrekken. Die avond hadden we net een nieuwe portier. Op een gegeven moment kwam er een kabaal uit die kleine kantine! De secretaresse van Lex had alleen nog een lipje aan, geloof ik. Er liepen al blote mannen rond. Het hele spul had wat kleding moeten inleveren. Die portier wist niet wat hij zag! Iedereen vond dat normaal. En na werktijd de kroeg in. Of eerder, als je van Rob Out iets gedaan moest krijgen. In de kroeg vond ie alles best. Ik denk dat daar wel misbruik van gemaakt is. Ik heb altijd een goed contact met Rob gehad. Hij was altijd hartelijk.

‘Bij Veronica werkten veel mooie jonge vrouwen. Ik ben ervan overtuigd dat er veel mensen zaten die op hun uiterlijk waren geselecteerd. Als je er niet goed uitzag, kon je net zo goed niet solliciteren. Al die mannen zaten altijd achter de wijven aan. Unico Glorie kon er ook wat van. Of Van der Reijden, die liep altijd rond jonge meiden te kwijlen. En er was een flink nichtencircuit hoor. Iedereen deed het met iedereen. In ieder geval gingen die geruchten altijd. Voor je relatie was het niet goed om bij Veronica te werken. Ik heb daar zoveel mensen gezien die uit elkaar gingen. Na feestjes stonden er vaak woedende echtgenoten te wachten. De kortste relatie die ik heb gezien is Anita Witzier. Ze ging trouwen. Iedereen was uitgenodigd. In de Story zag ik een foto van een saaie man die helemaal niet bij haar paste. Zes weken later maakte ze hier een programma. Toen werd ze opgehaald door een heel andere man! Dat werd haar nieuwe vriend. Een huwelijk van nog geen zes weken!

‘Ook een sterk verhaal is Gea van der Pol. Een mevrouw die bij Lex Harding op de afdeling werkte. Ze was alleenstaand maar op een gegeven moment was ze toch zwanger. Het gerucht ging in het pand dat het kind van Lex was. Toen is het kind geboren en dat kwam Gea dus showen in de kantine. En dat kind had een mutsje op, want Lex heeft twee kinderen en die oorlelletjes van die kinderen staan helemaal omhoog. Dus iemand toch dat mutsje omhoog schuiven. En wat denk je dat dit kind had? Omhoogstaande oorlelletjes!

‘Van Rob Out was bekend dat hij seks had met al zijn secretaresses. Tot die keer dat hij Gene van Doorn met zijn zatte kop van het balkon had gedonderd. Zij is daarna naar Amerika gegaan. En toen ging ook het gerucht dat Rob haar opleiding helemaal heeft betaald en haar onderhouden heeft.’

Tineke

‘Toen we naar het Laapersveld verhuisden, kwam daar wel een leuk ding bij voor mij. Tineke had haar middagshow op tv en die wilden ze gewoon vanuit de kantine laten komen. Live, op zaterdagmiddag. Dus bleef ik altijd op zaterdag werken. Er zat een rubriek in waarin sterren gingen koken. Dat eten zat ik natuurlijk van tevoren allemaal te maken, maar in de show moest ik buiten beeld blijven. Mijn wc hangt nog vol met foto’s die ik daar tijdens Tineke-uitzendingen heb gemaakt, ja. De Tineke-tijd was echt werelds. Elke week dat liveprogramma! Er kwamen ’s zaterdags heel veel collega’s voor de gezelligheid even kijken, omdat ze het gewoon leuk vonden dat er wat in het pand gebeurde. Dat was altijd leuk, met Jan Lenferink bijvoorbeeld. Ik heb toen ook een boek uitgegeven met kooktips. Daar staat ook nog een foto van me in met de band Normaal die een keer kwam koken. Die artiesten heb ik ook allemaal binnen zien komen. André Hazes die daarna nog belangeloos optrad bij de Veronicapersoneelsfeesten. Later kon dat niet meer. Na die opnamen leek het soms wel of er een bom was ontploft in de kantine. ’s Maandags moesten we gewoon weer een bedrijfskantine zijn. Maar dat vond ik één van de leukste ervaringen die ik daar meegemaakt heb.

‘Alles kon, ja, maar niet alles werd bekend. Dat Tineke voor een uitzending stikkies moest roken omdat ze anders te onrustig was. Ze was ook altijd zo stoned als een papegaai. Tineke kon heel emotioneel zijn en vreselijk tekeergaan. Paul Boots was haar regisseur, ze kenden elkaar heel goed. Dan was Tinus vervelend geweest doordeweeks. Waarop Paul op zaterdag tijdens de live-uitzending Tinus met de camera volgde als ze ging bukken. Gewoon vol op haar kont gefilmd en dat dan expres erin laten zitten. En Tinus wist veel van televisiemaken. Dus die zei in de vergadering: ‘Ja, dat heb je expres gedaan!’ Ik zat naast Paul en die zei: ‘Nee hoor, Tinus, dat kan natuurlijk gebeuren.’ Zij weer: ‘Nee, dat kan helemaal niet gebeuren en je denkt zeker dat ik gek ben!’ En dan gaf hij mij zo’n knietje en zei hij heel schijnheilig sorry. Uit wraak nam hij haar heel slecht in beeld. Zoemde hij in op haar onderkin. Dat was gewoon om een bepaalde vete uit te vechten tussen die twee. Ik denk niet dat ze dat nu nog op tv zouden toelaten.’

Stiekeme dingen

‘Natuurlijk zag ik wel meer van wat ik eigenlijk niet had moeten zien. Ik mocht als enige bij alle vergaderingen zijn. Ik ruimde daarna de kopjes op. Dan lagen er nog hele pakken met belangrijke dingen en die verzamelde ik en deed ik zolang in een bureau. Ik heb ook wel papieren gevonden en in de vriezer gelegd. Dan waren ze aan het zoeken, en niemand keek dan in de vriezer. De volgende dag waren ze een beetje zacht geworden, een beetje klam, en dan bracht ik ze terug naar de desbetreffende persoon. Het slingerde ook overal rond. Dat er bij Veronica veel gelekt is naar de pers, is geen wonder. Ik heb heel regelmatig hoogst vertrouwelijke papieren zien slingeren. Die ging ik ook altijd een stukje doorlezen, ha ha, want dat vond ik toch wel leuk. Dan werd er ook gevraagd: ‘Heb je erin gekeken?’ Ik zei gewoon ja, ik wil wel een beetje weten wat er in dit pand gebeurt. Op een gegeven moment werden de zaken een beetje te ingewikkeld en begreep ik er niet veel meer van. ‘Er werd heel veel gestolen bij Veronica. Alles werd opengebroken. Er is een keer een hangcamera van een ton gestolen! Ook mijn keuken is meerdere malen opengebroken, alleen al door Alfred Lagarde die op zoek was naar drank. Mensen waren heel makkelijk. Geld, dure apparatuur, alles lag te slingeren. Op een gegeven moment kan dat niet meer, want dan wordt alles gestolen. Met Will Luikinga hadden we een spelletje waarbij je een radio kon winnen. Vrijdagsmiddags werden er van die Philips-dozen met radio’s binnengebracht. Die werden in de gang neergezet. Maar zaterdag waren er opnamen voor Tineke en dus zei ik: ‘Ga je dat daar laten staan? Dat zijn 150 radio’s.’ Zeg Ton, bemoei je er niet mee, zeiden ze dan. Ik: ‘Nou oké, zoek het uit.’ Je wilt niet weten wie ik voor het keukenraam zag lopen van het personeel. Allemaal met een doos onder de arm. En maandag was de helft weg. Kwamen ze mij vragen of ik gezien had wie ermee wegliep. Ik zei: ‘Ja, dat heb ik gezien. Maar dan had jij hier moeten komen staan. Ik ga mijn eigen mensen niet aangeven en ik ben je politieagent niet, hoor.’

‘Veronica sloeg eigenlijk nergens op, financieel. Er was geen budget, iedereen deed maar, het was altijd nattevingerwerk. Overal moest geld bij. Ik moest ook één keer per jaar bij Jan Herselman komen en dan zei hij: ‘Nou, mevrouw Rietbroek.’ Als hij mevrouw Rietbroek tegen me zei, dan was er iets mis. ‘Er moet zoveel geld bij.’ Ik: ‘O, dat verbaast me niks. Als je eens uit gaat splitsen wat je aan drank, kaviaar en allerlei luxeartikelen bestelt, dan kan ik er wat aan doen. Maar zolang alles op een grote hoop gaat, dan zoek je het maar uit.’ Dan werd je een beetje toegesproken en was je er weer een jaar vanaf. Ik zei dan tegen Jan: ‘Je gaat toch niet zo raar tegen me doen, anders ga ik op je schoot zitten.’ Die man had zo’n vastgezette knie. En dan moest ie weer lachen en zei hij: ‘Ik ben serieus.’ ‘Ik ook.’ Haha. Dat was de sfeer. Dat was echt de sfeer.’

Dierentuin Laapersveld

‘Op het Laapersveld had ik een hele dierentuin. Dat is begonnen met een paar kippetjes die aan kwamen lopen. Die gaf ik brood en restjes. Toen werd het winter en die kippetjes woonden gewoon in de tuin. Die kippetjes moesten op hun stokjes zitten. Dus toen heb ik aan de tuinman gevraagd of hij een hokje wilde maken. Ik had gezegd, dat betaal ik wel uit de fooienpot. Na een tijd kwam hij met een mooi hok aan, wit en blauw, net als dat pand. Wilde hij duizend gulden voor hebben. Maar dat wilde Herselman uiteraard niet betalen. Toen heb ik een soort collecte gehouden in het pand voor de kippen en alle collega’s een gulden laten betalen. Ik heb een beetje met die tuinman onderhandeld en hem een bedrag gegeven. Toen lag het eerste ei in het hok. Ik heb dat goud geschilderd. Dat was dan duizend gulden waard omdat de kippen vanwege dat dure hok alleen gouden eieren konden leggen. En dat ei heb ik aangeboden aan Jan Herselman.

‘Daarna is er een hek omheen gezet omdat de postjongens om het pand heen scheurden en steeds de kippen bijna omver reden. Toen was er een keer een konijntje over. Iemand met alleen een balkon kreeg een geit op zijn verjaardag en dus werd die geit ook in het hok gezet. Ik ben geëindigd met ik meen: dertig konijnen, cavia’s, kippen, geiten, een hangbuikzwijn, noem maar op. Ze hadden allemaal een naam van één van de Veronica-mensen. Dat hangbuikzwijn heette Paul Vasseur, ik noemde hem Paultje. Toen kreeg de geit een kleintje, die heb ik door Joop van der Reijden laten adopteren. Hij heeft het eten betaald, dus die heette Jopie. Joop Daalmeijer en Joop van der Reijden hadden namen naar wie hij vernoemd was. De mensen betaalden uit de fooienpot, daar betaalde ik het eten voor de dieren van. Als er eens een beest ziek was, hing ik op de melkcontainer de rekening. Dan wisten ze dat ze weer iets moesten betalen voor de dierentuin. Dat vonden de mensen heel erg leuk. Zelfs Bull Verweij, de oude oprichter, kwam wel eens langs om naar de dierentuin te kijken. Elke middag als het personeel de keuken opruimde en schoonmaakte, deed ik een paar laarzen aan en harkte ik de dierentuin aan. Dan kwam er wel eens een vertegenwoordiger. ‘Is mevrouw Rietbroek er?’ ‘Ja die zit in de stal.’ Die kwamen dan in de stal een praatje maken om dingen te regelen. Toen ik wegging bij Veronica heb ik de kinderboerderij in Naarden gebeld en heb ik die dieren allemaal weg laten halen.’

De Verenigingsvergaderingen

‘Al die Verenigingsraden heb ik ook meegemaakt. In mijn ogen stelde het allemaal niet veel voor. Die mensen die daar in zaten, vonden het gewoon interessant om er bij te horen. Maar de meesten zaten er voor Piet Snot. Ze werden door Joop van der Reijden en consorten helemaal niet serieus genomen. Ze hadden alleen hun stemmen nodig. Die mensen werden tijdens die vergadering gekieteld, zodat ze het gezellig en leuk hadden. Als Van der Reijden in vergaderingen aan het woord was, ging hij altijd heel zachtjes praten. Iedereen moest dan over de tafel hangen om het nog te kunnen horen. Dan stelde je een vraag en dan zuchtte hij: ‘Ik zal het je nog één keer uitleggen.’ Dan dacht je: ik heb er als enige van de hele zaal niets van begrepen. Mensen durfden daar gewoon niet tegenin te gaan. Ze kozen vaak wat de leider zei. Hun stem werd bewerkt totdat ze geen nee meer konden zeggen. Ze vonden een drankje en een hapje belangrijker dan wat er besproken moest worden.’

Niet alles koek en ei (tegentonen)

‘Het was verder hard werken, hoor. Overuren werden op geen enkele manier gecompenseerd. Het kwam wel eens voor dat ik pas om tien uur binnenkwam, omdat het toch rustig was ’s ochtends. Waarop Herselman tegen me zei: ‘Waar was je vanochtend?’ Dan zei ik: ‘Vraag jij je ’s avonds ook wel eens af waar ik uithang?, want ik was hier gisteren om elf uur nog!’ Dan zei hij sorry en daarna heb ik er nooit meer iets over gehoord. Ik ben ook een keer naar het ziekenhuis gegaan onder werktijd. Ik had geregeld dat de lunch door iemand verzorgd werd. Maar het hoofd huishoudelijke dienst had een grote bek: ‘Ja, als je denkt dat je zomaar weg kunt blijven…’ Ik zei: ‘Zoek het lekker uit. Ga jij in de keuken staan, het schort hangt in de hoek en daar staat de messenset, zoek het lekker zelf uit.’ Maar dat moest je zo wel afdwingen. Met vrije dagen werd ook niet serieus gedaan. Er werd altijd gezegd: je moet niet zeuren, je moet je werk doen. Als ik dan zei: ‘Dan neem ik gewoon drie maanden verlof’, pas dan namen ze het serieus.’

En toen was het op ‘Bordewijk had wel eens tegen mij gezegd: ‘Ton, jij hebt een zwaar vak. Heb je geen zin om je om te scholen? Misschien achter de telefoon werken?’ Maar ik moest er niet aan denken om iets anders te doen. Dit werk was me echt op het lijf geschreven. Ik werd gesteund in mijn werk en er was maar één de baas in de kantine, en dat was ik. Bij het commercieel gaan in 1995 werd alles anders. Toen namen ze een mannetje aan die het allemaal strakker moest gaan regelen. Die kwam in de keuken kijken wat je deed. Bij Veronica werd altijd heel hard gewerkt. Maar deze man deed de hele dag niets. Hij hing alleen maar in mijn stoel. Ik dacht: Ik kan twee dingen doen. Of ik sla hem op zijn bek of ik ga gewoon weg. Ondertussen liep het bedrijf leeg. Het meeste indruk op mij maakte het eind van Nieuwslijn. Al die mensen werden in de kantine bij elkaar geroepen. Ze hadden de garantie gehad dat het door zou gaan. Maar er werd toch besloten dat het zou stoppen, à la minute. Daar stonden meer dan zestig jonge mensen, met een hypotheek, twee jonge kindjes, die daar hun toekomst op hadden gezet. En opeens was het voorbij. Uiteindelijk zijn mensen als Jan de Hoop, Rick Nieman, Sacha de Boer en zo allemaal wel goed terechtgekomen. Maar toen zaten ze allemaal in zak en as. En dan die vervelende vent die ik boven mij moest dulden. Toen dacht ik: Ik ben hier klaar. Het was mijn Veronica niet meer.

‘Ik heb veel mensen gezien die er min of meer aan onderdoor gingen dat ze weg moesten bij Veronica. Veronica stond bij hen op nummer één en verder was er niks. Je valt in een gat. Toen ik wegging heb ik bewust een bepaalde afstand genomen van Veronica. Ik vind het leuk om op radio en tv nog zoveel Veronica-mensen te zien. Ik spreek nog steeds bepaalde mensen, zoals Adje Bouman en de dochter van Wout Bordewijk, Caroline. Die is getrouwd met Michael Pilarczyk. Ik was getuige op hun huwelijk. We hebben een tijdje reünies gehad maar dat is ook een beetje verwaterd. Toch, als je oud-collega’s tegenkomt voel je een speciale band. Ik ben nog wel eens teruggeweest op de Vaartweg. Wat me daar opviel was dat de meubeltjes zo net waren en hoe keurig schoon alles was. Bij ons in het pand werd alles altijd vernield. Het was een niet schoon te houden bende .

Veronica bestaat voor mijn gevoel niet meer. Misschien was het gewoon beter geweest als men had gezegd: Het is mooi geweest. Het heeft me wel verbaasd dat de mensen in de organisatie zelf de afbraak niet tegen hebben gehouden. Alleen de journalisten deden in de vergaderingen hun zegje. Maar die waren na 1996 weg. De anderen lieten alles over zich heen komen. Er was wel kritiek in de gangen, maar niet wanneer je je zegje mocht doen. De mensen die overbleven, zoals Van der Reijden, die ging het om de macht. Niet om het geld, dat had Van der Reijden helemaal niet meer nodig. Zijn zoon zat bij het bedrijf, zijn vrouw zat erin. En ook zo’n Willem van der Meer de Walcheren was een geslepen rat. Die paste helemaal niet bij Veronica. Ik denk dat op een gegeven moment de mensen de weelde niet meer aankonden. Zo’n plek als Veronica was, komt nooit meer terug.’

Commerciële experimenten op de Firato

Die enige overgebleven wens om uiteindelijk weer commercieel te gaan, leeft vooral bij Lex Harding. Zijn radioafdeling gaat dan ook waar het kan experimenteren om te zien of de Mediawet inmiddels wat opgerekt kan worden. De leukste probeersels vinden plaats op de tweejaarlijkse elektronicabeurs de Firato. In de rai presenteren audiofabrikanten hun nieuwste uitvindingen, zoals de compact discspeler en de beeldplaat. Maar ook de omroepen zijn er vertegenwoordigd. Ze maken er live hun radioprogramma’s en hopen er wat leden te winnen. Het verschil tussen de omroepen wordt er heel duidelijk. Op de AVRO- en VARA-dagen is het behoorlijk stil en kil op de beursvloer. De TROS-donderdag trekt wel veel bekijks maar vooral de Veronica-vrijdag levert volle zalen op. Adje Bouman ziet tot zijn verrassing het publiek binnenstromen: ‘Ik heb me altijd verbaasd over de mensenmassa die komt kijken naar radio. Er is toch vrij weinig te zien aan een dj die aan knoppen prutst.’ Optredens van artiesten helpen. Zo trekt het sexy trio Centerfold meer kijkers dan alle stands vol elektronica.

Maar Veronica maakt op de Firato niet alleen haar Radio 2 & 3-programma’s live. Veronica gaat in 1986 tijdens die tien dagen van de Firato een 24- uurs versie van Radio Veronica maken, onder de noemer Europa Radio. Waarom gebeurt zoiets pas in 1986 en was het niet eerder geprobeerd? Dat heeft te maken met de opkomst van de satelliet. Deze kunstmanen brengen het tv- en radiosignaal ook buiten de landsgrenzen waar je ze maar wilt hebben. Een buitenlands radio- of tv-signaal kan de Nederlandse overheid niet weren. De satelliet breekt dus de voorheen dichtgetimmerde Mediawet open. Nederland kende al behoorlijk veel kabelaansluitingen, en daar wordt het satellietsignaal op doorgegeven. Er konden dus al veel huishoudens naar Europa-tv kijken. Via dat Europa Television is in 1986 ook al Europa Countdown te zien. Adam Curry komt elke werkdag om kwart over zes bij miljoenen huiskamers naar binnen. In theorie dan, want de kijkers moeten het nieuwe kanaal wel kunnen ontvangen. Kees Baars hierover: ‘Ach, die Europese programma’s die we maakten stelden helemaal geen reet voor. Die werden uitgezonden in de Oekraïne of een provincie van Turkije.’ Maar de route ligt open…

De VOO krijgt dat jaar toestemming voor een tiendaags radio-experiment op de Firato. Het radiosignaal wordt verstuurd naar de satelliet en verspreid via de zender van Europa-tv. Het is een test om te zien of die route nu gebruikt kan worden om radiosignalen via de satelliet bij de mensen thuis te brengen. Ruud Hendriks over Europa Radio: ‘Dat was het eerste satellietradiostation in Europa! Gewoon om te kijken of het technisch wel allemaal werkte. En dat deed het. We hadden het een experiment genoemd. Dan kreeg je wél toestemming, omdat zij dachten dat een experiment tijdelijk was en weer zou ophouden.’ Ton Lathouwers zegt echter dat er helemaal geen satellietverbinding is gemaakt. ‘Het hing van list en bedrog aan elkaar. Zogenaamd werd het via de satelliet uitgezonden, maar achter de stand lagen vier heel dikke bossen met kabels. Via die kabels ging het naar alle kabelnetten toe. Eigenlijk mocht dat helemaal niet.’ Hier wordt een klassieke constructie gebruikt. In 1959 werden de radiohandelaren die investeerden in de zeezender ook al voor de gek gehouden met een proefuitzending die helemaal niet van zee kwam. Ook toen zat de zender heel dichtbij. En in 1986 werkt zo’n leugentje weer net zo goed.

Het signaal van Europa Radio wordt ook door diverse lokale radiozenders doorgegeven. In sommige gemeentes is Veronica dan ook in de ether te beluisteren. Eigenlijk is dat voor het eerst in bijna twaalf jaar tijd dat er weer een non-stop Veronica te horen is. Maar natuurlijk niet alleen Veronica, daarom doen er ook een paar andere omroepmensen mee. Onder hen Kas van Iersel, dan van de AVRO. Hij zou in 1996 bij Veronica terechtkomen. En ook de naam Rob Stenders duikt hier voor het eerst op binnen de Veronica-gelederen. Hij is dan nog presentator van de ‘Verrukkelijke Vijftien’ van de VARA op Radio 3. Maar nog geen jaar later zou hij dj bij de VOO worden.

Programma’s op de Firato

00.02-03.02 uur Alfred Lagarde

03.02-06.02 uur Nachtbrakers, met o.a. Simone Walraven en Rob Stenders

06.02-09.04 uur Leo van der Goot

09.04-10.04 uur Goud van Oud, met Hans Mondt

10.04-12.04 uur Bart Van Leeuwen

12.04-13.04 uur Chiel van Praag

13.04-14.00 uur Peter Teekamp

14.04-15.00 uur Talkshow, live op de Firatobeurs

(alleen op woensdag: 14.00-15.04 uur Bart Van Leeuwen, parallel met Radio 2)

16.04-18.00 uur Jeroen van Inkel

18.00-18.10 uur Nieuwsoverzicht

18.10-20.04 uur Erik De Zwart

20.04-22.04 uur Adam Curry

22.04-00.00 uur Kas van Iersel

Op zondag wijkt het programma af. Tineke verzorgt dan van 10-12 uur het programma-aanbod en van 12-18 uur presenteren Jeroen van Inkel en Lex Harding de Europese Top 100. De reguliere programma’s van Veronica op Radio 2 en 3 komen eveneens live vanaf de Firato.

Na die tien dagen moeten Harding & Co tot hun spijt weer ophouden, maar dit smaakte naar meer. Harding roept in een uitzending vanaf de Firato van De Grote Verwarring, dat hij met de overkoepelende organisatie van lokale omroepen gaat praten. Hij hoopt dat de lokale zenders naast hun eigen uitzenduren blokken willen afstaan aan Veronica. Officieel mag dat niet de VOO zijn die daar programma’s voor aanlevert. Maar Jeroen van Inkel zou onder zijn eigen naam wél een dagelijks programma kunnen presenteren voor die lokale zenders. Natuurlijk heeft Harding voor ogen dat hij alle daluren van al die zenders kan gaan vullen, zodat er toch min of meer landelijk een horizontaal Veronica-geluid te horen is. Die samenwerking met de lokale zenders komt echter niet van de grond.

Op de Firato van 1988, twee jaar later, wordt een tweede experiment goedgekeurd door het inmiddels opgerichte Commissariaat voor de Media. Er komt weer een 24-uurs zender in samenwerking met de lokale radiozenders. Dit keer onder de naam (Radio) Veronica Lokaal. Ruud Hendriks regelt de samenwerking: ‘We hadden een netwerk met zestig lokale zenders opgezet.’ Ad Bouman doet met plezier mee aan de experimenten op de Firato. ‘Dat ging onder leiding van Jeroen van Inkel. We zijn nog een tijdje langer doorgegaan, om te testen wat mogelijk was.’ Dat langer doorgaan dan die tien toegestane dagen, wordt gesteund door de Vereniging Veronica, die ook de kosten en het risico draagt. Zij keuren het plan van Lex Harding goed om gewoon te blijven uitzenden. Het Commissariaat grijpt daarop in, maar Veronica heeft het toch geprobeerd. Ruud Hendriks: ‘Veronica Lokaal is door de Raad van State verboden. We wisten dat zoiets zou gebeuren. Maar we hebben wel zes weken uitgezonden. We hebben daarvan geleerd en je duwt toch de deur bij de politiek weer een stukje verder open.’ 

Naast de Firato komen er nog vele andere experimenten. Ruud Hendriks maakt bijna alle verkenningen mee samen met Lex Harding. ‘Niet omdat we piraterij zo leuk vonden! Piraterij doet me helemaal niets. Ik ben niet op een boot gaan zitten omdat ik het water zo leuk vind. Integendeel, ik ben hartstikke ziek geweest. Wij wilden gewoon dagelijkse professionele commerciële radio en tv bedrijven. Omdat we het medium fantastisch vonden én omdat we dachten dat we er veel geld mee konden verdienen. Ik ben toen nog samen met Lex en Ton naar Parijs geweest om te kijken of we niet met een hele sterke fm-zender op een hele hoge heuvel in Noord-Frankrijk konden uitzenden. We hebben echt metingen verricht. Zeeuws Vlaanderen en het zuiden van Nederland konden we bereiken.’ Ook Ton Lathouwers is hier weer bij betrokken. Hij zegt: ‘We kwamen erachter dat er in Noord-Frankrijk een Belgisch radiostation was, Radio Métropole de Flandre, of Radio Metropolis voor Nederlandstaligen. We hebben serieus onderzocht of we het konden kopen. Het leek er echt op dat het zou gebeuren. Maar toen kreeg Lex Harding een enorme aanrijding. Hij heeft twee maanden in het ziekenhuis gelegen. Toen ging het avontuur niet door.

De bedoeling was geweest om in Sluis, het zuidelijkste puntje van Zeeland, het signaal van Radio Metropolis op te vangen met een heel goede fm-antenne. Daarvandaan zou het worden doorgezonden via de kabel. Dat mocht wel, een buiten landse zender op de Nederlandse kabel doorgeven. Met kerst 1986 was het de bedoeling geweest een commercieel radiostation te hebben in Nederland. Ruud en ik zouden dat doen. Ik denk dat het gewoon Radio Metropolis zou blijven heten, maar er zou een link met Veronica zijn door de diskjockeys. Dj’s als Van Inkel en Curry zaten zich te vervelen omdat ze maar één à twee uurtjes radio per week deden. Dit konden ze er makkelijk bijdoen. Helaas is het niet gelukt. Toen ben ik brieven gaan schrijven aan alle satellietaanbieders. Omdat Countdown inmiddels ook bij Sky Televisie werd uitgezonden, had het Engelse Sky Channel iets van: wij willen wel radio doen met jullie. Daar is Sky Radio uit voortgekomen.’

Sky Radio is Veronica

Sky Channel wil de omweg wel mogelijk maken. Na de afgeblazen Franse route komt dit vanuit Engeland verstuurde radiosignaal voor de Nederlandse markt. Sky-baas Rupert Murdoch heeft dan nog het plan om tv-zenders voor heel Europa op te gaan zetten. Daar past een radiozender voor de Nederlandse markt wel bij. In het geheim faciliteert Harding dit experiment door studioruimte en computers in het Concordia-pand vrij te maken. Daar heeft Rob de Boer zijn Countdown-spulletjes staan. En begin 1988 start daar ook Sky Radio. Grote videorecorders met overal één liedje erop worden door allerlei wisselaars achter elkaar gestart. Dát is het non-stop signaal dat als Sky Radio op de Nederlandse kabel start. Goedkoop en makkelijk zo, het gaat tenslotte om het testen van het werken van deze omweg. De non-stop softpop slaat echter nog aan ook bij de overdag thuis werkende huisvrouwen. Zo wordt Sky Radio min of meer toevallig een succes en zal het uitgroeien tot één van de succesvolste radiozenders van Nederland. Lex Harding heeft zijn betrokkenheid bij Sky Radio pas vele jaren later openlijk toegegeven. Ton Lathouwers die er zenderbaas werd, is er enorm rijk van geworden. Net als uiteraard aandeelhouders Harding, Out en De Jager. Die aandeelhouders hadden niets met de zender zelf maar wel met de inkomsten. En omdat de omweg via de Britse eigenaar juridisch overeind blijft, wordt er uiteraard verder gezocht naar nieuwe mogelijkheden. 

Niet iedereen wil commercieel…

De wens om commercieel te gaan voert ook de boventoon in het Veronica Magazine: ‘Het avontuur blijft lonken. Veronica wil commercieel. Wie durft mee?’ Toch ontgaat een deel van het Veronica-personeel hoe concreet deze pogingen zijn om weer een weg uit het bestel te vinden. Harding & Co kunnen het natuurlijk ook niet aan de grote klok hangen. Tineke: ‘Het was een grote schok toen Veronica opeens commercieel werd. Ze hadden gewoon een publieke omroep moeten blijven. Ook eind jaren tachtig wist ik van niks. Ik heb echt niet geweten wat Lex en Ruud allemaal aan het uitvreten waren. Ik vond dat Lex het eigenlijk niet kon maken. Hij was directeur radio van de Veronica Omroep! Ik heb altijd gedacht: als Lex mij nodig heeft, laat hij dat wel weten. Maar ik werd nergens bij betrokken.’ Lex Harding legt uit waarom hij toch doorzette: ‘Volgens mij heeft het altijd in de statuten gestaan. Dat Veronica uiteindelijk weer commercieel zou moeten gaan. Ik heb daar heus wel mijn twijfels over gehad. Zo’n omroeporganisatie is een comfortabele behuizing. Maar het is ook een saaie bedoening.’ Kees Gerritsen zegt dat iedereen wist dat een commerciële toekomst het plan was. ‘Iedereen die bij Veronica werkte, wist dat Veronica commercieel wilde gaan. Als je dat niet wist, was je fout. Rob Out riep het constant, Lex riep het constant.’ Maar Jan Morriën weet: ‘De gevoelens over commercieel gaan waren zeer gemengd. Er is al medio jaren tachtig een rapport gemaakt door onderzoeksbureau kpmg over of dat zinvol zou zijn. Daaruit bleek dat de radio enorm zou groeien. Maar voor televisie werd niet zoveel winst gezien. Het kon dus wel, maar om het zelfstandig te doen, leek onverstandig. Er zijn toen vaak gesprekken geweest met rtl in Luxemburg en bij ons. Uiteindelijk was de keuze om niet uit het bestel te stappen. Als je dat tóch wilt, dan ga je toch gewoon een ander station opzetten? Rob had daar geen trek in, Lex wel.’

De VOO heeft deze jaren als A-omroep in het bestel ook genoeg aan z’n kop. De organisatie moet groter en breder groeien. Er komt een nieuwe lichting medewerkers die de wens om commercieel te gaan helemaal niet onderschrijven. Zij zien de publieke-omroephuls helemaal niet als een nadeel. Het is voor hen een plek waar onafhankelijke programma’s gemaakt kunnen worden. Waar ook meer geëxperimenteerd mag worden met nieuwe vormen en programma’s voor de commercieel minder interessante jeugd. Peter Adrichem, die wekelijks Countdown maakte: ‘De vraag is of Veronicaprogramma’s wel commercieel interessant waren. Projecten als Veronica Goes… America, waren godvergeten duur om te maken. Nederland muziekland, dat was drie dagen op een plein met zoveel man op stap. Dat zou je nu niet meer terug kunnen verdienen als commerciële zender.’

De VOO heeft als publieke omroep nog steeds de verplichting om te voorzien in kunst, cultuur, educatie en informatie. Met de toegenomen zendtijd moeten er dus ook meer journalisten en specialisten aangenomen worden. Daarbij gaat de VOO vooral winkelen bij de VARA. Joop Daalmeijer wordt als één van de nieuwe presentatoren van VNR en Nieuwslijn de meest bepalende. Maar er zijn meer oud-VARA-medewerkers op de journalistieke redacties te vinden. Ook Koos Postema en Spaan & Vermeegen worden bij De Rooien weggelokt. Zelfs op het dj-front wordt er bij de linkse, progressieve omroep gewinkeld. Rob Stenders en Wessel van Diepen verlaten in 1987 het rode nest om bij de populist van het bestel verder te gaan. Het zijn stromingen die voorheen niet binnen Veronica vertegenwoordigd waren. Rob Stenders: ‘Ik weet nog dat Rob Out me bij zich riep en dat hij mopperde over al die VARA-gasten die zijn bedrijf om zeep kwamen helpen. ‘En daar ben jíj er ook eentje van!’ riep hij dan. ‘Waarom heb ik ze toch binnengehaald?’ Ik moest hem echt overtuigen van mijn parate kennis van zijn boek Eén jaar later. Toen pas zei hij dat ik deugde.’

De organisatie groeit sowieso sterk in personeel. Rob Out doet het liever met de helft van de mensen, maar het is onontkoombaar. Met het groter worden groeit ook de behoefte aan meer structuur. Een bedrijf met meer dan tweehonderd man personeel kan niet meer werken met de losse, korte, maar oncontroleerbare lijntjes die binnen de kleine club wel werkten. Lex Harding hierover: ‘Dat was voorheen nooit een probleem geweest. Het was de natuurlijke organisatie van Rob Out. Toen de nieuwe lichting journalisten en beleidsmakers binnenkwam, was die baan hun enige levensvervulling. Ze kwamen nergens vandaan en gingen nergens naartoe.’ Het onvermijdelijke gaat gebeuren. De Veronica Omroep Organisatie gaat een omroepbedrijf worden.

Kan dat, journalistiek bij Veronica?

Veronica als A-omroep moet zich met veel mensen van buitenaf ook bekwamen in minder logische genres voor de snelle jongens. De kennis daarvan moet worden ingekocht. Toch weet de VOO van die verplichte nummers in het bestel vaak iets te maken wat een andere omroep er weer niet van gemaakt zou hebben. Zo zijn programma’s als Muziek voor Miljoenen op Radio 4 veel populairder dan menig ander blok klassiek. Veronica laat bewust na elk stuk muziek te duiden en er met het opgeheven vingertje een geschiedenisles aan vast te plakken. Het is Classic fm avant la lettre en die klassieke zender wordt bij de start in Nederland al snel populairder dan Radio 4. Andere omroepen halen de neus op voor de populistische toon. Hetzelfde gebeurt op Radio 1. Vanaf eind 1985 is dat de zender voor nieuws, sport en actualiteiten. Veronica programmeert daar VNR met De Wereld in een halfuur. Hoon en geklaag van de andere omroepen over de oppervlakkige korte items die de VOO daar maakt. De luisteraar is er wél van gediend. Eerder al hadden Peter Adrichem en Jos Bergenhenegouwen voor Veronica Info een later populaire suggestie aangedragen. Bergenhenegouwen: ‘Dat was voor begin jaren tachtig nog geheel nieuw. We roepen een stelling en mensen kunnen naar een telefoonnummer bellen en hun mening geven. Die meningen snijden we kort op elkaar en pats-boem, een rubriek. Lex dacht er maar heel kort over na. Vanaf dat moment was de Foon-In geboren. Hij heeft nog jarenlang bestaan.’

Als A-omroep komt Veronica met de wekelijkse tv-actualiteitenrubriek Nieuwslijn. Presentatoren zijn Jaap van Meekren en zijn leerling Ruud Hendriks. Hij heeft even tussendoor bij de AVRO met Van Meekren gewerkt. Over dat uitstapje naar de Algemenen zegt hij: ‘Het was er ronduit saai. Ingeslapen mensen en geen enkele spirit. Ik was dolblij om bij Veronica terug te keren.’ Hendriks wordt eindredacteur van de nieuwe actualiteitenrubriek van de VOO. Nieuwslijn, met slechts 25 minuten ook de helft korter dan alle andere actualiteitenrubrieken, valt op door kortere, puntiger items.

Eén van de redacteuren groeit uit tot een vaste waarde op de Veronica-actualiteitenafdeling: Allard Berends. Hij vertelt over zijn ervaringen bij de informatieve afdeling van Veronica: ‘Ik ben als redacteur gestart bij Veronica Nieuwslijn. Uit heel Hilversum werden daar bijzondere krachten bij gezocht. Joop Daalmeijer, Gert Berg, Rob de Grave, George Mustert, Rolph Pagano, Michiel Linders, Kiki Corbijn, Hans Bijl, George Lammers, Jaap van Meekren, Ruud Hendriks, noem ze maar op. Het was een mengeling van oude mensen met veel ervaring en jonge, veelbelovende mensen. Veronica was niet echt een omgeving waar je als serieuze journalist snel zou gaan werken. Alle vooroordelen van Rob Out die memo’s stuurde en zich ermee bemoeide, klopten. Maar het was wel een club mensen die in een grote mate van vrijheid kon werken, een behoorlijk budget tot zijn beschikking had. We konden zo een aantal stevige verhalen maken met goede, eigen research. Het was echt zweten, hard werken. Maar Nieuwslijn viel op, ook omdat wij een moderne vormgeving hanteerden. We hadden een stijlboek waarin bijvoorbeeld beschreven was hoe de camera beelden en mensen vastlegde. Andere omroepen filmden maar wat, wij besteedden ook aandacht aan het plaatje. Collega-journalisten vonden dat we bij de verkeerde omroep zaten. Maar het programma kon er toch mee door, moesten ze erkennen. We hebben mooie, stevige verhalen gemaakt.’

De eerste Nieuwslijn is meteen een journalistieke test

Maar dat blijkt geen vanzelfsprekendheid. Bij de omroep waar tv-baas Rob Out zich met de inhoud van alles wat wordt uitgezonden wil bemoeien, valt het hem moeilijk journalistieke vrijheid te garanderen. Dat is echter wel wat de ervaren journalisten van de kro, AVRO en VARA vragen en verwachten. Maar al meteen bij de eerste uitzending van Nieuwslijn wil Rob Out de uitzending van een moeilijk item verbieden. Het is ex-Brandpuntverslaggever George Mustert die met een videoband aan komt zetten waarop een Britse documentaire staat over de sigarettenindustrie. Het is een aanklacht tegen bedrijven als Philip Morris. De documentaire Death in the West moet het uitgangspunt worden voor een klapper in de eerste uitzending van Nieuwslijn. In de film zien we één van de boegbeelden van Philip Morris, een stoere cowboy die op zijn paard menig stoer filmpje voor de sigarettengigant had opgefleurd. Alleen is van de stoere cowboy niet veel meer over. Het rochelende kasplantje heeft iets te vaak een sigaret opgestoken.

Het item heeft een actuele aanleiding. Het kabinet in Nederland staat op het punt het eerste voorstel voor een tabakswet aan het parlement voor te leggen. Een mooi moment om staatssecretaris van Volksgezondheid Joop van der Reijden, een meneer die we later bij Veronica nog tegen zullen komen, op de film te laten reageren. Hij zegt in een interview met Mustert dat hij vindt dat de videoband op alle scholen als voorlichtingsmateriaal gebruikt moet worden. En dat hij de tabaksindustrie wil ontmoedigen stoere reclames te blijven maken. Dat is een zware doorn in het oog van de sigarettenmarketeers. En het is juist die industrie die driftig adverteert in het Veronica Magazine. Dat blad maakt enorme winst en daar profiteert meneer Out mede van. Hij heeft persoonlijke belangen bij de opbrengsten van het Veronicablad. Zie hier het dilemma. Out wil de uitzending voorkomen. Hij is bang voor juridische consequenties én omzetdaling. Philip Morris heeft al laten weten advocaten in stelling te brengen. Zij willen uitzending voorkomen  omdat de documentaire een eenzijdig en schadelijk beeld zou schetsen. Ook voorzitter Bordewijk krijgt een brief met de zinsnede: ‘Vanwege de hartelijke banden tussen Philip Morris en uw organisatie, voel ik mij genoodzaakt u enkele feiten over Death in the West voor te houden.’

Out stuurt een memo aan eindredacteur Ruud Hendriks. Hendriks twintig jaar later: ‘Out wilde zijn veto uitspreken en dat tastte onze journalistieke vrijheid aan. Wij gingen toch door met het onderwerp. Daarna heeft Out gezegd dat hij het wel in een latere uitzending terug wilde laten komen.’ Daarmee is de kou even uit de lucht. Maar een dag later schrijft Out alweer in een memo: ‘Uitzending kan niet doorgaan. Indien dit morele problemen geeft, staat het iedereen vrij een andere werkkring te zoeken.’ Redacteur George Mustert zou erover zeggen: ‘Bij de publieke omroep, zoals ik die kende, was het ondenkbaar dat een directeur een journalistiek item zou tegenhouden. Het veto van Out heeft de nieuwe actualiteitenrubriek nog voor de eerste uitzending op een haar na ten onder gebracht.

Maar Hendriks weet de paleisrevolutie te voorkomen. ‘Laten we het op onwennigheid met journalistieke onafhankelijkheid houden’, oordeelt hij nu. Hij weet Out te overtuigen om het later in een special alsnog aan bod te laten komen. ‘Maar die sluwe vos programmeerde die special weer op een ongunstig tijdstip. Het stond tegenover het Journaal en een populaire comedy. Rob een beetje gelijk gekregen en ik een beetje.’ De op 25 oktober 1985 uitgezonden special van bijna een uur trekt inderdaad lang niet zoveel kijkers als de eerste gewone Nieuwslijn drie weken eerder. Het is een nogal eenzijdig anti-rokenverhaal geworden dat achteraf toch niet zoveel stof deed opwaaien. Wel nemen de advertenties voor rookwaren af in het Veronicablad. Maar een verbod op deze vorm van adverteren volgt vanzelf, waarop alle gidsen deze adverteerders moeten missen.

De redactie van Nieuwslijn met diverse journalistieke zwaargewichten van andere omroepen weet nu in welke omgeving ze terecht zijn gekomen. Toch geeft Joop Daalmeijer zijn presentatie van VARA’s Achter Het Nieuws ervoor op. Daalmeijer nu: ‘Ik wilde wel weer de verslaggeverij in. Het team mensen dat Nieuwslijn ging maken, zag er op papier hartstikke aardig uit. We werden ondergebracht in een mooi, eigen pand aan de ’s-Gravelandseweg in de bossen. En er was er een behoorlijk hoog budget voor Nieuwslijn vrijgemaakt. Er zou nogal wat geld aan de vormgeving worden uitgegeven en dat was bijzonder. We dachten goed na over hoe het verhaal overkwam. We werkten in die tijd met boventitels als er iemand ondertiteld moest worden en ook zijn naam getoond moest worden. We hebben ook afspraken gemaakt dat we niet zouden zoomen in beeld. We hadden een andere, herkenbare montage. Daar werd echt veel meer nagedacht dan bij andere programma’s. Het zag er moderner uit dan de andere rubrieken. Later is het door iedereen gekopieerd. Wij hadden ook maximaal twee informatiebronnen tegelijk. Dat werkte heel goed. En we konden echt alles maken wat we wilden. Dat was geen enkel probleem. Er was genoeg geld. Wij maakten alle reportages zelf, ook als het ver weg was. Andere omroepen kochten dat soort reportages.’

Ook Daalmeijer moet wennen aan de weinig journalistieke omgeving. Hij zegt: ‘Veronica had niks met actualiteiten. Ze moesten aan hun verplichte percentages actualiteiten en cultuur komen. Anders zou Veronica het nooit gedaan hebben. Dat was soms wel lastig. In de Verenigingsraad vonden mensen dat het programma moest wijken voor de Top 40 op tv, dat soort discussies. Uiteindelijk nam Out dan toch de beslissing dat het doorging, wat de mensen er ook van vonden. Die Verenigingsavonden waren meer gezellige avondjes dan dat daar echt sprake was van inspraak in het beleid.’

Allard Berends verhuist na een jaartje Nieuwslijn naar de actualiteitenredactie van Veronica NieuwsRadio op Radio 1. Berends: ‘Ik heb de eindredactie gedaan van De wereld in een halfuur. Dat was een programma dat je altijd moest verdedigen. Andere omroepen en journalisten vonden dat je niet in een halfuur twintig items kon behandelen. Maar het scoorde erg goed. Als je dat vergeleek met andere rubrieken die ’s avonds uitzonden, was dat een megasucces. Dat was ook niet zo raar, dat format was super gejat uit Amerika. We hadden daar iemand zitten die zich helemaal suf keek en luisterde voor ons. Om te zien wat we konden jatten en hier overdoen. Ik ging geregeld op studiereis naar Amerika, Engeland, Frankrijk, Duitsland. Congressen bezoeken en zo. Daar kreeg ik alle ruimte toe. Ik heb nog nooit zoveel gereisd als bij Veronica.’

Geldverkwisting wil Berends het zeker niet noemen. ‘Veronica was heel erg gericht op de Amerikaanse manier van werken. Er werd heel efficiënt gewerkt. Lex heeft ook veel voorstellen afgekeurd. Dan vond hij het te veel VPRO of te veel Radio 1-geneuzel. Of het paste niet in zijn doelgroepdenken. Lex was allesbehalve een journalist. Hij had uitgesproken ideeën over radio maken. Hij wist goed wat hij qua vormgeving wilde en hij wist heel sterk wat je allemaal met radio kon en waar je kansen lagen. Ik probeerde hem een keer te overtuigen dat we elke avond een uurtje vanaf de Tour de France moesten uitzenden. Lex vond dat helemaal niks. Dat kostte veel te veel geld. Ik ben heel lang blijven zeiken. Op een gegeven moment ben ik zijn kantoor binnengestormd. ‘We moeten dit echt doen!’ Lex zei: ‘Dan doe je het godverdomme maar. Dan zoek je het ook maar uit.’ Dan was er wél geld voor. Dat is nog een heel succesvol programma geworden. Het is bij de NOS gekopieerd.’

Hoewel de nieuwe lichting journalisten nu ook meedraait in andere Veronica-activiteiten is er toch sprake van een onderscheid in twee kampen. Dat wordt het duidelijkst in de kantine. De nieuwe lichting ‘rode’ journalisten zit aan de achterste, lange tafel, waar de veteranen de tafels aan het begin van de kantine bezetten. Will Luikinga weet het nog: ‘Wij keken in de kantine om ons heen en herkenden niemand meer. Lex zag het toen misgaan met Veronica. Dat deed hem zeer. Ik moet je zeggen dat ik het ook jammer vond maar het is een onvermijdelijke ontwikkeling. Je groeit en wordt groot. Het kan niet hetzelfde blijven als met dat kleine cluppie in het begin. Maar het werd wel minder leuk.’

Programma’s in 1987

MTV prijst zichzelf paginabreed aan in advertenties in het Veronica Magazine. Dat mag eigenlijk de grootste bedreiging van dit jaar 1987 heten. Ware het niet dat het nog maar mondjesmaat te ontvangen is. Voor clips gaan we in 1987 naar Sky Channel of Super Channel, waar dit gewoon als goedkope vulling wordt gebruikt.

• TELEVISIE:

De VOO zit dan zaterdagavond op Nederland 2. René Mioch maakt Veronica Film. Productie en eindredactie Jos Bergenhenegouwen. Jef Rademakers maakt deze jaren steeds een overzichtsprogramma rond oud en nieuw. Het programma van het jaar heet het maar gelijk.

Op Nederland 1 heeft de VOO ook ’s middags zendtijd

14.55-15.20 uur De Grote Meneer Kaktus Show

16.15-17.00 uur Dynasty, behoorlijk gedegradeerd in uitzendtijd!

18.08-18.30 uur Family Ties

18.30-19.00 uur Tekenen en schilderen van Teleac

19.00-19.55 uur Countdown

Tineke is tussen april en de zomer als ochtendprogramma één keer in de drie weken en in het najaar ’s avonds op Nederland 1, live van 20.36-21.32 uur.

• RADIO:

Nieuw op Radio 4, nu ook de hele zondag, is er tussen 8 en 18 uur tien uur Veronica Klassiek.

Op Radio 3 krijgt Erik de Zwart weer een plekje en houdt Curry op met zijn ochtendshow. Jeroen van Inkel heeft zijn eerste eigen overdagprogramma. Dit zijn de veranderingen:

09.00-11.00 uur Goud van Oud

11.00-13.00 uur Erik de Zwart

13.00-15.00 uur Rinkeldekinkel, Jeroen van Inkel

Na Adams vertrek neemt Simone Walraven Countdown over. Ze krijgt ook een eigen uur op Radio 3, van 11-12. Van 12-3 komt dan Bart & De Zwart terug. ’s Avonds komt Stenders & Van Inkel. Het staat apart in de gidsen. Van Inkel van 19-20.30 en Stenders van 20.30-22.00 uur.

DE VERONICA-STEM

Meestal onzichtbaar maar uit duizenden herkenbaar: de Veronica-stem. Veronica heeft er meerdere gehad, maar allemaal klonken ze vetter, beter en krachtiger dan die van elke andere omroep. Natuurlijk, soms is het wel erg plat en overdreven aangezet, maar het klinkt als een klok, een Veronica-jingle, of promo, of wervingsspot. Wie herinnert zich niet hoe het telefoonnummer 020-808 808 klonk uit de mond van Alfred Lagarde? Dat móést je nadoen, dat riep je op de meest merkwaardige momenten, gewoon omdat het zo cool klonk. De Veronica-kreten ‘Je bent jong en je wilt wat’ of ‘Dat wil jij toch ook’ of ‘Jong, snel en wild’ of ‘Keihard de lekkerste’, niemand zal ze droog en kaal uitspreken. Dat moet vet aangezet, pfie pfie, de snelle auto’s en blonde babes schieten in gedachten over je netvlies bij deze slogans. Wie waren de mannen die ze hard door je speakers brulden?

Bij de start van de VOO heeft vooral Lex Harding zich lange tijd als dé stem van Veronica geprofileerd. Dat was logisch, hij was vele jaren op rij tot populairste dj van Nederland gekozen, zijn stem was bijzonder herkenbaar en vertegenwoordigde hét geluid van de club. Bovenal was hij gewoon erg goed in het roepen van pakkende kreten en het vet inspreken van korte promo’s, jingles en spotjes. Harding had ook in de zeezendertijd vele spots gemaakt. Ook was hij in commercials te horen, zoals die van verzamelplatenmaatschappij KTel. Harding: ‘Dat heb ik jaren gedaan. Ik sprak ze niet alleen in maar maakte het hele product af. In 1975 produceerde ik ook commercials die anderen inspraken.’ Maar Lex bleef vooral de Stem van Veronica toen de zender in 1976 op de radio en tv terugkeerde. Series als The story of… en Countdown waren ook typisch Veronica omdat Harding ze insprak, waardoor ze gelijk beter klonken dan wanneer een andere omroep ze uitgezonden zou hebben met een eigen commentaarstem.

Omdat Harding ook de meeste popprogramma’s op Hilversum 3 presenteerde, was het soms merkwaardig om hem als dj te horen en vlak daarna in een spotje. Er waren daarom andere stemmen nodig. Bart van Leeuwen is daar regelmatig voor ingezet. Ook Leo van der Goot heeft ons opgeroepen lid te worden of de andere omroepen of de politiek stom te vinden.

Eén van de eerste nieuwe stemmen die een typisch Veronica-geluid ging vertegenwoordigen, komt begin jaren tachtig opzetten in de Top 40. Daar verzorgt hij het Popjournaal, wekelijks een paar minuutjes te horen op vrijdag om halfvijf. ‘Maar wel vele jaren het meest beluisterde stukje Nederlandse radio, met vijf miljoen luisteraars.’ Aldus Jos Bergenhenegouwen, want het is deze lange man met de onhandige naam voor de media die via deze rubriek tot een heel bekende Veronica-stem zou uitgroeien. Bergenhenegouwen is een typische stemmenman, want hij is nooit met z’n gezicht in beeld gekomen en heeft ook niet krampachtig geprobeerd zelf dj te worden. Hij was in dienst als redacteur/producer en, zoals zo vaak bij Veronica, voor van alles en nog wat. Maar als stem heeft hij het meest bijgedragen aan Veronica. Ook introduceerde hij de aankondigingsfilmpjes op tv. Bergenhenegouwen: ‘Ik schreef ooit een memo aan Rob Out dat het me leuk leek om op televisie heel korte spotjes uit te zenden, voor het programma dat vólgde op het programma dat op dat moment zou beginnen. Zo van: ‘Zometeen dit en dat, nu eerst zus en zo.’ Ik kwam Rob bij toeval diezelfde middag in het pand tegen. ‘Goed Bergenehegouwen’, riep hij. ‘Goed plan!’ De zogenaamde coming-up was bij Veronica geïntrodcueerd.’

In 1989 verhuisde hij mee met Lex Harding naar rtl-Véronique en werd daar station voice-over, waardoor die zender niet alleen qua looks (leaders met blonde Daphne) en qua naam maar ook qua geluid erg op Veronica zelf leek. Véronique werd een halfjaar na de start rtl4 maar Jos Bergenhenegouwen bleef. Zijn speelse manier om The Boooooold & The Beautiful en andere huisvrouwenprogramma’s met een knipoog aan te kondigen werden wereldberoemd in Nederland. Jos zou eind jaren negentig na bijna tien jaar trouwe dienst voor rtl4 worden vervangen door drie nieuwe stemmen, die echter nooit meer zoveel indruk en herkenbaarheid op zouden roepen.

Sinds de start van het station in 1995 is Bergenhenegouwen ook de stem van Arrow Classic Rock Radio. Toch is Jos nog even teruggeweest bij Veronica. Bij de herstart onder leiding van Bert van der Veer in 2003 was het typische Veronica-geluid te horen als station voice-over en promo aankondiger. Hij sprak ook de woorden bij het verrassende openingsprogramma Veronica is dood. Jos Bergenhenegouwen gaf de kijker daarmee het gevoel dat het oude Veronica zichzelf hervonden had. Tot bleek dat dit niet alleen met een stem te verwezenlijken valt.

Andere helden die zich via ledenwerfspots, promo’s en jingles als stem van Veronica mochten laten gelden, zijn Erik de Zwart, Wessel van Diepen, Jeroen van Inkel, Peter Teekamp, Michael Pilarczyk, Edwin Evers, Adam Curry, Jeroen Kijk in de Vegte en meest recentelijk Dennis Ruyer. Speciale vermelding verdient nog oudVARA-dj Luc van Rooij, die via rtl Rock Radio bij Veronica binnenrolde en de betere speelfilms op tv aan ging kondigen. Maar hij werd vooral bij het grote publiek bekend als voice-over van Big Brother. Na de overgang van Veronica naar Yorin bleef Van Rooij bij Yorin om in 2003 weer bij Radio Veronica als dagelijkse dj terug te keren.

Big Bad Al

De bekendste Veronica-stem is echter zonder twijfel die van Alfred Lagarde. Als geen ander vertegenwoordigde hij het Veronica-gevoel ten voeten uit. Hij leefde het leven zoals je dat als buitenstaander mocht verwachten van een Veronicaan. Met vrouwen, drank, drugs en snelle auto’s. De bulderende sound van het machtige stemgeluid van Big Bad Al was als geen ander de vertegenwoordiger van het Veronica-geluid van de tweede lichting, zeg maar de ploeg van de jaren tachtig en negentig. Motherfuckin’ Al wás Veronica. ‘Wie nu lid wordt van Veronica krijgt elke week het meeeeegaaaadikke en ssssuperrrrcommerciële Veronicablad in de bus!!!’ Natuurlijk zou Lagarde het meest nagedaan worden om zijn ledenwerfspots. Het superdikke Veronicablad werd wekelijks op tv in een filmpje aangeprezen door de brullende Lagarde, die ons altijd bezwoer ‘Dat wil jij toch ook?’ Of dat ook zo was en wat je dan eigenlijk wilde, werd niet duidelijk. Maar als Alfred het riep, wilde je het graag geloven.

De stem van Alfred Lagarde was alomtegenwoordig. Menig reclameblok zat vol met Big Al. Belastingdienst, leuker kunnen we het niet maken, Holland Casino, een leuke gelegenheid om uit te gaan, noem maar op, het kwam uit Alfreds mond. Eén op de twee speelfilmtrailers was van zijn hand. Menige spot werd nog jaren na zijn dood met zijn stemgeluid opgesierd Alfred Lagarde kon vele uren doorbrengen in de montageruimtes, waar hij zijn eigen voorraad drank verborg onder klepjes van bandrecorders en plankjes onder de mengtafel. In diezelfde spreekcel zaten adepten urenlang ademloos mee te kijken met wat Alfred allemaal kon met knopjes. Onder hen ook Jeroen Kijk in de Vegte, die in de late jaren negentig ook station voiceover was. Jeroen: ‘Daar zat Alfred dan, met een bel aftershave om alle andere luchten te verhullen. Ik vond het zo’n enorme eer om met hem te mogen werken. Ik kwam expres te vroeg.’ Ook Robert Jensen kwam via Alfred binnen bij Veronica. Elke vrijdagavond zat hij dan in een hoekje te luisteren en goed te kijken hoe iedereen alles deed. Jensen ging vervolgens als protégé van Alfred jingletjes monteren in Studio 4. Jeroen van Inkel was de enige die al goed jingles en promo’s kon maken bij Veronica. Toch wist Alfred ook hem regelmatig terecht te wijzen. Van Inkel: ‘Alfred was meer dan een stem alleen. Hij zat op mij te schelden dat ik weer jingles in de tegenfase gezet had. ‘Dat is niet de bedoeling, dat is niet mooi!’ Hij hoorde alles, zat hij de triangel harder te mixen of zo. Hele avonden zaten we in die kleine studiootjes te monteren. Soms moest je een bandrecorder eruit halen om iets te controleren. Dan ging er een la open en zag je allemaal flessen drank. En iedereen schoof die discreet aan de kant. ‘Ach, Alfred…’ Lex riep dan: ‘Alfred, die heb je niet in de hand.’

Tussen 1989 en 1998 zijn vrijwel alle Veronica-promotie-uitingen van Alfred gekomen. Zo sprak hij de blatende promotiefilmpjes in die in 1995 het commercieel gaan van Veronica moesten begeleiden. Bij het commerciële Veronica bleef Lagarde de stem om de betere speelfilms op Veronica tv aan te kondigen. De ‘gewone’ programma’s werden door andere, meer inwisselbare Veronica-stemmen aangekeild.

Big Al had ook bijna alle jingles ingesproken voor het commerciële HitRadio Veronica. Toen in 1997 eindelijk een fm-frequentie voor de hitzender werd binnengehaald, ging Alfred aan de slag om een splinternieuw pakket in te spreken voor Veronica fm. Op de dag dat die nieuwe vormgeving voor het eerst gebruikt zou worden, 1 januari 1998, overleed Alfred Lagarde op 49- jarige leeftijd aan een hersenbloeding. Het rock- ’n-roll-leven had zijn tol geëist, maar Big Bad Motherfuckin’ Al had het onderste uit de kan gehaald. De avond erna maakte Rob Stenders ’s nachts een indrukwekkende tribute-uitzending bij de VARA op Radio 3 waar vele oud-Veronicanen het verlies van hun vriend verwerkten. De week na zijn dood was er een groots tribute-concert met optredens van Golden Earring, Anouk, de Dijk en Mother’s Finest. Kink fm zond het uit onder de naam, ‘Big Bad Motherfuckin’ Al’. Veronica-fm heeft Al’s jinglepakketten niet gelijk de deur uit gedaan. In overleg met de familie van Alfred is zijn stem nog jarenlang in Veronica-jingles gebruikt. Robert Jensen moest uit vele banden met ruw materiaal alle bruikbare woorden opschrijven en uit die leftovers zijn nog allerlei nieuwe jingles en uitspraken geknipt, alsof Alfred er nog steeds bij was.

De sound van Lagarde is vaak gekopieerd, maar velen missen de diepte, de doorleefdheid en de power van hun voorbeeld. Arjen Grolleman heeft de fakkel waardig overgenomen. Deze dj is vanaf 1994 op Radio Veronica en Kink fm te horen en spreekt veel promo’s en jingles in voor deze zenders. Ook maakte hij tvpromo’s voor Veronica en rtl binnen de hmg. Het geluid van Grolleman is eigen en direct en toch zwaar en vet zonder te sterk aan Lagarde te refereren. Ondanks dat hij al tien jaar op het alternatieve Kink fm presenteert, is Grolleman eigenlijk de enige representant van de Veronica Stem in de 21e eeuw Waren er dan bij de andere omroepen helemaal geen goede stemmen te horen op de radio? Eigenlijk had alleen de TROS met Ferry Maat een geduchte concurrent. Diezelfde Ferry Maat zou uiteindelijk in 2003 bij Radio Veronica terechtkomen en daar tussen vele andere sterke stemmen weer floreren. Hetzelfde geldt voor Kas van Iersel, aanvankelijk AVRO- en TROSstem. Hij had ook een strak geluid maar kwam niet aan de bak bij Veronica. Harding, die altijd een neusje voor talent heeft gehad, zag het met Van Iersel niet zitten: ‘Ik heb wel mensen gehad die stonden te dringen aan de voordeur, maar waar ik gewoon geen brood in zag. Dat was ook zo met Kas van Iersel, die ik altijd een beetje vervelend heb gevonden. En toch doet die het nu niet slecht.’ Uiteindelijk zou Kas van Iersel als presentator van het dagelijkse spelletje Denktank eind jaren negentig jarenlang bij Veronica op tv te zien zijn. Ook werd hij dj in het weekend bij Veronica fm. Bij de herstart in 2003 komt Goed bij Kas als dagelijks lunchprogramma op Radio Veronica. Kas van Iersel is dan ook de stem van het station, te horen in alle belangrijke jingles.

Veronica is in 1987 nog steeds supermachtig in omroepland. De sfeer van onoverwinnelijke jonge honden blijft naar de buitenwereld overeind. En voor de meeste medewerkers geldt ook dat zij deze dagen nog veel lol maken op, rond en naast de werkvloer. Kees Baars over het werkplezier dat hij inmiddels deelt met Alfred Lagarde: ‘Het was wel je werk maar het was hartstikke leuk werk. Het was haast een eer om bij Veronica te werken. Daarvoor ging je door het vuur. We bleven hele weekenden overwerken. En niemand klaagde ooit of zo. Iedereen deed gewoon wat er gedaan moest worden. Als je een dag wegbleef omdat je moe was, kon dat ook. Als je werk maar afkwam en het goed was wat je deed. Ik heb er alleen maar goede herinneringen aan. Die goede en vrije sfeer heb ik ervoor of erna nooit meer meegemaakt. Mensen die te serieus waren, pasten er niet in. Als zo iemand binnenkwam zeiden we tegen elkaar: die is voor de kerst weg.’ Zelf weggaan, dat kwam niet voor. Erik de Zwart had het in 1984 gedaan en was ervoor verketterd. Tóch gaat er in 1987 iemand uit eigen beweging weg bij de succesvolle omroep. Het is jonggediende Adam Curry. Maar niet omdat ie het zat was, maar omdat hij een nóg veel grotere droom kan waarmaken. In Amerika. Big, bigger, Curry.

Veronica verlaten, mag dat? Waarom ging Adam naar Amerika? Curry: ‘Ik had bij Veronica een telefoontje gekregen: Wil je bij mtv gaan werken in Amerika? Zij hadden me bij Countdown gezien en ik had een goede uitspraak van het Engels. Ik vond dat te gek natuurlijk, dat was een dream come true! Een prachtig nieuw avontuur waar ik zo met Patricia ingestapt ben. Toen moest ik het bij Lex gaan vertellen en die baalde daar verschrikkelijk van. Dat was ook niet leuk hoe dat ging. Hij heeft Patricia op kantoor geroepen en gezegd: ‘Curry is een gebruiker, daar moet je niet mee naar Amerika gaan.’ Daar ben ik wel ziek van geweest. Later heeft hij zich daar wel voor verontschuldigd.’ Maar Adam ging en op 21 oktober 1987 maakt hij zijn laatste Countdown. De onbekende volkszanger René Froger zingt er een cover van, ‘Winter in America’, en scoort daarmee zijn eerste hit. De jonge en frisse presentatrice van Schoolplein en Trend, Simone Walraven, neemt de stek op 28 oktober van Adam over.

Met het vertrek van Adam stopt natuurlijk ook het roemruchte Curry & Van Inkel op Radio 3. De laatste uitzending is op 16 oktober 1987. Van Inkel heeft het er zwaar mee. In het Veronica Magazine zegt hij die dagen: ‘Dat was toch wel even slikken. Ja. Daarna… Ik zal het missen. Ik zal hem missen.’ Nu kijkt de dj er wat nuchterder op terug: ‘Toen vond ik het wel lastig. We hadden natuurlijk heel veel steun aan elkaar. En ineens sta je er alleen voor. Het wij-met-zijn-tweeën-tegen-de-wereldgevoel viel weg. Als ik andere shows beluisterde met twee diskjockeys was het altijd: ‘Ik kraak jou af, jij kraakt mij af. Kijken of jouw opmerking nog bijdehanter kan zijn dan de mijne.’ Dat heeft me altijd geïrriteerd. Ik dacht vroeger altijd dat Tom Mulder, Frits Spits en Ferry Maat ook goed met elkaar door één deur konden. Dat beeld bestond voordat ik in Hilversum kwam werken. Dat beeld valt in duigen als je er zelf komt te werken. Dat vond Adam ook een deceptie. We ouwehoerden veel over radio. Als iemand een kutopmerking maakte over mij, kwam Adam erbovenop. En andersom ook. Dat geeft je een safe gevoel, vooral als je met je 21 jaar in het grote enge Hilversum rondloopt. Het vertrek van Adam is ook wel erg gedramatiseerd, ook door mijzelf. Ik spreek nog steeds captains of industry die zeggen: ik heb nog altijd het bandje van de laatste Curry en Van Inkel thuis. Ik was het bedrijf ingegaan en had allerlei mensen boodschappen voor Adam laten inspreken. Dat vond ik gewoon leuk om te doen als afscheidscadeautje, maar dat werd uiteindelijk heel emotioneel.’ 

Curry gaat, Stenders komt

Lex Harding vindt de oplossing voor de vertrekkende Curry bij dj Rob Stenders. Die zit op dat moment bij de VARA maar had op de Firato meegedaan aan het 24-uurs station van Veronica. Harding wist dat Stenders ook van de Veronica-mythe hield. Van Inkel over zijn nieuwe partner: ‘Eén heel belangrijk aspect dat voor Lex en ons allemaal de doorslag gaf, was dat hij het bij de VARA had geflikt om bzn te draaien. En dat was op de VARA-dinsdag redelijk uniek. Als je dat doet, weet je hoe het werkt. Dan hoor je wel thuis bij Veronica. Rob heeft heel lang de afwijking gehad bij de VARA bzn te willen draaien en bij Veronica obscure albumtracks van Heaven 17 en de Counting Crows.’ Voor de samenwerking start zegt Van Inkel in het Veronica Magazine over hem: ‘Een samenwerking die niet primair op vriendschap is gebaseerd, maar meer op vakmanschap en op een leuke manier met elkaar concurreren.’ Toch komt deze combi ook snel van de grond. Rob Stenders vindt het vreselijk eng om met Jeroen van Inkel samen te werken. ‘Pfoe, ik dacht dat ik doodging. Ik was zo verschrikkelijk benauwd om met hem samen te werken. Hij was technisch zo snel en zo goed. Ik zat echt met bewondering naar hem te kijken. Hij was de god van de radio, daar kon ik toch zelfs niet bij in de schaduw staan? En ik dacht ook: Wat doe ik hier? Waarom heb ik dit gedaan? Kan ik nog weg?’ Van Inkel kijkt net zo goed vol bewondering naar Stenders. ‘Toen was de eerste uitzending daar, vrijdagavond. Het eerste wat Rob doet is zijn schoenen uittrekken. Hij zong keihard met de muziek mee en ging er helemaal in op. Dat kende ik niet, iemand die zo uit zijn dak kon gaan bij bepaalde platen en dat ook over kon brengen bij andere mensen. Ik dacht: wat een vreemde eend is het. Hij was een beetje een alternatieveling. Dat is het leuke van hem.’

De samenwerking komt snel op gang. Jeroen over de aanloop: ‘Het ging heel schattig. Jan Hoogesteijn werkte toen ook bij de VARA. Jan en Rob hadden altijd iets met Veronica. Ze kwamen als twee schooljongens naar me toe: ‘We durven het nauwelijks te vragen, maar wil je bij Rob dinsdag in de uitzending komen en hem zogenaamd weghalen naar Veronica?’ Daarna hebben Rob en ik twee, drie weken zitten harken en toen ging het een stuk beter. Gewoon ook doordeweeks afspreken, koffiedrinken, bij hem thuis plaatjes luisteren, ouwehoeren, hapje eten en gewoon dingen delen. Op een gegeven moment ontstond er een gezond wederzijds respect.’ En dat levert weer een paar jaar prachtige radio op. Van Inkel: ‘Niets ten nadele van Adam hoor, maar met Stenders heb ik betere programma’s gemaakt. Die bracht meer evenwicht in de samenstelling. Hij dacht er echt over na. Ik was bij Decibel gewend om blanco te gaan zitten en maar wat te doen. Dat was mijn werkwijze. Rob ging echt voor de uitzending dingen opschrijven. Joh, waar gaan we het over hebben? Wat speelt nu? Hij was een heel sociaal bewogen mens. Verder hadden we Floortje Dessing, die ook bijdragen maakte en die heimelijk verliefd was op Rob. En  Unico Glorie was toen onze producer. Hij regelde echt items, die we wel fris aanpakten. Journalistiek gezien begon het programma steeds meer te kloppen. Het kwam wel losjes over maar was goed doordacht en klopte gewoon.’

Voor Rob Stenders komt er een droom uit door te gaan werken voor Veronica. ‘Ja, dat was toch mijn jeugdliefde. Ik heb ook naar die laatste uitzending vanaf zee geluisterd en meegehuild. Lex Harding was een jeugdheld en nu werd hij mijn baas. Ik kwam van de VARA af. Dat was muzikaal meer mijn ding. Maar Veronica was gewoon betere radio. De vormgeving klopt er. Ik heb altijd een beetje tussen beide stromingen ingezeten. Ik houd van de vorm van Veronica en de inhoud en muziek van de VARA. Bij Veronica moest ik wennen aan de zeer losse omgangsnormen. In de radiostudio was altijd wel een productiemeisje dat je voor koffie en lullige klusjes wegstuurde. Maar dat was bij de VARA uit den boze. Daar stuurde je geen vrouw op pad voor een klusje. Ik moest daar erg aan wennen.’ Van Inkel zegt daarover: ‘Hij was niet klaar voor het snelle Veronica. Hij maakte ook allemaal ongelukkige dingen mee met meisjes binnen Veronica. Dat moest net hem weer gebeuren. Rob bij Veronica was in het begin heel raar.’ 

Lex Harding haalt een risico binnen met Stenders, maar wel eentje die blijkt aan te slaan. Harding: ‘Stenders was een lastige jongen. Voor zichzelf was hij lastig en intern was hij lastig. Hij was strijdbaar. Hij stak er tijd in om stemming te maken. Ik vond het geen fijne jongen om mee te werken. En hij speelde spelletjes. Hij zei een keer: ‘Ik neem ontslag.’ Ik: ‘Dat is goed.’ En dan hoorde ik een dag later dat dat nou niet de geplande reactie was, hahaha. Hij deed dat soort dingen en hij was vervelend. Hij ging later samen met Jeroen van Inkel Countdown presenteren en daar kwam hij een keer helemaal niet opdagen. Hij was ook onbereikbaar. Later bleek dat hij op zijn nest lag. Tja.’

Meer nieuwelingen worden verliefd op Veronica

Twee jaar later komt producer Jan Hoogesteijn ook van de VARA naar Veronica. Daar gaat hij zich onder andere met Countdown Café bemoeien. Uiteindelijk zou hij Veronica niet meer verlaten. Voor hem is de cultuurshock net zo groot als eerder voor Rob Stenders. Zijn beschrijving: ‘De sfeer was echt te gek bij Veronica. Bij de VARA liep iedereen elkaar van alles te misgunnen en werd er vooral chagrijnig gekeken. Bij Veronica was ook ruimte voor andersdenkenden. Die ruimte vond je niet aan de linkerzijde van het politieke spectrum. Er was ook een hoog gehalte lekkere wijven bij Veronica. Van het moment dat je binnenkwam bij de receptie tot de productie was er oog voor. Dat viel ons ook wel op, ha ha. Natuurlijk was er een rock-’n-rollsfeer, maar het stond allemaal ten dienste van de programma’s. Er liepen allemaal mensen rond die wat konden. Dat was ook niet zo logisch bij andere omroepen als het klinkt. Toen ik in 1989 bij Veronica kwam, ben ik in de meest professionele mediaomgeving terechtgekomen die ik me maar kon voorstellen. En bij Veronica was er heel veel vrijheid om iets te proberen. Het moest natuurlijk wel gewoon scoren. Maar mensen hadden een liefde voor muziek en radio. Vorm was hier net zo belangrijk als de inhoud. Uit die gedachte is later Kink fm ontstaan. Ik vond het echt een verademing om te zien hoe professioneel er met het medium radio werd omgesprongen.

‘Uiteraard waren er wel kampjes. Bij Radio 3 had je aan de linkerzijde Rob en mij. Aan de rechterzijde Wessel en Erik en in het midden Jeroen. Die kampjes kwamen toch wel weer bijeen onder die Veronica-paraplu, omdat iedereen het algemeen belang voor ogen had. Natuurlijk waren er ook mensen die niet de kroeg ingingen, naar De Kei op vrijdagavond, om te zuipen en alleen maar over lekkere wijven te praten. Maar daar was wel ruimte voor. Niemand werd gedwongen iets tegen zijn zin te doen. Het waren allemaal eigenwijze types. Mensen met een enorm ego, maar op een rare manier werkt het wel allemaal samen. Dat is de verdienste van Lex, dat hij dat heeft samengebracht.’

Op de redactie van Stenders & Van Inkel bloeit nog een jonge would-be dj op die het tot radio- en tv-directeur bij Veronica zou schoppen. Zijn naam: Unico Glorie. Bij Curry & Van Inkel was hij al wekelijks te horen als Maître Unico. Over een typische carrièregang binnen Veronica: ‘Ik wilde bij Veronica als dj beginnen en ik werd afgewezen. Ik had een bandje gemaakt met mijn beste aan- en afkondigingen. Daar had ik heel veel werk in gestopt en naar Lex Harding gestuurd. Ik kreeg een brief terug waaruit ik op kon maken dat hij het niets vond. Ik had ondertussen wel mijn kruiwagens: ik kende Adam en Jeroen en Ruud Hendriks. Zo kwam ik toch binnen. Bij Curry & Van Inkel werd ik een soort hulp van de hulpjes. Toen ik daar een paar maanden zat, kwam er een plek vrij op de productie- en redactieafdeling. Daar ging Caroline Tensen weg. 

Die was van promotiemeisje opgeklommen tot radiomedewerkster en die ging nu omroepster worden op tv. Ik kreeg toen mijn eerste halfjaarcontract, voor elfhonderd gulden per maand. Ik werkte zeven dagen per week en twaalf uur per dag was niks. Mijn ambitie was diskjockey worden. Op een gegeven moment zei Chiel van Praag tegen me: ‘Je moet je eens oriënteren op het productievlak, want je regelt altijd alles en het is er altijd snel.’ Toen ben ik producer-regisseur geworden.’

Groter zijn en verhuizen Het groter groeien en de grootste zijn, brengt ook nadelen. Vond Leo van der Goot toen al. ‘Ik was altijd een beetje een dwarse ui. We zaten nog op de Vaartweg en toen waren we de nummer één van Nederland geworden. We hadden hilarische vergaderingen waarbij ik altijd degene was die de sfeer in positieve zin verziekte. Ik zei daar: ‘We hebben een enorm probleem. Het kan nu alleen nog maar naar beneden gaan.’ Tegen mij werd gezegd: ‘Lul, het is ook altijd hetzelfde met jou. Dat gelul van die eikel. Naar jou luisteren we niet meer.’ Ik zei: ‘We moeten onze hele programmering overboord gooien. We moeten ons voorstellen wat we doen als het fout gaat.’ Dat wilden ze nog niet horen.

De uit zijn voegen barstende VOO verhuist ook letterlijk. Haar laatste eigen pand als omroeporganisatie ligt op het Laapersveld in Hilversum, vlakbij station Hilversum-Noord. Het gebouw krijgt bekendheid omdat het uitgebreid in de vormgeving op tv wordt gebruikt. Het ziet er daar uit als een hypermodern bruisend hart van nieuwe technologieën en media-ideeën. Het grote blauw-witte gebouw heeft een futuristische uitstraling. Op 5 december 1986 ontvangt Rob Out de sleutel van Laapersveld 75. Hier komen de ruim tweehonderd man voor het eerst bij elkaar in een pand te werken. Dus zowel de radio- en tv-medewerkers als de ondersteunende diensten en de Vereniging. Alleen de bladenmakers van het Magazine verhuizen naar de Vaartweg. Het Laapersveld wordt officieel in gebruik genomen op 26 augustus 1987. Minister van Cultuur Elco Brinkman opent het gebouw door met zijn voeten in een bak cement voor de ingang te lopen. Zijn voetafdrukken blijven al die jaren voor de schuifdeuren liggen. Bij de voordeur prijkt het anker van de Norderney. Pal naast de ingang is de privéparkeerplaats van Rob Out. En met privé bedoelt hij ook privé…

ALLE LOCATIES DOOR DE JAREN HEEN

Veronica rtv:

• Utrechtseweg, hoek Laapersveld (tot einde zeetijd 1974 met radio en Vereniging in oprichting)
• De Groest (rtv, 1974-1980)
• Vaartweg (rtv, 1980-1988, Blad 1988- 1999)
• Laapersveld (rtv, 1988-1999, rtv vanaf 1996 op meerdere (rtl-)locaties)
• Harkema Amsterdam (Kink fm en Veronica Digitaal, 2000-2002)
• ’s-Gravelandseweg (rtv met Kink fm, 2002, 2003)
• Rietlandpark in Amsterdam (SBS-terrein) (tv vanaf augustus 2003-heden)
• Naarderpoort in Naarden (Sky Radioterrein) (Radio Veronica vanaf augustus 2003-heden)
• Media Park – Audiocentrum (Kink fm vanaf augustus 2003-heden, met Veronica Radio School vanaf 2004)

Veronica Vereniging:

• Utrechtseweg, hoek Laapersveld (tot einde zeetijd 1974 met radio en Vereniging in oprichting)
• Oude Enghweg (Vereniging & Blad, 1974-1980)
• Larixlaan (Vereniging & Blad, 1980- 1988) Tussen 1988 en 2003 is de Larixlaan gebruikt door o.a. Veronica Digitaal en Veronica Litho.
• Olympia (Vereniging 1999-2003, Veronicablad zit er nog steeds)
• Larixlaan (najaar 2003 tot heden)

Het beeld van Veronica in de pers

In de zomer voor de opening van het Laapersveldgebouw komt er een nieuwe perschef binnen bij Veronica. Hij zou in verschillende fases tot 2003 vele gezichten van het mediabedrijf leren kennen. Zijn binnenkomst is een klassieke. Hans van der Veen: ‘Ik startte in de zomer van 1987 bij Veronica na een sollicitatiegesprek van vijf minuten met Rob Out. Rob zei: ‘Dit pand wordt over een maand geopend en je weet hoe het werkt.’ En dat was het. ‘Hiernaast zit Mieke, één van de secretaresses, en die helpt je wel verder.’ Ik dacht: Ik stap in de auto en ga een partijtje zitten janken, dit kan ik helemaal niet. Uiteindelijk is het toch allemaal goed gekomen. Er moet een televisieprogramma komen. En een minister moet het pand openen. En er moet een act komen. Op het eind van de dag van de opening was ik kapot van hoe het allemaal was gegaan. Het is wel gelukt, ja. En toen was ik binnen bij Veronica.’

Deze Hans van der Veen moet de publiciteit en het gezicht van Veronica naar buiten gaan vertegenwoordigen. Van der Veen: ‘Bij alles gold dat Rob Out ervan af moest weten. Als ik eens een paar dingen zelf besloot, zei hij: ‘Kom even langs, want dit kan niet.’ Hij wilde alles beheersen. Ik heb Jan Morriën opgevolgd. Jan was geen vriend van structuur. Ik heb dat wat meer. Ik heb samen met Hans Mondt die afdeling uitgebouwd. Maar té veel structuur was nu ook niet de bedoeling. Een beetje taken verdelen en zo, maar het moest ook niet te officieel worden. En het werkte. Rob en Lex en ook hun opvolgers wisten dat alles wat je namens Veronica naar buiten bracht altijd met een doel, een bedoeling gebeurde. Over alles werd nagedacht. De manier van monteren, de manier waarop men in het Blad schreef, de manieren van communiceren naar buiten, alles was voor het hogere doel: het succes van Veronica. Jaren geleden heb ik al geroepen net als bij de start van Veronica en het aan land gaan: het was the right time, right place, right moment, right circumstances.’

Van der Veen vergelijkt het met een poging van anderen om ook een jongerenstation te beginnen in het bestel. Na het vertrek van Veronica uit het publieke bestel kwam een stel reclamemakers met steun van de TROS als Morgana proberen het gat te vullen. Zonder succes. Van der Veen: ‘Je kunt het niet kopen. Je kunt het niet in één maand neerzetten. Je ziet het aan de TROS, die heeft geprobeerd met Morgana iets Veronica-achtigs op te zetten. Dat kun je niet zomaar overdoen. Het is iets wat groeit, het is een soort saamhorigheid. A way to make television of radio. Dat zijn gewoon goede vibes.’ Hans van der Veen snapt de vibes en bedenkt, net als zijn voorganger, diverse slogans voor Veronica. ‘Dan stuurde ik een mailtje naar dertig man en als die riepen dat het goed was, dan was die goed. ‘Jong, snel en wild’ is van Jan Morriën. ‘Keihard de lekkerste’ en ‘De grote zomertruuk’ zijn van mij. Als Rob het goedkeurde, dan was het geregeld.’ 

Sommige verhalen moet Van der Veen juist buiten de publiciteit houden. Zo wordt de toenemende interesse voor de fles van Rob Out een zorgenkindje eerste klas voor de pr-man. Ook moet hij tot zijn grote ontluistering constateren dat het beeld dat Veronica één grote vriendenclub is, niet echt dagelijkse praktijk is. Zijn bazen Rob Out en zeker Lex Harding is het toch wel erg te doen om het geld. Hij moet de Rob de Boer-omweg uit de pers houden, omdat het verhaal dat Lex bijverdient aan een zelf geïnitieerd productiebedrijf natuurlijk geen goede pr is. ‘Mensen als Rob de Boer of Peter Adrichem dachten: Als ik in de buurt blijf van Veronica of Countdown, dan komt het wel een keertje goed met ons’, erkent hij nu. Maar ze werden even gemakkelijk aan de kant gezet door de Veronica-top toen die omweg niet meer nodig bleek. Dat waren de minder leuke kanten van de omroepwereld. Van der Veen weet ze wonderwel buiten de krantenkolommen te houden. Zo’n kracht is voor Veronica goud waard.

Club Veronica Kids

Veronica heeft altijd de naam voor jongeren te zijn. In 1984 voegt ze daar een mooi instituut aan toe. Club Veronica. Een heus opleidingstraject voor écht jonge mensen, van ongeveer vijftien tot 25 jaar. Zij kunnen via Club Veronica op een soort doe-stage bij Veronica van het radio en tv-vak proeven. Uiteraard hoopt Veronica dat er talenten opstaan die ze zelf kan blijven inzetten. En dat zou ook gebeuren. 

Club Veronica is niet nieuw, want de AVRO had al in de jaren vijftig het opleidingstraject Minjon (Miniatuur Omroep Jongeren). Maar Club Veronica wordt meer. Er komt een eigen programma, Club Veronica Trend, op de radio. Er komt een tv-programma met non-stop clips, Club Veronica Clips. En er komt een heus eigen magazine. Club Veronica Magazine wordt als nevenactiviteit van de Vereniging Veronica gedoogd. Wel mag het Blad dan maar vier keer per jaar uitkomen. Er volgen nog eigen agenda’s, tassen, T-shirts, stickers, kortom: de bekende en gewilde Veronica-prullaria. Club Veronica blijft tot het eind van de publieke tijd van Veronica bestaan maar wordt in 1995 stopgezet. Een duur opleidingstraject past niet bij een commerciële onderneming.

Het Club Veronica-idee wordt geboren tijdens een brainstorm waarin Jan Morriën nog het voortouw had genomen. Morriën: ‘Iedereen vond dat leuk bij Veronica. Het kostte wel veel geld, maar het had een kwalitatief hoogstaand blad. Club Veronica heeft jongeren kansen geboden te ruiken aan de reet van Hilversum, zoals we dat badinerend zeiden. Grootheden van Bart de Graaff tot Daphne Deckers zijn eruit voortgekomen.’ En er zijn er meer begonnen bij Club Veronica, radio of tv. Simone Walraven kon hier warmdraaien, Danny Rook (now tv, Star Academy), Jeroen Kijk in de Vegte (Veronica fm en Yorin fm, bnn en rtl Boulevard), Floortje Dessing (reisprogramma’s voor Veronica, Yorin en rtl), René Mioch (filmprogramma’s Veronica, Yorin en rtl), Gerard Timmer (bnn voorzitter), Wim ter Laak (programmaleider rtl4), Francis Dix (Countdown Café), Judith de Kijn (rtl Koffietijd, tv Woonmagazine), Robert Feller (programmaleider Yorin fm en rtl fm), Pernille La Lau (SBS), Menno Bentveld (VARA Nieuwslicht, Jules Unlimited) en Sipke Jan Bousema (AVRO Zip Zoo Coördinaat X, Museumbende) zijn gestart bij Club Veronica. Daphne Deckers schreef in het Club Veronica Magazine en zou dat later in een handige column met bijbehorende boekjes weten om te zetten. Anita Witzier maakt hier haar tv-debuut voor de camera. Ze presenteert in 1989 een maandelijks tv-magazine met korte reportages voor en door jongeren. De opleiding heeft dus wel degelijk vruchten afgeworpen. 

Gerard Timmer zou later voorzitter van bnn worden. Zijn start in omroepland verliep via Club Veronica. ‘Ja, want was het daar niet gelukt, dan had ik het erbij gelaten. Ik vond het altijd buitengewoon interessant om bij radio en tv betrokken te zijn. Ik had bij een paar andere omroepen al iets geprobeerd maar dat was niets geworden. Ik wilde het nog één keer proberen en als dat niet zou lukken, geloofde ik het wel. Bij Club Veronica moest je je op een originele manier opgeven en dan zou je in aanmerking komen voor een opleidingsdag. Met letterlijk knip- en plakwerk heb ik een stuk van acht pagina’s voorbereid en opgestuurd. Een mannetje of honderd werd uitgenodigd. Danny Rook en Eric Voigt waren er die dag ook bij. Een stuk of 25 mochten verder naar de opleidingsweek. Uit die groep haalden ze weer een clubje dat een jaar lang radio- of tv-programma’s ging maken. Ik ben door al die selectiecriteria gekomen. En toen ging het gebeuren. Sommige mensen deden het erbij, anderen leefden echt bij Veronica. We kregen een omroepvergoeding, ik geloof 365 gulden per maand. Het maakte me geen reet uit, ik zat er elke dag. Ik was net klaar met school en had niets anders om handen. Ik leefde van mijn spaargeld en de onkostenvergoeding. ‘We maakten veel materiaal kapot. Volgens mij wisten ze niet echt wat ze met ons aan moesten. Club kuts noemden ze ons. Ik werkte me in de kijker als cameraman en ben ook productie gaan doen. Op de meest onmogelijke tijden moest ik camerawerk doen. Zo kwam je langzamerhand steeds meer in contact met de grote programmamakers. Ik viel op en werd gevraagd voor productie-assistentie bij Nieuwslijn. Joop Daalmeijer dacht schijnbaar: die jongen kan wel wat. Ik kreeg van hem de mogelijkheid om De Caballero Reis Om De Wereld te gaan produceren. Dat had een budget van 250 duizend gulden. Daar zijn de Veronica Goes… reisprogramma’s uit voortgekomen waarmee ik veel van de huidige bnn-ers leerde kennen.’

MARJOLEIN DEKKERS

We volgen het Club Veronica-opleidingstraject aan de hand van Marjolein Dekkers. Zij komt onbevangen in 1987 op haar zeventiende bij Veronica binnen. Ze gaat er radio- en televisieprogramma’s presenteren en komt na Veronica uiteindelijk bij bnn terecht. Marjolein vertelt: ‘Ik wilde naar de toneelschool maar ik was er nog te jong voor. Ik zat nog op de havo. En toen kwam ik een jongen tegen op een auditie en die vertelde over Veronica. Ik luisterde nooit naar de radio, ik keek nooit naar tv. Ik was met hele andere dingen bezig. Maar mijn zus keek en luisterde wel. Dus ik kende Veronica wel, maar ik kende de dj’s helemaal niet. Ik ben naar zo’n kennismakingsdag gegaan en ik vond het hartstikke leuk. Toen bleek dat ik radio maken nog leuker vond dan theater maken.

‘Toen ik daar binnenkwam vroeg ik aan iemand waar de wc was. En toen zeiden die andere cursisten hysterisch tegen mij: Je hebt het aan Jeroen van Inkel gevraagd! Ik wist niet wie Jeroen van Inkel was! Misschien was dat ook wel prettiger dan wanneer je er als echte freak binnenkwam. Er zaten ook van die wanabee-dj’s bij die werden opgezogen door dat merk alleen al. Alles wilden ze meenemen. De bordjes uit de kantine gingen mee naar huis, de lepels, alles waar Veronica op stond. De T-shirts die daar aan de muur hingen werden ook meegejat. De merknaam was zo sterk voor veel jongeren. Ze hadden er alles voor over om bij Veronica te mogen werken.

‘Ik was een spring-in-’t-veld. ‘O, leuk een programma maken.’ En daar liep ik als jong blond meisje rond. Het was voor mij echt lijfsbehoud om oogkleppen op te doen. Ik werd wel eens lastiggevallen in de kelders van Veronica. Ik was echt zo’n jong meisje van zeventien jaar dat nog niets wist. Maar ik heb me er gewoon niet toe laten verleiden. Er waren vele wilde feestjes. In de kantine gingen wij, Club Veronica Kids, aan de rand van de balustrade kijken en raden wie met wie naar huis ging. Ik had ook gehoord dat Rob Out zo’n kamertje met een bed en een douche had en daar werd het altijd gedaan. Dat heb ik zelf nooit gezien.

‘Tot 1990 was Veronica ontzettend leuk. Ik kon goed opschieten met de oude garde. Zij waren surrogaatouders voor mij. Ad Bouman en Will Luikinga hadden het constant over die boot. Ik kreeg lessen van Ad Bouman over de geschiedenis van Veronica. En Lex vertelde er ook over. Hij had een erg leuke secretaresse, Marijke, die er ook hele verhalen over had. Het was altijd heel gezellig. En iedereen ging er echt voor. Dat was zo leuk, dat we ons niets aantrokken van de negen-tot-vijf-mentaliteit. ‘Pech als je vrouw thuis zit te zeuren dat je niet op tijd thuis bent om te eten.’ Je kwam dús te laat thuis. Ik nam steeds de laatste trein ’s avonds als ik naar huis ging. En ’s ochtends vroeg ging ik er weer uit, met de eerste trein weer terug. Er was een keer een vreselijke storm. We zaten te vergaderen in het Veronica-pand. ‘En jullie moeten nu naar huis, want de laatste trein gaat’, zeiden ze. Maar er waren bomen over het spoor gevallen en er reed geen trein meer. Ik ben ’s nachts in het pand gebleven. De verwarming was uitgevallen. Zat ik daar alleen met zo’n securitymannetje. Ik heb die nacht onder de Veronica-vlag geslapen.

‘Kees Oversier was hoofd filminkopen en ook hoofd Club Veronica, maar hij bemoeide zich bijna nergens mee. Ook Joop Daalmeijer heb ik amper gezien, terwijl hij over onze tv-dingen zou gaan. Alle programma’s die we hadden gemaakt gingen we samen bekijken en evalueren. Er zat nooit iemand bij. Wat ik wel leuk vond, en dat ben ik bij bnn niet meer tegengekomen, is dat we het écht belangrijk vonden goede programma’s te maken. Kijkcijfers waren nog niet zo hip toen. Maar we waren uiterst kritisch over ons eigen werk. Alfred Lagarde riep altijd: ‘Er zijn tientjesleden die ervoor zorgen dat jij dit programma mag maken. Zorg dat je het goed doet.’ Alfred was ook altijd zo lief. Als hij met mij ging werken, dan zette hij de fles weg. Ik was een klein muppie, een klein meisje waar hij geen gekke fratsen bij wilde uithalen. Hij heeft me geleerd om jingles en aankondigingen te maken. Hij heeft me ook veel geleerd over stemgebruik. Ik heb daar zulke interessante mensen ontmoet.

Marjolein Dekkers presenteert drie jaar lang de radiovariant en komt zelfs een seizoen op tv als presentatrice. Marjolein: ‘Puur toeval allemaal. Ik vond gewoon alles leuk. Maar vanuit Veronica was er nooit iemand die je apart nam om te praten over wat je verder zou kunnen doen. Er zat totaal geen toekomstvisie in. Iedereen deed maar wat. Ik kwam een keer van de kapper vandaan en toen waren ze voor Club Veronica mensen op straat voor de camera aan het interviewen. En toen zeiden ze: ‘Niemand wil dat en dat zeggen, wil jij dat even zeggen?’ Ik ben voor die camera gaan staan en daarom ben ik later gevraagd televisie te presenteren. Ik bedoel maar. Ook toen dat echt begon, werd ik niet begeleid. Ik vond het doodeng en deed maar wat. Voor de radio heb ik auditie moeten doen. Francis Dix was uit de eerste lichting Club Veronica voortgekomen en zij presenteerde Trend. Maar ze ging Countdown Café doen samen met Alfred. Toen heeft zij een briefje gestuurd aan Lex Harding: ‘Dit is Marjolein. Ze heeft een bandje gemaakt. Wat vind je ervan?’ En hij schrijft alleen: ‘Ik vind haar wel goed.’ Dat was Lex. Kort maar krachtig. Toen ben ik daar gaan presenteren. Hij vond mij echt goed. Na een jaar ging hij al weg bij Veronica. Jammer, want ik vond hem wel een leuke man. Heel heftig en norsig maar ik kon wel goed met hem opschieten.

‘Als je een interview wilde en je belde vanuit Veronica, gingen alle deuren open. O, Veronica, kom maar langs. Je kunt je voorstellen dat sommige clubkids naast hun schoenen zijn gaan lopen omdat ze overal met alle egards werden binnengehaald. Zo zou ik een keer Brad Pitt gaan interviewen. Op het laatst heb ik afgezegd omdat ik hem te knap vond. Ik durfde niet meer.

We deden wel gekke dingen natuurlijk. Waren we ’s nachts in het pand op het Laapersveld en daar stonden allemaal camera’s. Gingen we daar een keer opnamen maken, gewoon om te kijken hoe je overkomt en om te ontdekken hoe televisie eigenlijk werkt. ’s Ochtends vroeg stonden de camera’s daar met lege batterijen. Kregen we weer op ons flikker. We waren lastpakken, maar ik denk dat ze ook wel om ons moesten lachen. ‘Ik heb me altijd erg verzet tegen die seksuele Veronica-moraal. Ik liep expres in een boa en met make-up op. Toen kwam Jeroen van Baarn naar me toe en die zei: ‘Je moet eens een spijkerbroek aandoen met laarzen eronder.’ Dus juist niet. Ik heb me verschrikkelijk afgezet. Het interesseerde me geen reet wat mensen daarvan vonden. Ik deed wel dingen uit nijd. Ik heb het echt gezien als een soort afzetperiode. Ik werkte er zeker een jaar voordat ik een beetje doorkreeg hoe die mensen in elkaar zaten. Altijd als ik aan Veronica denk moet ik denken aan dat ene voorval toen ik in de auto zat onderweg naar een kerstfeest van Veronica. Er zat een collega van me in de auto. Zijn vrouw stond op het punt te bevallen. Maar hij zat achterin te vozen met een ander meisje dat ook bij Veronica werkte. Ik zat voorin. Op een gegeven moment heb ik er wat van gezegd. ‘Zeg hallo, je vrouw staat op het punt van bevallen.’ Toen zei hij: ‘Wil je mijn telefoon vasthouden vanavond? Als mijn vrouw belt moet je me maar even zoeken.’ Daar ben ik toen heel erg van geschrokken. Dat vond ik wel heel erg asociaal.

‘Op een gegeven moment kwam Peter Holland van de VARA bij Veronica werken. Hij had jarenlang Dubbelisjes gedaan, het jongerenprogramma van de VARA. Die moest dus eindredacteur van Club Veronica worden. Terwijl we dat eigenlijk zelf al deden. Dan zag je opeens mensen als een blad aan de boom omslaan. Tijdens vergaderingen roepen: ‘Dat doen we niet, hoor.’ En als hij dan langskwam liefjes roepen: ‘Halloooo Peter, het is goed hoor.’ Zo zit ik niet in elkaar. En toen ging Lex ook weg en dat heeft veel voor mij bepaald. Toen kwam Hans van der Veen op zijn plek en die is wat ambtelijker. Hij is nou niet echt een persoonlijkheid. Ik moest toen de mama van de nieuwe Club Kids worden en daar had ik geen zin meer in.

‘Mijn contract liep af. Er was niet echt een personeelsbeleid. Iemand zei: ‘Je contract loopt af. Wist je dat?’ En dan moest je zelf maar zeggen: wat gaan we daarna doen? Tussen neus en lippen werd dan gemeld dat het dus over was. Toen wilden ze Gijs Staverman het radioprogramma laten presenteren. Maar het was ook over. De liefde was voorbij. Ik ben altijd blijven zoeken naar het gevoel dat ik toen had bij Veronica. Ik heb het nooit meer gevonden. Toen bnn begon en Bart nog leefde, toen was het eventjes daar. Maar sinds hij dood is, is ook bnn echt een omroep geworden.’ 

Veronica Teletekst

en Mac-computers Veronica liep ook voor op het gebied van de automatisering. Al in 1986 stond er een grote computer bij Veronica opgesteld waarmee de over diverse panden uitgewaaierde bedrijfsonderdelen met elkaar konden communiceren en uit dezelfde bestanden informatie konden halen. Er was nog geen enkele andere omroep mee bezig. Op de journalistieke afdeling profiteerden ze ook van de gezamenlijke database. Veronica gebruikte de Macintosh-computer om mee te pionieren. Jan Morriën weet nog hoe het ging. ‘Wij waren de eersten die op de computer overgingen. Dat begon bij mij op de persafdeling. Drie mensen hebben we in dienst genomen om dat te regelen. Op een ochtend kwamen ze op kantoor en waren de typemachines verdwenen. En daar stond opeens de Mac Classic. ‘Dit is je nieuwe typemachine. Hij typt net als je gewone typemachine. En als je wilt printen doe je appeltje p en dan printie. En als je problemen hebt bel je maar.’ Geen instructieboeken erbij, gewoon hup klaar, en af en toe een cursusje. Dat werd langzaam uitgebouwd tot het grootste pc-netwerk van Europa. Apple Amerika kwam zelfs bij ons kijken hoe dat in elkaar werd gezet.’ Aan toekomstig internetpionier Adam Curry zijn al die kleine tv-kastjes met grijs beeld wel besteed. Curry: ‘Ik ben geïnteresseerd geraakt in Mac-computers dankzij Veronica. Veronica had de grootste installbase van Apple in Europa. Dat netwerk was groot hoor. De automatisering was altijd vrij goed en op tijd.’ Ook van teletekst maakte Veronica meer werk dan de meeste andere omroepen. Het informatiemedium startte bij de NOS al in 1980 met een aantal pagina’s. Volgens het verzuilde omroepmodel kregen alle omroepen een aantal eigen servicepagina’s. Voor Veronica waren dit als Aomroep 360 tot en met 368. Onderdelen als Hittext, Filmtext en Concertagenda waren populair. Maar vooral de pagina Maria Weet Raad werd druk bezocht. Deze pagina’s waren de best bezochte teletekstpagina’s van de publieke omroep.

Hier stelden mensen seks- en relatiegerelateerde vragen waarop Maria Schopman antwoord gaf. Deze seksuologe was ook betrokken bij Radio Romantica, waar soortgelijke vragen werden behandeld. De laagdrempelige toon waarin vrijelijk alles bij de naam genoemd werd, was een verademing tussen alle serieuze en domweg oninteressante teletekstpagina’s…of, hoe een omroep met slechts blokkerige lettertjes er toch weer tussenuit wist te springen…

Programma’s in 1988

Concurrentie op radio en tv neemt toe. Met graagte bericht Robert Briel in het Veronica Magazine over de start van Cable One (Willem van Kooten) en Radio 10 (Jeroen Soer). Cable One programmeert Tom Mulder (6-10 uur) en Kas van Iersel (16-19 uur) en Linda de Mol in het weekend. De programma’s zijn Engelstalig! Radio 10 komt met Jeroen Soer en Ferry Maat. Najaar 1988 komt ook Sky Radio.

Andere tv-zenders in 1988: RTL+, Filmnet 24, SSCV-TV, AFN-TV, BRT TV1 en TV2, The Children’s Channel (TCC), MTV Europe, Super Channel, Cable News Network (CNN dus), Lifestyle, Screensport en RAI Uno.

Vanaf 4 april 1988 komt Nederland 3 erbij. Da’s begin 1988 een klein berichtje in het Magazine. In hetzelfde nummer worden er wel drie pagina’s ingeruimd voor Duitse commerciële radiostations die daar op komen!

• RADIO:

Nieuw vanaf 1988 in de programmering:

Radio 1 op zondag

09.00-10.00 uur Veronica Sport, Peter Schuiten

Club Veronica Trend wordt nu gepresenteerd door de negentienjarige Francis Dix. Ze is zelf via Club Veronica doorgegroeid. In de vrijdagnacht tussen 02.00 en 05.00 uur Oh, wat een nacht, Peter Teekamp samen met Rob Stenders.

Radio Romantica is voortaan met Maya Eksteen & Alfred Lagarde

• TELEVISIE:

Er komen nog twee muziekprogramma’s op tv: Bart van Leeuwen s gaat Goud van Oud doen. En Jeroen van Inkel doet De Top 40 op tv.

Nederland 1 op woensdag

20.33-21.27 uur Moonlighting, Cybil Shepperd & Bruce Willis

21.27-21.50 uur Verona

23.10-00.05 uur Pin-Up Club (maandelijks), Diane de Koning geeft adviezen. ‘Dragen alle dames voortaan pumps in bad? En doen ze de huishouding in zwart kant?’ vraagt het Magazine zich af.

Nieuw in het winterseizoen:

• o.a. de serie The Beauty and the Beast, met Linda Hamilton.
• Married with children is voor het eerst bij Veronica te zien.
• Erik de Zwart gaat op zoek naar nieuw talent in Nederland Muziekland Sterrenjacht.
• De eerste keer, met onder andere Dolf Brouwers!
• De brommer, tiendelige serie van een kwartier in nauwe samenwerking met de ANWB en RAI. ‘Je bent zestien en je wilt een brommer! Maar wat dan? Caroline Tensen neemt tien weken lang de generatie brommer- en motorrijders aan de hand.’
• Veronica’s Fitrace, Ilona Hofstra test de gezondheid van Nederlanders. Ilona pocht: ‘De TROS heeft deze zomer nog een poging gedaan om zich met The way of life ook op die markt te storten, maar dat is totaal mislukt.’
• Bram Vermeulen gaat Action presenteren, maandelijks een soort extreme versie van Zeskamp, twee teams met hulp van een BN’er in een door René Stokvis uit Duitsland gekochte formule. Gidstekst: ‘Wat krijgen we nu? Spel en quiz bij Veronica? Nee mensen, niet bang zijn. Action belooft een geweldig spektakel te worden!’ - Tineke en het goede leven komt in de plaats van haar talkshows. De voorronde op zaterdagochtend op Radio 2 en zaterdagmiddag nog 90 minuten op tv. Er wordt gekletst over ‘eten en drinken, de goede dingen van het leven’.
• Maya is ook nieuw op tv. Maya Eksteen is voice-over van Bodylijn. Bodylijn wordt dit jaar ook een blad! Dat duurt overigens nog geen twee jaar. Ook Maya haalt geen tweede seizoen.
• Spijkerhoek, met Hilde Maas, Van den Endeproductie onder aansturing van Bert van der Veer. Het wordt een succesvolle jongerenserie over brommers, seks en muziek.
• Op zaterdag komt van 19.00-19.25 uur prime time Club Veronica Kids.
• Baas boven baas en de Pats-Boem Show zijn twee tv-titels van Will Luikinga.

En Bart de Graaff start in dit winterseizoen. ‘Ik heb er vreselijk veel zin in om bij Veronica dit kinderprogramma te presenteren. En wat ik eigenlijk wil zeggen – zo zie je maar weer – ik ben Bart en ik doe B.O.O.S. Leuk toch?’

COUNTDOWN CAFÉ

Countdown Café hoort nog steeds tot de legendarische radiotitels van Veronica. En dat terwijl de laatste reguliere uitzending bij Veronica dateert van 1994 en het programma vrijdagavond laat werd uitgezonden (tussen tien en twaalf of zelfs na twaalven tot twee uur ’s nachts). De status van de show was sterker dan het aantal mensen dat er echt naar heeft geluisterd, en ook dat was een kracht van Veronica.

Lex Harding bedacht de formule: ‘Countdown Café was een ontzettend goed marketingconcept. Iedereen hoorde die spotjes de hele dag. Mensen dachten dat ze er ook naar luisterden, maar dat was niet zo. Countdown Café had helemaal niet zoveel luisteraars.’ De radiovariant moest lijken op de eerste Countdown televisieversie, voordat dit in 1982 een hitparadeprogramma voor tieners werd. Dus met meer aandacht voor popinterviews en albumtracks en livemuziek. In het programma kwamen diverse bandjes langs om live op te treden, de laatste mocht tussen halftwee en twee een miniconcert geven. Harding: ‘Dan gingen die Nederlandse bandjes eens lekker uitpakken. Dat was vaak niet om aan te horen!’

Harding heeft in het begin het programma zelf (mede) gepresenteerd en daarna kende het meerdere presentatoren, maar vooral de combinatie van Kees Baars en Alfred Lagarde wordt geroemd. Alfred Lagarde (1948) begon als verslaggever bij de kro en was één jaartje dj op de boot van Radio Noordzee Internationaal. Bij de VARA maakte hij daarna onder andere het Betonuur, een programma met hardrock en heavy metal, wat doodleuk op dinsdagmiddag werd uitgezonden en toch nog miljoenen luisteraars trok. Tuurlijk, er was geen keuze, maar Lagarde wist ook niet-liefhebbers te enthousiasmeren voor de muziek waar hij van hield. Als hij iets prachtig vond, zette hij hetzelfde nummer gewoon nog een keer op. Een nieuwe plaat van muzikale helden als Mother’s Finest of Toto? Hij zette gewoon de hele lp op. Lagarde was net als VARA-collega Felix Meurders iemand die zich niet door de platenindustrie liet dicteren maar ook voor onbekend nieuw talent een lans brak.

Nu was Veronica niet echt de club waar het om nieuwe muziek of hard metal ging, maar het rebellie-imago moet Lagarde aangesproken hebben. Toen Kees Baars manager werd van de hardrockband Vandenberg en met hen naar Amerika ging, benaderde Lex Harding Alfred om Countdown Café te komen presenteren. In 1982 maakte hij de overstap naar Veronica. Kees Baars: ‘Bij de VARA liep Alfred tegen allerlei regels op. Bij Veronica voelde hij zich als een vis in het water. De eerste jaren werd hem geen strobreed in de weg gelegd. Later wel iets meer, maar dat moest ook wel. Alfred gebruikte echt excessief veel drank en drugs. Hij liep er soms de kantjes vanaf, zelfs voor Veronica-begrippen. Lex heeft hem altijd de hand boven het hoofd gehouden. Alfred was niet alleen bijzonder met zijn stem, hij zorgde ook voor sjeu, voor reuring.

Countdown Café klonk vaak rommelig, mede omdat Lagarde behoorlijk beneveld achter de microfoon zat en niet altijd even bij de les was.

Sfeerverhogend was het wel. Kees Baars werkte tussen 1984 en 1994 vele jaren met Alfred Lagarde aan het vrijdagnachtprogramma. Baars: ‘De bloeiperiode was de periode in de Anna’s Hoeve in Hilversum. Dat zat elke vrijdagavond stampvol. Iedereen uit de platenbusiness zat er. En veel collega’s kwamen er nog een biertje drinken, ook van andere zenders. Heel gezellig allemaal. Het was de perfecte vrijdagavond hang-out. Later zijn we verhuisd naar Bosch en Duin in Soest, dat was ook een goede locatie.’ In de eerste jaren deed Kees Baars de presentatie samen met Annette van Trigt, tot Kees in 1982 vertrok en Alfred zijn microfoon overnam. Baars: ‘Tussen Alfred en Annette boterde het niet echt goed. Ik denk dat Annette zo’n anderhalf jaar later naar de VARA is vertrokken. Toen ben ik gevraagd de presentatie samen met Alfred te doen. Dat hebben we een jaar of zes gedaan en toen ben ik weer weggegaan. Ik kreeg een nogal riante aanbieding van platenmaatschappij bmg.

Ik werd opgevolgd door Francis Dix, weer een meisje dus naast Alfred. Dat ging weer niet zo goed. Toen zij aankondigde te willen vertrekken, ben ik weer gevraagd terug te komen. Dat wilde ik wel, maar dan wel op de voorwaarden die ik genoot bij bmg. Dat mocht, kennelijk hadden ze me hard nodig, ha ha. Dat zal in 1991 geweest zijn. Die laatste jaren waren iets minder en toen Veronica commercieel wilde gaan, hield het voor mij op. Alfred heeft in z’n eentje nog onder de naam Countdown Café op Kink fm wat voortgezet, maar dat was een fletse kopie van wat het ooit is geweest.’

Jan Hoogesteijn was producer bij de VARA Radio en maakte ook de overstap naar Veronica omdat de combinatie vorm én inhoud hem meer aansprak. ‘Bij de VARA was het allemaal heel sektarisch en streng, geen leuke werkomgeving ook. Bij Veronica was er een rock-’n-rollsfeer. Mensen hadden er liefde voor muziek en radio. En werken met Alfred en Kees was echt te gek, een hoogtepunt uit mijn carrière! Ik heb met Alfred zulke weirde dingen meegemaakt. Waren we ergens op locatie, lag ik met Alfred op één kamer in een hotel, bleef hij de hele nacht muziek luisteren. Ik had kleren meegenomen, hij een stereo en een stapel cd’s. Het was al een uur of vier ’s nachts en dan zei hij weer: Jan, moet je es luisteren, dit is te gek man! Dan riep ik weer: Alfred, ik wil slapen! Maar hij ging maar door, en ondertussen zuipen hè. En iedereen die wel eens naast hem in een auto heeft gezeten, weet dat hij belachelijk veel te hard reed. Beaamt ook die andere stemmenman, Jos Bergenhenegouwen: ‘Ik kan me nog herinneren dat we een keer met z’n tweeën naar een inspreekschnabbel moesten en dat we daarom maar met de Camaro van Alfred gingen. Steeds als Alfred even moest remmen, leek het net alsof er een volle glasbak van driehoog werd omgekieperd. Dat waren de lege flessen die achter de voorbank lagen en die door het remmen tegen elkaar aan kletterden.’ Hoogesteijn weer: Met z’n zatte harses klom hij zelfs nog in een vliegtuigje. Kwam hij laag overvliegen over het terrasje waar wij zaten en dachten wij: wie is die gek? Later die dag kwam hij enthousiast vragen of we hem gezien hadden, ha ha.’

Ook Kees Baars zit vol met wilde verhalen. ‘Hele nachten was hij weg, en zuipen en snuiven! Zijn leven was een soap van de eerste orde, zijn privéleven één grote chaos. Dan was hij daar weer uitgeschopt, dan woonde hij weer bij een andere vrouw in, dan zat hij weer op een woonboot. We hebben dag en nacht met elkaar samengewerkt, maar privé gingen we nooit met elkaar om. Onze karakters lagen te ver uit elkaar. Ik gebruik geen drugs. Ik hou wel van een borrel af en toe, maar niet in die mate. Hoewel hij een wildebras was met zijn drank en drugs, vond ik hem een jongen met het hart op de goede plaats.’

Dat Lagarde een muziekpurist was, bevestigen alle oud-collega’s. Rob Stenders: ‘Dan liet Alfred weer iets horen wat hij net had opgenomen en dan zei hij: ‘Dat moet nog een stukkie scherper’ en draaide hij aan een paar knoppen en moesten we wéér luisteren. We hoorden het verschil niet, maar Alfred sprak je niet tegen. ‘Tuurlijk, Alfred, het is veel beter zo!’ riepen we dan maar. Uren kon hij zo doorgaan.’ Kees Baars: ‘Soms brak hij ’s nachts in op het Laapersveld om er stiekem met bandjes cd’s op te nemen. Dat mocht niet, maar dat werd met de mantel der liefde bedekt. Je kon ook nooit kwaad worden op hem. Je wist dat hij alles altijd met een goede bedoeling deed.’ Jeroen van Inkel kent de sessies met huisorkesten als Mother’s Finest en Toto ook. ‘We hadden Toto weer ’ns opgenomen voor Countdown Café. Er was een te gekke mix gemaakt, dat had wel vijftienduizend gulden gekost. Maar Alfred was niet tevreden, dan moest het weer over. Hup, kostte weer vijfduizend piek. Niemand hoorde het verschil, maar Alfred was tevreden. Drie maanden later brengt Toto een live-lp uit, dat was gewoon één op één onze Countdown Café-opname. Echt waar! Ik dacht: oké, dat hebben wij dus betaald.’ Robert Jensen zat ook vaak bij Lagarde in de studio mee te kijken. Jensen: ‘Alfred heeft eens gezegd: over muziek moet je niet lullen, daar moet je naar luisteren. Heb ik goed onthouden.’

Alfred was ook producer van diverse Nederlandse bands, zoals Vandale, Vitesse, Bodine en Claw Boys Claw. Hij maakte zelf platen onder het pseudoniem Johnny Camaro, waarvan zijn koddige cover van Don’t worry be happy een grote hit werd. Ook was hij betrokken bij vele live-opnamen die Countdown ook voor televisie maakte. Hij staat als producer vermeld op de hoes van de eerste U2-hit in Nederland. Baars: ‘Dat zit zo. In 1982 riepen Lex Harding en ik dat we iets met U2 moesten doen. Die band was populair in het clubcircuit en kon wel eens groot gaan worden. Lex heeft de platenmaatschappij gebeld en zo U2 naar Nederland gehaald voor een liveconcert voor Countdown. Dat was een superconcert en na afloop ging Lex naar de platenjongens en zegt: ‘Dat U2 is live duizend keer zo goed als op plaat. Jullie moeten een livenummer van onze opnamen uitbrengen!’ Dat werd I will follow. Lex zette die single in de Tipparade en ging die plaat veel draaien. En het werd een grote hit! Nederland was zo het eerste land waar U2 een hit had, dankzij Countdown!’

Andere bands die in Countdown speelden waren de prille Simple Minds, ub40 en inxs. Een hit was vervolgens snel te regelen. Geen wonder dus dat iedereen uit de platenbusiness vrijdagavond bij de uitzending van Countdown Café aanwezig was. Kees Baars legt uit: ‘Lex zat daar bier te drinken en mee te luisteren. Die artiesten gingen dan met hem praten en als Lex ze goed vond dan hielp hij ze en zette hij ze hoog in de tipparade. Dat kun je fout vinden, maar zo ging dat.’ De favoriete Nederlandse bandjes van Alfred waren uiteraard ook meerdere malen te gast. Jan Hoogesteijn: ‘Dan kwam Alfred weer vertellen dat Mother’s Finest naar Nederland kwam en dat we dat beslist moesten opnemen. Maar we hadden ze al vijf keer eerder opgenomen, dus sterke argumenten waren er niet echt, hè. Maar als het moest, betaalde Alfred het zelf. Hij wilde die bands ook niet teleurstellen!’

De interviews tijdens de show ontspoorden soms behoorlijk. Baars: ‘Ja, dat was lachen, gieren, brullen. Dat werd allemaal maar uitgezonden! We hadden een keer Dave Mason te gast van Traffic. Die was daar om een serieus interview over zijn nieuwe plaat te doen. Maar vanaf dat hij binnen was, zat hij achter de vrouwen aan. En vlak voordat we on air gaan vertelt hij nog hoe geil hij is. Dus ik begin over die vrouwen en hij kijkt verbaasd, want we zouden het toch over die plaat hebben? Dat hele interview is alleen maar over vrouwen gegaan. Na afloop zei hij dat hij het geweldig had gevonden, hij had nog nooit zoiets meegemaakt! Vaak zat Alfred, als ik aan het interviewen was, technisch een beetje te rommelen. Plaatjes klaarzetten en zo. Na een tijdje ging hij dan weer meeluisteren met het gesprek en wilde hij ook een vraag stellen. En dan stelde hij een vraag die ik al gesteld had. Die artiesten totaal in de war, ha ha.’ Ook Curry & Van Inkel gingen vrijdagavond na hun show naar Soest om Countdown Café live bij te wonen. Van Inkel: ‘Onderweg luisterden we dan naar Countdown Café en zaten we te lachen. Alles wat er fout kon gaan, ging daar fout. Heerlijk!’

Naast Countdown Café en het vele inspreekwerk (zie De Veronica-stem in hoofdstuk 6) presenteerde Alfred Lagarde Oh, wat een nacht, en in de zomermaanden Veronica’s Rockballads. Op tv presenteerde hij tussen 1987 en 1989, samen met Simone Walraven, het jongerenprogramma Schoolplein. Daarnaast ging Lagarde ook meewerken aan het Radio 5-programma van de VOO over seks, lust en romantiek, Radio Romantica. Dat is hij tot 1994 blijven doen, onder meer samen met Maya Eksteen. Het thema plakte aan zijn broek, want toen op tv de Pin-Up Club uitgewerkt raakte, kwam de opvolger, Erotica, waarin zijn donkere stem als ‘The Voice’ fungeerde. Ook was er ene Alfredo Engarde die wel verdacht veel leek op Alfred Lagarde. Met zichtbaar plezier porde deze Engarde in de schaars geklede dames rondom hem en keek Alfred smerig vunzig in de camera. Het zijn de finest hours van Lagarde op televisie.

Na het officiële slot in 1995 bij Veronica op Radio 3 bleef Alfred op Kink fm Countdown Café presenteren, ook al werd dit programma zo uitgekleed dat hij in de kleine radiostudio in z’n eentje niet veel verder meer kwam dan zijn favoriete tracks te draaien van powerbands en Nederlandse acts die hij een warm hart toedroeg. Hij ontdekte vroegtijdig de talenten van Anouk, rond dezelfde tijd dat de Golden Earring haar van haar eerste songmateriaal voorzagen. Toen Kink fm in 1997 vrijwel non-stop werd, hield ook Lagarde het voor gezien als dj.

Op 1 januari 1998 overlijdt Lagarde op 49-jarige leeftijd. De week na zijn dood organiseren zijn muzikale vrienden een groots tribute-concert met optredens van onder andere The Golden Earring, Anouk, De Dijk en Mother’s Finest. Kink fm zendt het uit onder de naam Big Bad Motherfuckin’ Al. Ook de jaren erna zendt Kink fm nog regelmatig tributeshows uit voor Alfred, waarin ook teruggeblikt wordt op zijn Kink-programma Big Al’s Nite Flite. Bij Kink is de montage- en opnameruimte als eerbetoon vernoemd naar de grote man. Op elke nieuwe locatie waar Kink zetelt, herrijst steeds weer de Ballroom.

Kees Baars: ‘Ik zag Alfred niet zo vaak meer. Maar vlak voor zijn dood kwam ik Alfred bij een concert van Paul Carrack tegen in Paradiso in Amsterdam. Wij hebben Paul Carrack heel veel gesteund in Countdown Café. Na afloop van dat concert zijn we met Paul naar het American Hotel gegaan. Dat was heel leuk, we vonden dat we toch heel wat bereikt hadden met z’n allen. Mijn laatste herinnering aan hem is heel leuk en positief. Dat was twee weken voor zijn dood. Een maand na het overlijden van Alfred kom ik Herman Brood tegen bij een televisieopname. Hij pakt me beet en zegt half snikkend: ‘Ik vind het zo erg van Alfred.’ Terwijl Herman mensen gewoonlijk na een dag al niet meer herkende. Dat vond ik heel bijzonder.’ Het zegt wat over de impact die Alfred met zijn muzikale bevlogenheid heeft losgemaakt. Bands als Toto en de Golden Earring hebben albums opgedragen aan hun overleden muzikale vriend. 

Op 31 augustus 2004 worden de vijf populairste radiotitels van Veronica gekozen onder Veronica-luisteraars. Op nummer vier staat Countdown Café. Datzelfde jaar wordt bij de Vereniging Veronica en Jan Hoogesteijn het plan geboren het aloude Countdown Café op Radio Veronica nieuw leven in te blazen. Een maandelijkse serie concerten wordt gepland, maar Sky Radio krijgt de concerttour niet rond en het plan sterft in 2005 een stille dood. Kees Baars tot slot: ‘Ik begrijp waarom Jan Hoogesteijn Countdown Café weer wil opstarten, maar dat zou eerst kleinschalig in een studio moeten beginnen. Dat is niks, dan heb je de schijn al tegen. Je gaat met veel tamtam dat programma nieuw leven inblazen maar het wordt dan een schim van wat het geweest is.´

Veronica maakt wat los op tv

Naast de grootste publieksfilms en sterkste series weet Veronica deze jaren ook met eigen product te overtuigen. Hoewel de aantallen kijkers nog steeds niet overdreven moeten worden. Veronica trekt aardig wat jonge kijkers, twintigers en dertigers vooral. Maar daar boven of onder wordt slecht gescoord. Ook legendarische programma’s met een grote status waren helemaal geen kijkcijferkanonnen.

Joop Daalmeijer hierover: ‘Mensen denken dat Veronica enorme kijkcijfers had. Maar dat was helemaal niet zo. Als je kijkt naar de kijkcijfers van Countdown, schrik je je wild. En jong was het ook niet. Nederland Muziekland was meer TROS, dat was wat nu Frans Bauer is.’ Maar Veronica floreert mede doordat er in 1988 nog steeds geen commerciële concurrent is. Veronica heeft nog alle ruimte binnen het publieke bestel. Ruimte waarbij Veronica ook weer wat grenzen verlegt.

De Pin-Up Club

De meeste ophef ontstaat over het eerste programma op een open tv-kanaal waarin elke week borsten, billen en plukken schaamhaar te zien zijn. ’We cheer you up, we cheer you up, we cheer you up in the Pin-Up Club!’ In 1987 begint Veronica met de Pin-Up Club, gemaakt door Jef Rademakers. Er is veel ophef over het bloot. Het zou de rol van vrouwen denigrerend neerzetten. Van Kooten & De Bie vinden dat meisjes worden beledigd door ze zo als lustobjecten te portretteren. Jef Rademakers vindt juist dat er eerder sprake is van een dweperige verering van de vrouw. Een naakte vrouw op hoge hakken, dat wel. De politiek roert zich zelfs als er Kamervragen over het erotische programma gesteld worden. Natuurlijk keek niemand en had het programma tóch hoge kijkcijfers.

Wat valt er dan zoal te zien? Amateur-modellen die uit de kleren gaan en suggestieve bewegingen maken op klanken van Enigma-achtige instrumentale house. Soms zien we ook een ingezonden home-videootje met huisvlijt van strippende meisjes of huisvrouwen. Of de secretaresse die nu op het bureau van haar baas wat van haar verborgen talenten wil prijsgeven. En de Vlaamse Wendy van Wanten, die kijkersvragen over erotische dilemma’s ‘behandelt’ terwijl haar jurkje daarbij, hè vervelend, steeds naar beneden zakt. In latere seizoenen zien we de privé altijd al met porno in de weer zijnde Alfred Lagarde stoeien met Diane de Koning. De Koning had eerder erotische films gemaakt en was dus ervaringsdeskundige. Dj Lagarde speelt er een morsige dokter met scheefgezakt brilletje. Die dokter, uiteraard bijgestaan door schaars geklede zustertjes, moet ook weer zogenaamde adviezen geven aan de kijkers. Met zichtbaar veel plezier maakt Lagarde er een lekker vies typetje van. Het geeft de knipoog van het programma weer. Zo serieus is het ook weer niet, het is lol met bloot. Maar fatsoensrakkers zien het verval van de normen en waarden door Veronica wel degelijk als een serieus probleem. Niettemin blijft de Pin-Up Club drie seizoenen lang goedbekeken op Nederland 2.

Veronica gaat nog meer erotische series uitzenden. Zelfgemaakt en aangekocht. Maar Jef Rademakers heeft begin jaren negentig helemaal genoeg van zijn eigen programma. Hij verlaat de televisiebusiness die hij platheid en oppervlakkigheid verwijt. Maar dan heeft de Pin-Up Club zelf al de lat verlegd. Het programma laat ook nog een hitsingle achter. Alfred Lagarde produceert de single van de herkenningsmelodie, het trio Barbarella met We cheer you up. De single haalt zelfs de vierde plaats in de Top 40 van Veronica.

De Top 40 op tv

Die hitlijst krijgt in april van 1988 een tv-zusje, want de Top 40 komt dat jaar ook op tv. Op de radio presenteert nog steeds Lex Harding zelf. Presentator op televisie wordt Jeroen van Inkel. Hij zegt: ‘Iemand had bedacht dat de Top 40 ook op tv moest. De toenmalige regie-assistente van Countdown riep op een gegeven moment in een redactievergadering van Countdown: ‘Is dat niet iets waar jullie Jeroen voor kunnen vragen?’ Frank Timmer werd de regisseur en Bea de Bois deed de visagie. Zij was ook goed in mij een beetje opblazen. Ze zei: ‘Te gek! Je ziet er goed uit! Je moet een beetje hier op letten maar je doet wat je doet. Wees gewoon jezelf.’ Elke dinsdagochtend namen we het op bij Rob de Boer-producties. We hadden op het laatst meer kijkers dan Countdown zelf. Ik werd toen echt heel erg populair. Ik kon geen drive-in shows meer doen zonder begeleiding, anders kwam ik niet meer binnen. Toen vond ik het leuk. Het liep wel uit de hand: ik werd er arrogant van. Ik zat een keer in de kroeg met iemand druk te discussiëren. Het was een goed gesprek dus wilde ik mijn aandacht erbij houden. Ik zie vanuit mijn ooghoeken iemand met een bloknootje op me aflopen. Ik gris het uit zijn handen en zet er snel mijn handtekening op. Was het de ober! En hij had nog een wit overhemd ook. Ik had het dus kunnen zien! Dat was wel een eye-opener.’

Sterrenjacht

Ook dj Erik de Zwart breidt zijn tv-ervaringen uit. Zijn tv-programma Nederland Muziekland is bovendien een beetje uitgewerkt. Zegt ook Joop Daalmeijer: ‘Wie wil er nu nog naar een stel playbackende muzikanten kijken?’ Daarom gaat Erik de Zwart vocaal talent opsporen in een spelformule. Dit wordt Sterrenjacht, wat eigenlijk een echt showprogramma moet worden. Veronica is echter nog niet zo thuis in groot amusement omdat ze tot dan toe maar beperkte groepen kijkers wist te plezieren. Presentator Erik de Zwart kijkt terug: ‘Sterrenjacht moest concurreren met de showprogramma’s van Joop van den Ende. In de late jaren tachtig was het not done programma’s uit te besteden. Dus we probeerden het zelf. Maar dat bleek een wedstrijd die niet te winnen was. We konden niet tegen Joop op.’ Niettemin komen er toch een paar mensen uit Sterrenjacht bovendrijven. Zo is hier het tv-debuut van ene Gordon te zien. En Tatjana Simic probeert hier te zingen. De winnaar van seizoen één pleegt echter een aantal jaren daarna zelfmoord. En Sterrenjacht zelf verdwijnt na een paar seizoenen ook in stilte.

Veronica tv en de Richting Daalmeijer

Door veel oud-Veronicanen wordt de komst van Joop Daalmeijer gezien als een scharnierpunt tussen het oude en nieuwe Veronica. De journalist en latere eindredacteur van Nieuwslijn wordt de verpersoonlijking van de zakelijke richting waarin de VOO zich beweegt. Dat wordt nog sterker als hij begin jaren negentig programmaleider tv wordt. Hij professionaliseert het bedrijf dan in sterke mate.

Een noodzaak, volgens hemzelf. ‘Ik weet dat ik door de oude garde gezien wordt als de persoon die de Veronica-sfeer om zeep heeft geholpen. Dat is dan maar zo. Maar die vrije-jongenssfeer was uitgewerkt. Volstrekt niet meer van deze tijd. Bovendien, vrije sfeer op geld van een ander is onzin. We kregen 75 tot 80 miljoen gulden per jaar van de overheid. Daar hoor je als bedrijf netjes mee om te gaan. Die vrije jongens hadden vooral zichzelf verrijkt. Ze dachten echt niet aan het personeel. Mensen hadden bij Veronica asociale arbeidsovereenkomsten. Daar zou de rechter geen spaan van heel hebben gelaten. Als die mensen werkeloos zouden worden bij een door hen genomen risico, hadden de vrije jongens daar niet om gemaald. Ze waren alleen met hun eigenbelang bezig. Zo romantisch is die vrije-jongenssfeer niet, hoor.

Waarom zijn er dan toch zoveel Veronicanen die vinden dat hier het echte Veronica verdwijnt? Erik de Zwart: ‘Het Veronica-gevoel is pionieren. Je nek uitsteken en durven iets anders, iets nieuws neer te zetten. Joop Daalmeijer was dramatisch, die man hoorde helemaal niet bij Veronica.’ Vindt ook Tineke de Nooij: ‘Joop Daalmeijer, een hartstikke aardige man, maar geen Veronica-mens.’ En Lex Harding zegt: ‘Hij was de verpersoonlijking van het omroepbestel.’ Gerard Timmer: ‘Daalmeijer was geen logische Veronica-man maar wel een serieuze programmamaker. Veel belangrijke Veronica-initiatieven zijn onder zijn verantwoordelijkheid ontstaan. Er was wel weerstand tegen de man.’ Kees Gerritsen: ‘De Rooien tegen de Blauwen. Daalmeijer was van het rode kamp en Veronica-mensen zijn de Blauwen. Dat botste. De ene club wilde meer gezelligheid en de andere wilde meer serieuze dingen op een leuke manier brengen. Daalmeijer heeft een splitsing in het pand gecreëerd. Rob Out heeft hem wel zelf binnengehaald. Hij wilde goede sier maken bij de NOS. Hij wilde duidelijk maken dat hij een gevestigde omroep zou worden.’

Leo van der Goot vindt dat Rob Out Veronica zelf heeft verkwanseld. ‘Maar’, zegt hij ook, ‘er heerste onder Out een cultuur van passie en schoonheid. Toen de Joop Daalmeijers van deze wereld binnenkwamen, kregen we een heel andere sfeer. En de zakkenvullers kwamen binnen. Dat begon in 1986 en is tot het commercieel worden doorgegaan. Rob Out had er niet meer zo’n zicht op en hij was moe. Daar maakten mensen misbruik van. Ik ben toen weggegaan bij Veronica. Zo was het niet leuk meer.’

Daalmeijer voert als verdediging aan dat het bedrijf echt aangepast moest worden. ‘Je werkt met gemeenschapsgeld en daar moet je goed mee omspringen. Veronica maakte nogal wat reisjes en tripjes. Kijk, als je het leuk wilt hebben, gebruik daar dan geld van de Vereniging voor. Die Vereniging was zo rijk! Waarom zou zij er niet zelf voor zorgen dat er typische maar dure Veronica-programma’s mogelijk gemaakt werden? Zoiets als een Veronica Rocknight, daar keken niet veel mensen naar maar dat werd door de achterban goed gewaardeerd.’ Kees Gerritsen vindt dat dit geld wel goed besteed was aan feestjes en uitjes met het personeel. ‘Ik heb leuke dingen kunnen doen met de medewerkers. We hebben uitstapjes geregeld voor het hele personeel naar Parijs, de Efteling, drie dagen Barcelona, drie dagen Praag, noem maar op. Ik heb zelf het vliegtuig gehuurd. Tweehonderd man gingen daarheen. Al maanden van tevoren was iedereen druk over wie met wie op de kamer moest. Na afloop waren er al die verhalen. Dat is zo goed geweest voor het bedrijf. We hebben dat ook in de commerciële tijd geprobeerd, maar dat lukte niet. Ze vonden het te duur. Maar één aflevering van All You Need was even duur als met het hele personeel drie dagen naar een vreemde stad met alles erop en eraan. Daar heb je veel meer profijt van, maar dat wilden ze niet zien.’ 

Veronica bijna commercieel

In 1988 komt er steeds meer commerciële radio en tv vanuit het buitenland via de kabel de huiskamers binnen. Zo is er de Nederlandse radiozender Radio 10 die via een U-bocht vanuit Italië onze kant opkomt. Bij de opstart van deze zender zijn ook Erik de Zwart en Ruud Hendriks betrokken geweest. Maar na een ruzie gaat TROS-dj Jeroen Soer verder met wat Radio 10 zou worden. Sky Radio kwam al via de Britse omweg tot ons. Buitenlandse partijen stonden inmiddels te dringen. De Nederlandse markt was tenslotte totaal onontgonnen en er viel dus veel te verdienen. Het zou niet lang meer duren of er zou ook een op Nederland gerichte commerciële tv-zender komen. Dat besef dringt ook door tot de Haagse ambtenaren die het mediabeleid moeten maken. Om die golf aan buitenlandse initiatieven voor te zijn, wil de politiek wel bekijken of het niet in eigen huis geregeld kan worden.

De drie populisten van het bestel, AVRO, TROS en Veronica (atv), willen namelijk commercieel gaan. Gezamenlijk als één zender, zeg maar een commercieel Nederland 3. Er wordt een samenwerking gezocht met vier uitgevers: Elsevier, Perscombinatie, De Telegraaf en vnu (eptv). Die willen zo de dalende reclame-inkomsten in de eigen uitgaven opvangen door de reclamegelden van tv te mogen incasseren. ‘Worden we straks overstroomd door buitenlandse commerciële televisie of bouwen we zelf een dijk van een net?’ zo luidt de slogan van atv. Robert Briel spreekt in het laatste Magazine van 1988 hoopvol: ‘Of het de regering echt menens is om een duaal bestel te creëren, valt nog te bezien. Men maakt geen haast de plannen te realiseren, maar de eerste stappen richting commerciële tv zijn gezet.’ Bijna lijkt het eerste commerciële tv-station een Nederlands initiatief te worden. Maar er wordt anderhalf jaar over vergaderd. Rob Out wordt er gek van. En het loopt uiteindelijk op niets uit.

Out en consorten leggen de schuld van het mislukken bij de politiek. Er zou te veel risico liggen bij de omroepen zelf, roepen de betrokken omroepbazen. Maar de topambtenaren zeggen dat de atv/eptv-combinatie te veel garanties aan de politiek vraagt. atv-eptv strandt in april 1989. Joop Daalmeijer, die namens Veronica veel van de onderhandelingen voert, heeft weer een andere lezing over het falen. Hij zegt dat het niet zozeer politieke onwil was als wel dat de drie culturen gewoon slecht samengingen. Daalmeijer: ‘AVRO, TROS en Veronica, dat gaat natuurlijk helemaal niet samen. Dat waren zulke verschillende culturen. Vooral de TROS-baas Henri Minderop en Rob Out boterden onderling slecht. Daarnaast lag er een slecht businessplan waar geen bank serieus op wilde instappen. Dat zag er gewoon onprofessioneel uit. Natuurlijk was het leuk om naar buiten toe te roepen dat de politiek weer eens dwars lag, maar hier is bestuurlijk gewoon geblunderd. Als zulke onderhandelingen moeizaam verlopen, dan haal je daar externe onderhandelaars bij. Maar dat is hier niet gebeurd.’

De oprichting van rtl Véronique

Misschien dachten de onderhandelaars bij Veronica dat het niet meer nodig was om via deze route commercieel te gaan. Er waren namelijk vergaande serieuze kansen om het zelfstandig te doen met een buitenlandse partij. Dat werd de Compagnie Luxembourgeoise de Télédiffusion. Dit clt was een Luxemburgs mediabedrijf waaronder radioen tv-zenders van rtl vielen. En Radio Television Luxembourg (rtl dus) zou wel eens de perfecte partner kunnen zijn voor Veronica. Via Luxemburg zou eenzelfde omweg gebruikt kunnen worden als bij Sky Radio vanuit Engeland wordt gehanteerd. Lex Harding ziet het helemaal zitten. Hij werkt aan een plan dat tot een tv-zender moet leiden onder de naam: Véronique.

Lex Harding over de aanloopfase van de eerste commerciële tv-zender voor Nederland: ‘Veronica kon eigenlijk niet zelf de gang naar een commerciële zender ondernemen terwijl ze nog in het bestel zat. Iemand moest dus weg bij Veronica en toen heb ik me opgeworpen om dat maar te gaan doen. Dat vond ik toch wel erg spannend. Rob bleef op het nest om de boel te bewaken. Maar uiteraard ging alles in goed onderling overleg. Wout Bordewijk, Rob Out, Peter de Jager en ik stapten op persoonlijke titel in het project Véronique. Het personeel wist van niets.’ Dat wordt ontkend door Allard Berends. ‘Kom nou, daar werd helemaal niet geheimzinnig over gedaan. Dat wist men zelfs in de keuken. Dat was al toen Sky Radio begon. Je wist dat mensen als Ton Lathouwers opeens van de loonlijst waren verdwenen en in Bussum iets gingen doen voor een bedrijf waarvan ik niet wist dat ze radio maakten.’

Wat het personeel in ieder geval niet weet, is de constructie die wordt gebruikt om Véronique op te zetten zonder dat er duidelijke verbanden tussen Veronica en rtl / clt lopen. Boekhouder Peter de Jager bedenkt de bv-constructie waarin de privépersonen en Veronica elkaar kunnen vinden. Dit bedrijf heet Tornado. Officieel is het een investeringsmaatschappij waarin Veronica kan deelnemen als ze denkt dat het goed bedrijfsbeleid is om daar geld in te investeren. Dat vinden de deelnemende heren Out, Bordewijk, De Jager en Harding natuurlijk goed bedrijfsbeleid. Zomer 1989 krijgt tv-programmadirecteur Kees Gerritsen lucht van de oneigenlijke constructie. ‘Op een gegeven moment werd ik door Bordewijk apart genomen. Die vertelde wat er aan de hand was. Daar schrok ik enorm van, want ik wist dat het niet mocht. Maar Bordewijk zei: ‘Jawel dat is allemaal juridisch onderzocht, dat zal zeker geen probleem zijn. Zeker niet voor het personeel. De directeur of het bestuur krijgen de problemen, maar niet het personeel. Toen adviseerde ik maar om dan ook niks tegen het personeel te zeggen.’

Helemaal zelf hadden de Veronicanen het niet bedacht. Een Engelse mediaondernemer brengt de partijen samen en is daarmee eigenlijk de grondlegger. Harding weet ook: ‘Het was begonnen met Patrick Cox. Die was dj geweest bij de Luxemburgse piraat Radio 208. In 1988 zag hij dat door de Europese regelgeving de Nederlandse overheid commerciële televisie vanuit het buitenland niet meer kon tegenhouden. Dat heeft hij achteraf goed gezien. Hij heeft Ruud Hendriks benaderd en die twee hebben een businessplan geschreven. Toen werd ik zelf benaderd door Patrick Cox. Ik wist nog niet dat hij ook met Ruud Hendriks bezig was. Cox vroeg of ik het management van die nieuwe tv-zender wilde gaan doen. Maar ik vond het vreselijk jammer dat er nu commerciële tv zou komen zonder Veronica. Terwijl Veronica altijd weer op een keer commercieel wilde worden. Dus ik zei: laten we nou proberen dat samen met Veronica te doen. Ik zat ook in het bestuur van de VOO en daar heb ik deze optie aangekaard. Onze jurist adviseerde ons sterk met een buitenlandse partner in zee te gaan en dat werd dus rtl. Toen bleek dat ze in Luxemburg het niet wilden doen als Patrick Cox van de partij was. Hij was daar persona non grata vanwege zijn piratenverleden. Tragisch, want Cox heeft zowel het tv10-initiatief als Véronique aangewakkerd en uiteindelijk mocht hij zelf niet meedoen.’

Lex Harding neemt een groot risico met zijn stap om een commerciële zender op te zetten náást Veronica zelf. Hoewel Rob Out zelf begin 1989 nog roept dat er best naast een publiek kanaal een commerciële zender opgezet kon worden. In De Gooi en Eemlander zegt hij dat zo: ‘Je kunt naast Veronica in dit bestel nog een tweede zender levensvatbaar laten opereren via de satelliet. Ik ben op uitnodiging van de Luxemburgse regering, die graag een Europees Hollywood wil worden, daar gaan praten. Bleek dat ze van de AVRO tot en met de TROS al langs waren geweest. Maar de Luxemburgers zagen niets in samenwerking met hen. Met ons zijn ze tot een principeakkoord gekomen.’ Toch opereert Harding liever zelfstandig, zonder dat de link met Veronica duidelijk is. Hij zegt nu: ‘De betrokkenheid van Veronica was nogal dubieus. Maar het was een mistig juridisch proces waarbij niemand aangaf wat er wel en niet mocht. We wilden niet bewust iets doen wat niet mocht, maar zowel de politiek als het Commissariaat voor de Media wilde niet aangeven waar de grenzen lagen. Je moet de Mediawet eerst overtreden voordat je zeker weet of je de wet overtreedt. Het Commissariaat controleert pas achteraf, als je al uitzendt.’

Ook Ruud Hendriks zegt er zijn baan bij Veronica voor op. Een terugkomstgarantie vond hij niet nodig, Harding wel. Hendriks over de aanloopfase: ‘Ik had een salaris van tachtigduizend gulden per jaar bij Veronica. Ik heb nooit aandelen gehad in Véronique. Ik heb niet gedeeld in de bv’s waar Lex Harding, Rob Out en Peter de Jager inzaten. Ik wilde alleen maar die commerciële tv mogelijk maken en daar onderdeel van uitmaken. Ik heb er een baan als programmadirecteur aan overgehouden. Daar ben ik niet rijk van geworden maar ik heb wel een fantastische tijd gehad. Het laatste halfjaar dat ik bij Veronica werkte, was ik erg druk met het oprichten van rtl-Véronique. Ik presenteerde Nieuwslijn nog, maar dat was het wel zo’n beetje. Ik had nog een kamertje op het Laapersveld en officieel was ik hoofd informatieve programma’s. Maar we deden daar niet zoveel aan.’

Hendriks maakt hiermee de komst van buitenlandse bedrijven op de Nederlandse mediamarkt mogelijk. ‘rtl heeft de knowhow van Veronica gebruikt om Nederland binnen te komen. Dat kon niet anders, vanwege politieke beperkingen. Anders was het niet gebeurd. Ik heb er nooit spijt van gehad. Het was geweldig! Natuurlijk moest ik voortaan elke week verantwoording afleggen aan een Raad van Commissarissen, want aandeelhouders willen je zakelijk veel meer aan banden leggen. Maar programmatisch heb je natuurlijk wel vrijheid. Je kon alles doen waarvan je al die jaren alleen maar had kunnen dromen. Een hele avondprogrammering opzetten, een dagelijkse quiz, een dagelijkse soap. Al die dingen waarvan ze in Nederland altijd zeiden: dat lukt nooit. En dan werkt het wél!’

Hoewel mensen als Patrick Cox en Ruud Hendriks ook wegen zonder Veronica hebben onderzocht, is het toch niet vreemd dat juist vanuit Veronica deze initiatieven van de grond zijn gekomen, vindt Ruud Hendriks. ‘Je hebt een aantal mensen nodig die bereid zijn alles te riskeren wat ze hadden op dat moment. Letterlijk ook, ik heb mijn hele privévermogen ingezet en dat was helemaal niet zo veel. Er is drie keer beslag gelegd op mijn huis. Mensen die bereid zijn zover te gaan om omroep te kunnen bedrijven, die doorzetters hebben dit mogelijk gemaakt. Mensen als Lex geven niet snel op. Het is in ieder geval een groep mensen die daadkracht hadden op het moment dat anderen alleen maar bezig waren met het bespreken van discussienota’s.’

Ton Lathouwers speelt dan al anderhalf jaar baas bij Sky Radio. Hij weet wel: ‘Die eerste maanden van de voorbereidingen van rtl-Véronique kwamen de Luxemburgers niet met geld over de brug. Toen heeft Lex echt met privégeld, maar waarschijnlijk ook met Veronica-geld natuurlijk, Véronique op de rails gezet. Rob Out en Wout Bordewijk durfden dat toen niet, omdat ze de toekomst van het bedrijf niet op het spel wilden zetten. Maar als ze toen het risico wél hadden genomen, was het Veronica zelf geweest dat commercieel was geworden. Initiatieven als Radio 538 waren dan Veronica geweest.’ 

De VOO blijft achter (Laatste Top 40, met Lex Harding)

Maar vreemd genoeg is het juist Veronica die zelf achterblijft. Binnen de VOO weet maar een select clubje wat er precies gebeurt in Luxemburg en in Hilversum op de Franciscusweg waar rtl zijn Nederlandse kantoor plaatst. In het jaar voor de start van Véronique is bij Veronica weinig te merken van de commerciële plannenmakerij. Alleen is wel duidelijk dat Lex Harding Veronica verlaat. Hij stopt dan ook met het presenteren van de Top 40. Het programma dat hij met een noodgedwongen onderbreking van anderhalf jaar sinds 7 februari 1970 heeft gepresenteerd, verlaat hij op 12 mei 1989. Zijn afscheid bij het mede door hem geschapen instituut Top 40 doet hem evengoed wel pijn. Erik de Zwart: ‘Lex heeft zijn laatste Top 40 vanaf Curaçao gepresenteerd. Het laatste kwartier had hij nog enkele stichtelijke woorden. En toen gaf hij het stafje over aan mij. Dat vond ik een hele eer. Dat programma is toch het hoogst haalbare om te mogen presenteren. Dat heb ik ook zeer serieus genomen en dat ben ik blijven doen tot 27 december 2002.’ Jos Bergenhenegouwen, die in die tijd de teksten schreef over de nieuwe binnenkomers, weet dat dit enthousiasme heeft moeten groeien. Hij zegt: ‘Aanvankelijk was Erik er totaal niet blij mee dat hij de Top 40 moest gaan doen. Hij zag het de dag voordat hij begon nog steeds als een soort degradatie.

Wat ik me vanuit zijn standpunt wel kon voorstelen want hij raakte zijn eigen programma kwijt. We hebben die avond ervoor een aardige tijd zitten praten waarbij ik probeerder Erik te overtuigen dat het een enorm compliment was dat juist hij de Top 40 mocht gaan doen. Dat is hij al vrij snel ook zo gaan zien, gelukkig.’

Harding heeft de Top 40 wel iets te lang gedaan, erkent hij. ‘Het werd routine, ik deed het er op vrijdagmiddag even bij. Op het moment dat je programma geen hoofdzaak meer is, moet je ermee stoppen.’ Tot twee jaar voor zijn vertrek heeft Lex ook nog in het land geschnabbeld. Hij zegt: ‘Ik heb tot mijn 42e die drive-in shows gedaan. En dat deed ik alleen omdat ik het vreselijk leuk vond. Maar op een gegeven moment gingen ze zeggen: ‘Meneer, wilt u een plaatje voor mij draaien?’ en dan moet je stoppen.’

Lex Harding wacht een onzekere toekomst door zijn vertrek naar rtl-Véronique. Daar is Erik de Zwart nog helemaal niet aan toe. ‘Nee, ik had nog iets te veel succes om van Veronica afscheid te willen nemen. Ik genoot daar toch een bepaalde status. En ik had nog een miljoenenpubliek. Overigens ben ik ook niet gevraagd mee te gaan. Maar ik zat nog zo goed bij Veronica. Twee jaar later ben ik zonder twijfel wél meegegaan naar Radio 538.’ Een aantal Veronica-medewerkers gaat wel mee naar het op te richten tv-station. Onder hen dj Wessel van Diepen die daar tv-presentator werd, omroepster Caroline Tensen, programmamaker en stem Jos Bergenhenegouwen, interviewer Gert Berg, nieuwsman Jaap van Meekren, nieuwslezer Jan de Hoop, sportverslaggever Jaap Stalenburg, weerman John Bernhard, boegbeeld Daphne Deckers, en Grote Man Achter De Schermen Ruud Hendriks. Dat was voor het eerst dat er zoveel mensen op eigen initiatief de VOO verlieten. Toch meldt Veronica Magazine eind oktober: ‘De komst van commerciële tv heeft voor nogal wat verloop gezorgd. Bij Veronica-radio vertrokken negentien medewerkers, voor wie overigens frisse talenten in de plaats zijn gekomen. Een aantal oud-bekenden laat zich niet verleiden tot een contract met de commerciëlen, zo bleef Will Luikinga Veronica trouw.’

Meer commerciële kapers op de schotel

Naast de Véronique-initiatieven is ook tv-producent Joop van den Ende bezig een commerciële tv-zender op te zetten. Zelf wil hij hofleverancier worden van dat sterrennet met veel amusement. Hij wil dat via de omweg doen die ook voor Radio 10 wordt gebruikt. Vandaar dat de naam van zijn tv-zender ook moet zijn: tv10. Die radioprogramma’s worden via Italië vanuit een krakkemikkig gebouwtje opgestraald. Media-ondernemer Peter Jelgersma stelt de producent dezelfde omweg voor. Maar Joop bezoekt het shabby kantoortje in dat Italiaanse dorpje en vindt dat helemaal niks. Hij ziet af van deze route. Maanden voor de mogelijke start van tv10 verlegt Van den Ende zijn werkterrein ook naar Luxemburg. Daar laat hij een mooi kantoor inrichten dat hem wel vertrouwen inboezemt. Hij haalt vele sterren die hij voor tv heeft geproduceerd over om mee te doen. En in rijen staan ze klaar voor Joop. André van Duin, Jos Brink, Henny Huisman, Sandra Reemer, Ron Brandsteder, noem ze maar op. Er is bij alle publieke omroepen een grote leegloop van grote namen. Sommige omroepen willen deze ‘geldbeluste sterren’ dan ook net zo lief lozen vanwege hun ontrouw. Maar daar zouden ze later toch spijt van krijgen. Ook van Veronica komen er namen naar tv10. Tineke de Nooij verlaat na 29 jaar haar omroep voor dit nieuwe avontuur. Tinus legt uit: ‘Ik zat in salarisschaal 12 of zo, dat was helemaal niet hoog hoor. Ik deed een televisieprogramma, een radioprogramma en ik sprak documentaires in, samen met Alfred Lagarde. Voor vierduizend gulden in de maand of zo. Dan is het niet zo gek dat je op een gegeven moment weggaat als er iets commercieels is.’ 

Lex Harding had haar niet voor Véronique gevraagd en dus ging ze naar tv10. Ook Koos Postema (Klasgenoten) stapt over van Veronica naar tv10.

Op 23 augustus 1989 beginnen de proefuitzendingen van rtl-Véronique. tv10 heeft haar start iets later voorzien. Maar dat maakt niet uit, de uitzendingen van een buitenlandse commerciële tv-zender met Nederlandse programma’s zijn begonnen. Of dat ook mag, kan nu worden beoordeeld door het controlerende orgaan van de overheid, het Commissariaat voor de Media. Daar is ene Aart Geurtsen de baas.

Deze oud-Veronica-bestuurder moet beslissen of de zenders zich aan de Mediawet houden. Dat doet hij een paar weken na de start van de proefuitzendingen, op 28 september dat jaar. Zijn conclusie: tv10 gebruikt een onrechtmatige omweg, een hiervoor speciaal in het leven geroepen U-bocht. tv10 mag niet uitzenden. Maar rtl-Véronique wel. Eigenaar rtl zendt al vele jaren uit in Luxemburg en is dus niet speciaal opgericht voor Véronique. Die constructie wordt door Geurtsen wél erkend. Niemand kan het bewijzen, maar er doen hardnekkige verhalen de ronde dat Geurtsen een flink bedrag heeft gekregen om deze beslissing te nemen. De oud-Veronica-bestuurder zou het zelf tot zijn dood in 2005 blijven ontkennen.

Programma’s in 1989

Vanaf het nieuwe seizoen per september 1989 is een Veronica-programmering voor het eerst te spiegelen aan commerciële concurrentie. Het Veronica Magazine is er klaar voor, zegt Robert Briel: ‘Eindelijk krijgen de omroepen de kans om te laten zien dat ze het best kunnen opnemen tegen commerciële concurrenten. Veronica staat in de startblokken om dat bewijs als eerste te leveren.’ Toch blijkt dat niet uit de programmering:

• TELEVISIE:

Zaterdag op Nederland 2 wordt er onder andere tussen 19.25 en 20.00 uur een dertiendelige serie over wijnen, Wijnexpress, geprogrammeerd! New wilderness (17.50-18.15 uur) is een Amerikaanse natuurserie. Verder op zaterdag series als GI Joe en Miami Vice en een speelfilm. Op donderdag staat er wekelijks van 19.25-20.00 uur de succesvolle comedy Family Ties op het programma. Daarna volgt altijd een speelfilm, dan Veronica-Sport en een documentaire.

De VOO profileert zich verder met oergezellige theatershows van Tineke Schouten en Seth Gaaikema. Met kerst is de tekenfilm over Olivier B. Bommel te zien. Als u begrijpt wat ik bedoel zou nog vele jaren op rij met kerst uit het vat getrokken worden.

B.O.O.S. blijft, net als RUR en bijvoorbeeld de muziekdocumentaires The Story of… en Countdown! Wel wordt er vanaf 1988 bijna jaarlijks gewisseld in de presentatie en dat komt de naam en faam van het popprogramma niet ten goede. Al na een jaartje Countdown was Simone Walraven weggegaan bij Veronica. Op 28 september 1988 nam ze afscheid. Ze gaat in Engeland wonen met de zanger van een band die ze tijdens Countdown-opnamen leert kennen. Deze Clark Datchler van Johnny Hates Jazz, bekend van de hit Turn back the clock, verlaat net als Sipi zelfgekozen de spotlights van de showbusiness. Beiden lijken daar geheel tevreden mee te zijn en voelen niet de behoefte om weer media-aandacht op te zoeken. Ene Jasper Faber, zoon van de acteur Peter Faber, komt voor de Countdown-camera’s staan maar spat niet van het scherm. Dan is Europe’s Number One Rockshow al gedegradeerd naar een uitzendtijdstip van 18.25-19.25 uur.

Nieuwslijn wordt na het vertrek van Hendriks en Van Meekren gepresenteerd door Elsemieke Havinga en Hans Emans. Er is ook een spinoff, Milieulijn, waarin Greenpeace als partner opereert. Maya Eksteen mag de wensen van de meebetalende partner verwoorden. Nieuw is het tweewekelijkse consumentenprogramma Konsumentenlijn, met Ilona Hofstra.

Omroepster Marijke Benkhard krijgt ook een eigen programma, Take 5, op zaterdagmiddag om vijf uur, waarin ‘lifestyle-onderwerpen, mode, amusement, theater, toneel, film et cetera.’ En er is ook Parallax, over paranormale verschijnselen, met Jan Dorresteijn. Jan Lenferink ‘moet eens een vak leren, maar wat?’ vraagt ook het Magazine zich af. Jan achter de schermen van… heet het probeersel. Zaterdagmiddag rond vijf uur is het even te zien geweest.

Nieuwe buitenlandse series zijn: Crimestory, Empty nest en Tour of Duty. Die laatste serie zou een groot succes worden. Veel oude muziek die in deze serie over de Vietnam-oorlog wordt gebruikt, komt uit op verzamel-cd’s en single, die de hoogste regionen van de Top 40 halen. Paint it black van de Rolling Stones uit 1966 wordt zo zelfs weer nummer één.

• RADIO:

De radiostudio’s van Veronica worden eind 1989 verplaatst naar het pand op het Laapersveld. De studio wordt pal boven de ingang gebouwd waardoor iedereen ‘Het hart van de Nederlandse radio’ direct bij aankomst kan zien. Het is de enige omroep die zijn radiostudio’s niet heeft verstopt in een kelder of een donkere gang. Het geluid van Veronica-programma’s is altijd luid door alle gangen in het gebouw te horen. Het ademt een corporate pride uit voor het eigen product, wat ook uniek is in Hilversum. Nieuw op zaterdag op Radio 4 is een acht uur durend VOO-blok, van 12.00-20.00 uur. Het Magazine kondigt aan: ‘Met o.a. Strauss & Co, Veronica-Klassiek, nieuwe grammofoon- en compactplaten (!) en Avondstemming.’ Op donderdag heeft de VOO van 7.00-14.00 uur zendtijd, onder andere verzorgd door Peter Bree. Zondag op Radio 5 is er van 16.00-16.55 uur Bodylijn, nu gepresenteerd door Francis Dix, want Caroline Tensen stapt over naar Véronique, en Gea van de Pol. De laatste vijf minuten van dat uur zijn voor de Scheepsberichten!

Op Radio 1 wordt VNR inmiddels gepresenteerd door Rob Trip, Simone Wiegel, Willem Bemboom, Nancy de Graaf en Martin Volder. Op zondag is op Radio 2 van acht tot negen uur Club Veronica Trend, met Marjolein Dekkers. Donderdagavond is er twee uur Hollandse Hits, met en door Will Luikinga. Peter Teekamp zit inmiddels bij de TROS. Peter Holland is zijn vervanger. Hij doet gezellig op de woensdagochtend op Radio 2 en komt ’s middags op Radio 3.

De vrijdag op Radio 3 kent najaar 1989 dit schema:

06.00-09.00 uur Ook Goeiemorgen, met Jeroen van Inkel

09.00-12.00 uur Goud van Oud, Bart van Leeuwen

12.00-13.00 uur D’r Rob of d’r onder, met Rob Stenders

13.00-15.00 uur Ha die Holland, met VARA-dj Peter Holland

15.00-18.00 uur Top 40, met Erik de Zwart

In de hierop volgende nacht zat na De Stemband van 02.00-05.00 uur Rob Stenders met Francis Dix en van 05.00-07.00 uur Ook Goeiemorgen, met Peter Holland.