Dit is een hoofdstuk uit het inmiddels niet meer te verkrijgen boek over de opkomst van commerciële omroep in Nederland en wordt als naslagwerk gekoesterd als het gaat over de periode 1985-1996 in de Nederlandse omroepgeschiedenis. Dit keer Lex Harding, pionier en avonturier die het oprekken van de interpretatie van regels in het Nederlandse medialandschap tot kunst heeft verheven. Twee keer verscheen Arjan slecht voorbereid (en met lege batterijtjes en dat soort gepruts) op zijn 538-kantoor in het oude Countdown-pand Studio Concordia in Bussum. Gelukkig wilde hij toch genoeg zeggen. Wat verongelijkt claimt Lodewijk zo zijn grote rol in ons huidige radio- en tv-wereldje. Terecht overigens.
"Bij de presentatie van Véronique was alles gelogen wat we daar hebben gezegd, alles. Er was niets van waar, we hadden nog helemaal geen juridische constructie en we hadden geen rooie cent. We hadden he-le-maal niks!"
Eén van de media-goeroes uit ons land is oudgediende Lex Harding. Hij is begonnen in 1967 bij de zeezender Veronica, waar hij als top-dj onder andere de Top 40 presenteert. Wanneer Veronica aan land moet, en in het publieke bestel een plaatsje krijgt, is het Harding die als radiodirecteur daar een vorm voor moet vinden. Veronica knokt zich door het publieke bestel heen, en weet met de vrijdag op Radio 3 weer de populairste onder de jongeren te worden. Maar bij Harding kruipt het bloed waar het in het publieke bestel niet gaan kan, richting commercie en volledige vrijheid. Harding blijft overtuigd aanhanger van het oude streven van Veronica om ooit weer commercieel te worden In 1989 gaat hij samen met Ruud Hendriks proberen om voor de televisietak van Veronica de weg uit het publiek bestel vast voor te bereiden. Dit project met de veelzeggende naam Véronique strandt al na een half jaar, waarna RTL met Joop van den Ende verder gaan en het station omdopen tot RTL4. De veilige thuishaven Veronica neemt Lex weer op, maar waardeert het experiment niet. Mede hierdoor verdwijnt Harding's voormalige kompaan Rob Out via een zijdeur van het toneel. De publieke Veronica Omroep Organisatie (VOO) wil eigenlijk niet meer commercieel worden, zegt Out's opvolger Joop van der Reijden. Als Harding in 1992 opnieuw probeert buiten het bestel alvast warm te draaien, worden zijn pogingen door het nieuwe management van Veronica niet gewaardeerd. Harding probeert het ditmaal met de radio, en begint zijn project zonder Veronica onder de nostalgische naam Radio 538, vernoemd naar de oude middengolffrequentie van zeezender Veronica. Hij is overtuigd dat hij, samen met een boel oud-Veronica collega's, ook de Veronica-spirit meeneemt naar Bussum. Als de zender in 1994 geen etherfrequentie krijgt, wordt er een ondersteunende muziekzender op televisie bedacht; The Music Factory (TMF). Harding wordt de directeur. Terug als tv-baas, krijgt hij door de samenwerking met Arcade ook TV10 in zijn portefeuille. Dertig jaar na zijn entree in de media speelt Lex Harding nog steeds een hoofdrol.
De bevlogenheid
"Je zult zien dat de meeste mensen die je spreekt, en die aan het hoofd staan van een radiostation, op zee zijn begonnen. Erik de Zwart, Jeroen Soer, Ton Lathouwers, Willem van Kooten die met Cable One bezig is geweest, Guus Jansen toen en nu bij Radio Noordzee, en ik. Allemaal op zee begonnen, dan gebeurt er blijkbaar iets met je. Ik denk dat die zelfde mensen hier ook mee bezig zouden zijn als er niet veel geld mee te verdienen zou zijn. Dat er grote bedragen in om gaan is een bijkomstigheid, geen vervelende overigens. Maar deze mensen zijn bevlogen met wat ze doen, en ze hebben allemaal hun inspiratie gevonden in de jaren 70. In de tijd van de zeezenders liep Nederland voorop met de media-ontwikkelingen, maar die zenders zijn allemaal de nek om gedraaid. Dat onrecht wat toen gevoeld werd is de basis voor wat er nu gebeurt. Doordat je geconfronteerd werd met die politieke onwil om dat leuke radiomaken een kans te geven. Dat frustrerende gevoel raak je niet kwijt, dat is bepalend voor de rest van je leven. Het wakkert de strijdlust aan. Maak het iemand verschrikkelijk moeilijk en je krijgt een tegenkracht. Als je een deur open wil doen, en er staat iemand achter die deur tegen die deur aan te duwen, dan ga je harder duwen. Dan doe je niet meer gewoon open, dan gooi je je gewicht er tegen aan. En dat is gebeurd. En áls de deur dan opengaat, dan gaat die met een klap open. Dat is voortdurend gebeurd op alle fronten. Dat is midden jaren 80 begonnen met de radio, met wat schermutselingen en mislukte pogingen. Vervolgens ging het via allerlei omwegen loos, en de televisie volgde in 1989. Juist omdat dit allemaal zo moeilijk gemaakt werd, werden er allerlei slimme trucjes en constructies bedacht. Dat is dan wel weer het aardige van al die tegenwerking van de overheid. De markt heeft zich daardoor niet normaal kunnen ontwikkelen, er is nooit een normale concurrentieslag geweest. En daardoor moet je gewoon slim zijn, anders kom je er niet.
Het is wel leuk om die gelegenheid te hebben aan dat radio maken mee te werken. Als ik terug kijk heb ik zakelijk gezien natuurlijk een fantastisch leven achter de rug. En ik sta er nog steeds middenin, er gebeuren nog steeds rare dingen om me heen. Fantastisch! Ik geniet er nog dagelijks van. Er zijn maar weinig mensen die dit allemaal mee hebben kunnen maken. Ik heb ook best altijd vooraan willen staan op dat gebied. Elke technische ontwikkeling die er was zorgde voor feitelijke veranderingen op het mediagebied. Vanuit de politiek kwam het niet, daar heeft het na de sluiting van de zeezenders bijna 25 jaar geduurd voordat er commercieel iets toegestaan werd. Maar door de komst van technische veranderingen, zoals de kabel en de satelliet, is het mediawereldje op zijn kop gezet. Gecombineerd met juridisch niet helemaal waterdichte wetgeving, waardoor Radio 10, Cable One en Sky Radio in 1988 in Nederland konden gaan uitzenden. Daarna was het niet meer te stoppen.
De politiek
De politieke bemoeienis met de media heb ik vanaf het prille begin meegemaakt. Niet dat ik toen wist dat de politiek zich zo bezig hield met de media. Ik was begin twintig en ik vond het machtig interessant om plaatjes te draaien. Toen ik in 1967 bij Veronica ging werken riep mijn vader mij tot de orde, en hij zei: "Jongen, dat kan nooit lang duren". Ik werkte nog geen week bij Veronica, en toen stond er op de voorpagina van de Telegraaf dat het einde voor ons in zicht zou zijn. Toen was die politieke strijd al in volle gang. Een strijd klinkt gelijk zo hoogdravend, maar ik weet geen ander woord om het te duiden. Een gevecht tegen het conservatisme en de beschermingsdrift van de politiek ten aanzien van de media. Een bemoeienis die ze gek genoeg ten aanzien van kranten veel eerder hebben losgelaten dan bij de elektronische media. Daar zitten ze eigenlijk nog als een broedse kip bovenop. Een belangrijke oorzaak daarvan is dat politici door de jaren heen hun carrière mochten beëindigen in Hilversum. Er zijn nogal wat ex-staatssecretarissen, ministers en kamerleden op hoge posten bij omroepen terecht gekomen, waardoor die band met de politiek heel hecht is gebleven. Een band die historisch gezien nog veel nauwer was. De PvdA had echt de VARA als spreekbuis, en dat gold voor de NCRV en de KRO met het CDA, en de AVRO was toch van oudsher een VVD bolwerk. Dat is wel wat minder geworden met de ontzuiling in Nederland, maar in Hilversum is de verzuiling heel lang in stand gehouden. Eigenlijk bestaat het nog steeds. Politiek en levensstroming hebben hele nauwe banden gehad met de media. Helaas.... Dat is typisch Nederlands, je wordt heel snel in een hokje gedouwd, je moet ergens bij horen. En je moet vooral niet proberen dat te veranderen.
De politiek heeft de boel ook besodemieterd. Valse argumenten werden als waarheid gehanteerd. Ik heb zoveel rechtszaken meegemaakt en al die argumenten gehoord die de overheid gebruikte, nou daar lusten de honden geen brood van. Al in de Veronica tijd op zee; de golflengte 192 zou storen op een Italiaans vliegveld, toen werd er geswitcht naar 538. Maar er stoorde helemaal niks op de 192, ze wilden het ons gewoon moeilijk maken. Ik weet nog goed in de laatste dagen van Veronica op zee dat in de Motie Gardeniers gesteld werd dat áls er een frequentie vrij kwam dat die aangewend moest worden voor Veronica. In 1976 kwam die nieuwe zender, en Veronica mocht hem openen; Hilversum 4. Dat was dan een nieuwe zender, maar uiteraard niet zoals wij het hadden verwacht. Alsof er daarvoor geen nieuwe frequenties beschikbaar waren... Die waren er zat, en die zijn er nog steeds. Op radiogebied is 92 procent van de zendmiddelen in handen van de publieke omroep en slechts 8 procent voor de commerciële omroep. En ondanks die achterstelling is de commerciële omroep nu al bijna even populair en goedbeluisterd als de publieke omroep.
De frustraties
Die tegenwerking heeft heel wat frustraties opgeleverd door de jaren heen. Uiteindelijk heb ik wel een goed gevoel over hoe het is afgelopen, maar toen in augustus 1974 die boot er mee moest ophouden waren we natuurlijk verschrikkelijk gefrustreerd. We hadden toen wel een gruwelijke energie om te kijken of er ergens nog wat te bereiken was. Je pakt dan echt alles aan. Ik ben in 1975 zelfs met een aantal gasten in de auto gestapt, en geëmigreerd naar Spanje. Daar wilde ik met Silvan Tak de Mi Amigo boot omvormen tot Veronica. Dat avontuur heeft uiteindelijk maar drie dagen geduurd, toen kregen Silvan Tak en ik ruzie. Toen ben ik teruggereden, maar ik had mijn hond al laten inenten. De Veronica mensen bleven altijd denken aan een manier om weer commercieel te worden, ook toen Veronica in 1976 in het publieke bestel terecht kwam. Maar er was niks mogelijk, alles zat goed dichtgetimmerd. Satelliettechnieken bestonden nog niet, en de kabel stelde nog amper iets voor. Op het gebied van de inventiviteit en werkelijke vooruitgang was het van midden jaren zeventig tot midden jaren tachtig erg rustig. Niet bij Veronica en mijzelf, daar was het allerminst rustig. Zet vier van die gasten die op zo'n boot hebben gezeten bij elkaar, en het gesprek gaat nergens anders over. Die kunnen daar weken over doorlullen. We wilden allemaal dolgraag vrije radio maken, maar we konden gewoon niet. Het was simpelweg niet toegestaan.
De groei
Onze energie heeft lange tijd gezeten in het groot maken van Veronica binnen het publieke bestel. We zijn begonnen met 5 mensen in 1976, en uitgegroeid naar tweehonderd mensen toen we A-omroep werden in 1985. Dan ben je de grootste omroep in Nederland. Dat is toch een hele turbulente periode geweest. Maar binnen de legaliteit van het omroepbestel, anders kon het niet. Bij Veronica in het bestel werd ik directeur radio. Dat was eerst niks, en dat werd later heel veel. Het werd ook veel werk, maar dat kwam door de ingewikkelde structuur en de rare constructie. We hadden 80 uur radio per week, maar dan wel over zeven dagen, verspreid over vijf zenders. Maar ik heb er wel een prachtige tijd gehad. Rob Out heeft het altijd vergeleken met een spannend jongensboek, en dat was het ook. Ik heb van Rob altijd de vrijheid gekregen om te doen en te laten wat ik wilde. Hij deed de televisie, ik de radio. Ik heb dat vertrouwen nooit beschaamd, en dat altijd heel serieus genomen.
Tot mei 1989 ben ik blijven presenteren. Disc-jockey zijn is een vak, en daar moet je je echt voor 100 procent aan geven. Bij de publieke omroep kon je echter nooit fulltime disc-jockey zijn. Want Veronica had maar één dag uitzending op Radio 3. Dan moet je jezelf in de overige tijd nog van enig nut zien te maken. Dat heb ik gedaan, en op een gegeven moment ging dat overheersen. Ik ging op vrijdagmiddag vijf voor drie een keer denken aan de Top 40. Om drie uur ging ik zitten, en om zes uur dook ik de kroeg in. Het was pure routine geworden, een bijzaak. Dan moet je er als disc-jockey mee ophouden. Bovendien had ik in 1989 een goed excuus om er mee op te houden, want ik ging voor RTL werken om Véronique op te zetten. En op een gegeven moment verandert je belangstelling. Als disc-jockey kun je je moeilijk bezig houden met het management, en andersom. Het groot zakelijk belang interesseert me nu toch wel heel erg, dat was in het verleden helemaal niet het geval.
De verwijdering
Ik heb bij Veronica een fantastische tijd gehad, en is het daarom tragisch om te zien dat het idealisme, die drive die er altijd in gezeten heeft, nu behoorlijk om zeep geholpen is. Veronica had vijf jaar eerder commercieel moeten gaan. Toen hadden ze de kans, toen hadden ze het moeten doen. Eigenlijk was het toen al te laat, want Veronica was al te zeer ingekapseld in het bestel. De Tros heeft dat ook meegemaakt. De Tros komt ook van zee, vergeet dat niet. Toen Veronica in het bestel kwam was de Tros eigenlijk al establishment geworden. En dat was Veronica na tien jaar omroep ook. Dat was establishment, met een verenigingsraad, met een bestuur, met allemaal belangen en mensen die hun stoel warm zaten te houden. Door die besturen gaan andere mensen dan de programmamakers een belangrijke rol spelen. Zo'n verenigingsraad gaat zich manifesteren. Veronica had al in 1985 commercieel moeten gaan. Toen was die organisatie energiek, en dan was het een groter succes geworden dan het op dit moment is. Je ziet ook hoe moeizaam hoe het nu gaat. Ik moet er niet aan denken dat ik nu nog bij Veronica had gezeten. Dan had ik wat ik nu doe allemaal nooit meegemaakt. Maar begrijp me goed, ik hing heel erg aan Veronica. Ik had datgene wat ik nu doe érg graag vanuit Veronica gedaan. Maar ik ben blij dat het niet gebeurd is. Ik heb nu veel meer bewegingsvrijheid en veel meer bereikt dan ik bij Veronica ooit zou kunnen bereiken. Ik ben mede-eigenaar van twee radiostations, Sky en Radio 538, die bij elkaar een aanzienlijk groter marktaandeel hebben dan Radio 3. En ik ben directeur van twee televisiestations, nou mooi toch? Ik opereer liever vanuit de luwte dan vanuit een grote tent met zo veel mensen en zo'n enorm gebouw.
De experimenten
De inventiviteit om weer wat te proberen buiten het bestel kwam pas in de jaren tachtig terug. Ruud Hendriks is bij veel van die dingen betrokken geweest. Op de Firato van 1984 hebben we satellietradio uitgeprobeerd, samen met het toenmalige 'Europa Televisie'. Als Europa Televisie kan, dan moet Europa Radio ook kunnen, dachten wij. En twee jaar later hebben we tijdens de Firato een raamprogramma gemaakt voor de lokale omroep. Dat signaal werd via de kabel via een groot aantal lokale zenders doorgegeven. Beide experimenten waren een groot succes. Uit dat satellietradio experiment zijn de kabelradiostations ontstaan. We hadden voor die experimenten steeds toestemming van het Commissariaat voor de Media, en dan moesten we na tien dagen Firato weer op houden. Maar met dat raamprogramma voor de lokale omroep zijn we niet na tien dagen gestopt. Tot grote ergernis van het Commissariaat. We hebben het hele studiootje opgepakt en naar Hilversum verhuisd. De lokale omroepen gaven onze programma's met alle plezier door. Zes weken daarna heeft de Raad van State het alsnog afgeblazen. Want het functioneerde goed, dus misschien was er een juridische mogelijkheid. De mediawet heeft altijd gaten vertoond, alleen moest je eerst iets proberen voordat je wist of je een echt gat gevonden had. Balanceren op het randje, en zoals soms bleek over het randje. Dat is ook kenmerkend geweest voor een aantal mensen die toen bij Veronica werkten. Allemaal met de bedoeling om veranderingen te bewerkstelligen. Daar is Veronica tot 1990 mee bezig geweest, en daar ben ik nog steeds mee bezig. Het is altijd mijn doel geweest om de wijze waarop radio en later ook televisie gemaakt wordt te veranderen.
De zijpaden / Sky Radio
Er zijn dingen geweest die ik gedaan heb, die achteraf volstrekt niet door de beugel konden. Ik ben betrokken geweest bij de oprichting van Sky Radio. Dat kon ik als directeur van Radio Veronica eigenlijk niet maken. Maar ik vond het zonde als het niet gebeurde. Het mocht eigenlijk niet, maar ik hoopte alleen dat het later wel kon. Ik benadeelde daar op dat moment niemand mee. Daar paste ik wel voor op. Ik had alleen niet voorzien dat Sky Radio zo groot zou worden. In 1988 waren Radio 10 en Cable One net begonnen. In dit gebouw in Bussum, waar Radio 538 , TV10 en TMF nu nog zitten, werd in de jaren tachtig Countdown opgenomen. Dat was een duur programma, dat konden we alleen zo maken als het aan verschillende partijen kon worden verkocht. Er werd een afgeleide van Countdown gemaakt voor de Turkse televisie, voor Europa Televisie, voor Super Channel, en Sky Channel was ook één van die partners. Ik was toen eindredacteur van Countdown, en had dus ook contact met Sky Television. Na ons succes op de Firato met het kabelradio-experiment kwamen Radio 10 en Cable One, dus moest er ook een Sky Radio mogelijk zijn. Ja, maar hoe dan? Nou, lekker goedkoop, met non-stop muziek, met weinig personele consequenties. Dat plan is uitgevoerd, en ik kreeg aandelen in die club. Het was verder allemaal niet zo serieus. Het was een automaat die hier beneden in dit pand stond. Na een jaar bleek ineens dat Sky een marktaandeel had van 10 procent. Wat hield dat in, is dat veel? Ja, eigenlijk wel. Op zo'n manier werd er over gepraat. Ik ben er nooit meer dan drie dagen per jaar mee bezig geweest. Mijn betrokkenheid bij Sky was nihil, ik wist dat ik dat niet kon doen. Ik heb tegen Ton Lathouwers gezegd, die toen ook nog bij Veronica werkte, dat hij misschien eens wat anders moest gaan doen. Ik heb hem aangeraden die tent te gaan runnen.
Véronique
In 1989 ben ik weggegaan bij Veronica, om met Ruud Hendriks en vele anderen Véronique op te zetten. Dat is begonnen in de zomer van 1989. Patrick Cox was mediaconsultant, hij constateerde dat de tijd rijp was om in Nederland commerciële televisie te maken, vanuit het buitenland. Juridisch was het mogelijk, Nederland kon het in verband met de Europese regelgeving niet langer meer tegenhouden. Dat heeft hij achteraf goed gezien. Ik kende Patrick van 208 Radio Luxemburg, en hij had ook bij Sky Television gezeten. Cox heeft toen Ruud Hendriks benaderd, en die twee hebben een business plan geschreven. Ik werd ook door Patrick Cox benaderd, toen ik nog niet wist dat Ruud Hendriks daar ook mee bezig was. Ruud was toen hoofd van de informatieve afdeling van Veronica op Radio 1. Patrick vroeg mij om het management te doen voor die nieuwe tv-zender. Toen zei ik dat ik dat liever vanuit Veronica wilde doen. Ik zat op dat moment ook in het bestuur van Veronica, en ik heb de plannen van Patrick Cox aangekaart. Ik vertelde dat er mensen waren die meenden dat dit het moment was om commerciële televisie te beginnen in Nederland. Toen ben ik met een paar mensen van het bestuur van Veronica advies gaan vragen aan de media-advocaat Egbert Dommering. Hij zei dat het wel mogelijk moest zijn, maar hij adviseerde sterk om in zee te gaan met een buitenlandse partner. Hij adviseerde ons om naar RTL te gaan. RTL had al ervaring met het maken van programma's voor het buitenland, want ze verzorgen al jaren programma's voor Duitsland en Frankrijk, en ze hebben in de jaren zestig ook Nederlandstalige radioprogramma's gemaakt. Ze wilden Veronica er graag bij hebben. Ze waren onder de indruk van de populariteit en de naambekendheid die Veronica in korte tijd had weten op te bouwen. Maar vervolgens bleek dat Patrick Cox persona non grata was in Luxemburg, ze wilden ons niet hebben als Patrick Cox mee ging doen. Ik heb nog diverse pogingen ondernomen om Patrick er wel bij te houden. Anders ging hij het namelijk ergens anders proberen. Hij heeft daarna het TV10 vuurtje aangestoken, maar ook daar is hij op een zijspoor gezet. Tragisch.... Die man heeft tot twee keer een initiatief genomen, waarvan één initiatief is uitgemond in RTL4, de doorbraak van commerciële televisie in Nederland.
Veronica = Véronique?
De opzet van Véronique was om er later een commercieel Veronica van te maken. Dat mag ook geen geheim heten, dat was nogal duidelijk. Het was natuurlijk niet toevallig dat het Véronique heette. Je kan dan toch niet zeggen dat het omgeven was met geheimzinnigheid? Nee, dat is nogal open gebeurd. Het is een uitdagen van het establishment en de politiek, steeds maar weer. De publieke omroep Veronica zelf kon er natuurlijk niet openlijk aan mee doen, dus toen heb ik bij Veronica ontslag genomen. Rob Out wilde bij Veronica blijven om het voorbestaan niet in de waagschaal stellen. Ik kreeg vrij harde garanties dat als het allemaal fout zou gaan ik weer terug kon komen. Dat was toch wel, eh, spannend. Mocht het nu wel of mocht het toch niet? In die mist van wankele juridische constructies heb ik toch die stap gewaagd. We kregen van het Commissariaat en de politiek geen antwoord op de vraag of het mocht, terwijl die vraag duidelijk wel gesteld is. Maar je moet nu eenmaal eerst de Mediawet overtreden om er achter te komen of je de wet hebt overtreden. Later is geconstateerd dat de betrokkenheid van Veronica niet kon, maar dat is mosterd na de maaltijd. Wat moet ik daarmee? Dat was het risico van het plan. Veronica heeft altijd gebalanceerd op het randje, als Veronica dat niet had gedaan dan was Veronica er nooit gekomen. Voor het zelfde geld was het wel goed gekeurd. Het zijn interpretaties van wetten.
De prestatie
Het opzetten van Véronique was één godsonmogelijke taak. Er waren in het begin steeds wisselende potentiële aandeelhouders, die geregeld weer afhaakten. Veronica was er steeds één van, en er is een rij anderen geweest. Philips speelde er een kleine rol, maar wel een standvastige. Philips had maar twee procent, maar vanwege de goede naam speelden ze een belangrijke rol. Verder de Nationale Investeringsbank, de AMRO bank is benaderd, de NMB bank is het uiteindelijk geworden, en van Luxemburgse zijde kwam daar Crédit Lyonnais bij en de Luxemburgse Investeringsbank. De belangen van de grote partijen waren zo tegengesteld dat je het nooit alle partijen naar de zin kon maken. Dat was voor mij heel moeilijk. Daarbij had ik natuurlijk het Veronica-stempel, dus ik was naar de anderen toe altijd verdacht. Dat was een hele enerverende periode, ha ha ha. Zeer indringend.
Ruud Hendriks en ik hebben echt het onmogelijke gepresteerd. We kregen in mei 1989 groen licht voor het hele project. Toen zijn we de zaak gaan ontwikkelen, mensen aantrekken, programma's kopen en een programmering bedenken. In juni stond het licht weer op rood. Dat konden wij niet zeggen tegen de buitenwereld, dat wisten wij alleen. In augustus werd de geldkraan dichtgedraaid. Er was geen geld meer om de salarissen te betalen, we konden geen verplichtingen meer aangaan. Omdat ik directeur was en persoonlijk verantwoordelijk, ben ik gestopt met zetten van handtekeningen. Een paar weken lang gebeurde er helemaal niets, en wij maar proberen om de zaak stil te houden. Want in die tussentijd toeterde TV10 van Joop van den Ende natuurlijk van de daken dat het helemaal klote was bij ons, en dat TV10 het helemaal ging worden. En iedereen geloofde Joop van den Ende, en niemand geloofde ons. Wat wij in die periode gedaan hebben, ik krijg nog steeds natte plekken als ik daar aan terugdenk. Op een gegeven moment deden we een presentatie in de Escape, waar we Véronique aan de adverteerders presenteerden. Frank Eijken, Ruud Hendriks en ik voerden het woord. En alles wat daar werd gezegd was gelogen, alles. "Wij hebben het geld, wij hebben de solide investeerders, wij hebben de juiste juridische constructie, wij hebben de beste programma's." Allemaal niets van waar, we hadden nog helemaal geen juridische constructie en we hadden geen rooie cent. We hadden he-le-maal niks. De vooruitzichten waren uiterst en uiterst somber, en de ene aandeelhouder deed niks omdat de andere aandeelhouder ook niks deed. De Rabobank wilde pas storten als Veronica stortte, en zo zaten ze allemaal op elkaar te wachten. In Luxemburg riepen ze dat eerst de Nederlandse aandeelhouders maar eens moesten storten. Toen, op 6 augustus, heeft Rob Out die cirkel doorbroken. Rob Out heeft toen geroepen: dit kan zo niet langer! Het kaartenhuis stond echt op instorten, als er maar iemand riep dat hij zijn geld niet kreeg dan gingen we onderuit. Programma's moesten al geproduceerd worden, bij televisie moet je nu eenmaal al maanden van te voren dingen maken. Veronica stortte dus een bedrag van zes nullen, en toen kwam de rest ook over brug. En dus konden we pas 6 augustus serieus aan de slag, terwijl het station op 2 oktober met de uitzending moest beginnen. Het kon niet anders dan dat het station er bij de lancering nog niet zo erg goed uitzag. Dat was de enige zekerheid die we hadden, dat het er niet uit zag. Je ziet het aan ieder beginnend commercieel televisie-station, dat is bij de start allemaal heel erg matig. We hadden veel muziekprogramma's, want dat was goedkoop. Dat scoorde toen evengoed enorm hoge kijkcijfers. We haalden met dagelijkse uitzendingen van Countdown zenderaandelen van 2 of 3 procent, daar zou nu iedereen zijn vingers bij aflikken. Maar ik herinner me wel dat Ruud en ik elkaar wel eens aankeken, en zeiden "Dit is echt troep". Trash-tv. Maar ach, het was een produkt. Er was ook geen stuiver voor beschikbaar, hè. Het budget was echt helemaal niks. We kochten programma's in voor 2000 gulden per uur, dat is te debiel voor woorden. Een uur 'Medisch Centrum West' kost vier ton, en dan verwachtten ze dat wij konden concurreren met budgetten die een honderdste waren van wat er normaal werd uitgegeven. Die besluiten om weinig uit te geven waren natuurlijk ingegeven door het feit dat het juridisch allemaal nog niet 100 procent was. Het was allerminst zeker dat we op 2 oktober wel mochten uitzenden. Dus kon je ook maar beter weinig uitgeven, dan kon je ook niet zo vreselijk veel verliezen als het misging. Belangrijke programma's als 'Prijzenslag' en de '5 Uur Show' hadden we pas in augustus ingekocht. Die konden pas in december geleverd worden, want zoiets heeft wel enige aanlooptijd nodig. Uiteindelijk is RTL geworden wat wij al met Véronique voor ogen hadden, een heel erg commerciële zender. Véronique is nooit bedoeld als jongerenzender, wel als een populaire zender met een jonge, energieke uitstraling, voor het grote publiek.
Van den Ende
In december 1989 deed John de Mol bij ons zijn eerste grote showprogramma voor Roemenië, notabene gepresenteerd door Linda de Mol. We hadden ook nauwe contacten met een aantal coryfeeën binnen het van den Ende concern. In die tijd likte Van den Ende nog zijn wonden vanwege het mislopen van TV10. Toen ze er in Luxemburg achter kwamen dat we informele contacten hadden met de club van Van den Ende werd mij dat zonder nadere uitleg verboden. In december 1989 kwam ik er achter dat ze vanuit Luxemburg rechtstreeks met Joop van den Ende aan het onderhandelen waren. Toen werd ik uitgenodigd om het contract met Van den Ende te ondertekenen. Maar ik wilde dat contract wel eerst even zien. Toen mocht ik een gedeelte van het contract inzien, en bij dat gedeelte wat ik zag had ik grote vraagtekens. Ik wilde heel graag een overeenkomst wilde met Van den Ende, maar niet onder deze condities. Joop wilde in december 1989 natuurlijk elke aanbieding aanpakken, als hij maar zijn programma's kwijt kon. Zijn bedrijf was op sterven na dood. Maar ze hebben dat in Luxemburg niet verder uit onderhandeld. Ze boden veel te veel geld voor zijn programma's, zonder de rechten van die programma's te hebben. Ik vond dat RTL zich veel te afhankelijk maakte van Van den Ende. Dat is jaren later ook gebleken. Mede daardoor is die hele slechte verhouding ontstaan tussen Freddy Thyes en Van den Ende. Nou, dat slechte contract wilde ik niet ondertekenen. De pers heeft dat opgevat als dat ik niet een overeenkomst zou willen met Van den Ende. Het tegendeel was het geval, ik wilde hem juist heel graag hebben. Ik heb ook nooit ruzie of problemen gehad met Van den Ende. Voor mij was het wel het moment om het bijltje er bij neer te gooien. Men heeft mij vriendelijk doch dringend verzocht mijn vertrek in december van 1989 niet wereldkundig te maken. RTL was namelijk in onderhandeling met Elsevier, VNU, NMB en Veronica, en mijn vertrek zou die onderhandelingen verstoren. Daar ging ik mee akkoord, maar ik wilde niet wachten om te zien wat er ging gebeuren. Toen ben ik een maand naar de Carribean geweest, en daarna is alles formeel geregeld. Door die deal met Van den Ende zonder mij te regelen werd ik gepasseerd. Ik vond het een motie van wantrouwen dat ze mij dat niet hadden willen laten doen. Maar ja, zo functioneert dat in Luxemburg. Het is een kwestie van de eer opeisen. De Luxemburgers wilden graag de reddende engel spelen van RTL. Nou, dat moesten ze dan maar doen. Maar het ging mij vooral om de inhoud van dat contract. Ik vond het ongelofelijk hufterig tegenover al die mensen die ik kort had gehouden. Al die producenten die ik vreselijk uitgeknepen had om lager, lager, lager te gaan zitten. Er werd voor ons geproduceerd voor belachelijk lage prijzen. En ineens ging bij de komst van Van den Ende de geldsluis open, en werden er plots gigantische bedragen betaald. Dat vond ik zo verschrikkelijk onterecht tegenover al die mensen die zich in het zweet hadden gewerkt en krom hadden gelegen tegen een belachelijke beloning. Dat kon ik niet echt verantwoorden.
Het vertrek
Ik had eigenlijk al veel eerder mijn besluit genomen om weg te gaan, maar ik wilde de mensen niet in de steek laten die er heengegaan waren omdat ik daar zat. Ik had nogal wat mensen op persoonlijke titel naar binnen gehaald. De deal met Van den Ende is de aanleiding geweest, de oorzaak zat natuurlijk veel dieper. Eén van de oorzaken was dat ik gemalen werd tussen de tegenstrijdige belangen van die aandeelhouders. Ik moest dingen ondertekenen waar ik niet achter stond. Philips bijvoorbeeld wilde in een contract vastleggen dat als de D2-Mac standaard in gebruik werd genomen, wij ook in D2-Mac gingen uitzenden. Dat vond ik absoluut onverantwoord. Zo waren er elke dag wel dingen met tegengestelde belangen. Een andere oorzaak voor mijn vertrek zijn de Luxemburgers zelf geweest. Er was sprake van gedwongen winkelnering. We moesten de vormgeving laten doen door een dochteronderneming van RTL. De automatisering moest worden afgenomen van dochtermaatschappijen van RTL. Dat spul is voor veel geld neergezet, het heeft nooit gewerkt en waar het gebleven is weet ik niet. Van elke uitzendband moest een kopie gemaakt worden om die uitzendklaar te maken. Dat moest in Luxemburg gebeuren, terwijl dat in Nederland voor de helft van de prijs kon. Er werd dus op allerlei manieren erg veel geld afgetapt, dat werd onrechtmatig onttrokken aan het bedrijf. Daardoor werden de Nederlandse aandeelhouders, waaronder Veronica, benadeeld. Dat vertelde ik ze ook, en dat leverde spanningen op. Daar zat ik dan tussen, in dat krachtenveld tussen de verschillende aandeelhouders en de Luxemburgers. De Luxemburgers hadden altijd de feitelijke macht in handen. Nu nog steeds trouwens.
De aandelen
Na mijn vakantie zijn de aandelen Véronique die de Rabobank en Veronica hadden verkocht aan de VNU en Elsevier. Veronica heeft er 18 miljoen aan verdiend, en dat is netjes weer terugbetaald. Dat is gestort in de kas van de algemene omroepreserve, dus uiteindelijk is de Nederlandse gemeenschap daar nog beter van geworden. Ik had ook zelf een aandeel in de club, met groot risico van mijn eigen geld gekocht . Dat aandeel kon ik voor bijna drie maal de waarde verkopen. Dus dat heb ik toen gedaan, ja. Daar heb ik lekker geld aan overgehouden, maar daar was het me nooit om te doen geweest. De vijf oprichters van Véronique hebben ook nog op persoonlijke titel een aandeel gekregen. Veronica maakte aanspraak op mijn aandeel. Ik vond niet dat ze daar recht op hadden, want toen ik die aandelen kreeg werkte ik niet voor Veronica. Daar kwamen rechtszaken over en een boel gedoe. Op een gegeven moment ben ik er mee gestopt, en heb ik gezegd: hier heb je het. Ik heb er afstand van gedaan, omdat ik absoluut schoon schip wilde maken. Ik wilde niet dat ze dachten dat ik mijn positie had misbruikt voor persoonlijk gewin.
De pers
Over die aandelen is toen vreselijk veel geschreven in de pers. In de Nieuwe Revu werd ik in een verhaal over Tornado B.V. afgeschilderd als een eersteklas gangster. Dat was echt een heel slecht stukje journalistiek. Ik heb geen mogelijkheid gekregen om een behoorlijk weerwoord te geven. Kijk, onwaarheden zijn niet erg. Daar kun je gewoon tegen in gaan. Halve waarheden wordt moeilijker. Die zijn voor verschillende uitleg vatbaar. Daar heb ik wel geregeld last van gehad. Als je ook maar enig succes hebt in Nederland, dan trekken ze dat in twijfel. Dat zal wel niet eerlijk gegaan zijn, denken ze dan. Ze proberen je en masse naar de kloten te helpen. Wat dat betreft is het ondernemersklimaat hier, zeker wat media betreft, niet zo erg vriendelijk. Ik heb er op dit moment geen nadeel meer van. Ik heb al jaren niemand meer gehoord over Tornado. Dat zet zichzelf kennelijk recht. Maar het kon wel eens ver gaan. Toen ik na het contract met Van den Ende op vakantie ging naar de Carribean verschenen er allerlei rare verhalen over in de pers. Ik wilde daar op de Antillen voor de lol een radiostationnetje overnemen, dat leek me wel leuk. Ik kan moeilijk stilzitten. Een vriendje zou dat daar gaan runnen. Maar toen stond er op de voorpagina van de Telegraaf dat Harding Veronica weer eens in diskrediet bracht, omdat hij handelt in strijd met de Mediawet. Dat was zo belachelijk. Toen ben ik er gelijk mee opgehouden. Het was alleen een uitstapje van me. Ik werkte toen niet voor Véronique of voor Veronica, dus wie kon ik nou in diskrediet brengen?
De terugkeer
In 1990 ben ik teruggekomen bij Veronica. Toen was ik zelf veranderd, maar ook Veronica was veranderd. Wat ik in het jaar bij Véronique heb gemaakt dat was werkelijk ongelofelijk. Ik had geroken aan het bedrijfsleven en ik had een periode achter de rug waarin ik ontzettend intensief gewerkt heb. Ik deed in een week dingen waar ze bij Veronica een jaar voor nodig hadden. Ik heb me verbaasd over wat je als mens allemaal kunt hebben. Want met Ruud Hendriks samen heb ik zo verschrikkelijk hard gewerkt, en zulke ongelofelijke dingen meegemaakt. Daar verander je van. Daarna kon ik niet meer functioneren in het publieke bestel. Ik kon niet nog een keer gaan discussiëren over de verkeersjingle. Die hele omroepstructuur, al die adviescommissies, ik werd er gek van. Dat ging niet meer. Bovendien was mijn terugkeer niet van harte gegaan. Door mijn vertrek waren er allerlei plekken opengevallen, die opgevuld waren door mensen die mij liever niet zagen terugkomen. Ze deden er ook alles aan om mijn terugkeer te belemmeren, terwijl er duidelijke afspraken waren dat ik terug kon komen. Het bestuur heeft daar ook een bedenkelijke rol bij gespeeld. In ieder geval, ik ben terug gekomen, maar ik voelde me er niet meer op mijn gemak. Het was een ander bedrijf geworden. Veronica was een omroeporganisatie geworden in de slechte zin van het woord. Er waren clubjes in het bedrijf die vonden dat degenen die bij Véronique betrokken waren nonchalant met de belangen van de werkgever waren omgesprongen. Mensen die zeggen dat we willens en wetens de wet hebben overtreden hebben ongelijk.
Veronica II / Radio 538
Op 1 augustus 1991 heb ik de VRON opgericht, de Vrije Radio Omroep Nederland. Inderdaad, vernoemd naar de in 1959 opgerichte aanloop naar wat later de zeezender Veronica zou worden. De overheid had tijdelijk een paar kleine restpakketjes met etherfrequenties gegeven aan RTL-Radio, Sky en Radio 10. De mogelijkheid kwam er aan om een binnenlandse commerciële radiostation op te zetten, legaal volgens de Mediawet. Er werden ook landelijke etherfrequenties in het vooruitzicht gesteld. Dus toen ben ik na gaan denken over hoe je commercieel radio kon maken in Nederland. In augustus 1992 ben ik naar Joop van der Reijden gegaan, en gezegd: 'Dit is het moment, nu moet je het doen, want als je het nu niet doet dan ben je te laat. Dan kom je niet meer aan de bak voor een etherfrequentie.' Die kans mocht Veronica niet laten schieten. Ik heb hem verteld over de VRON, gezegd dat de B.V. opgericht was, ik heb hem voorgesteld om me te laten gaan en me de zegen te geven. Net als bij Véronique, als voorbereiding voor als Veronica definitief het bestel uit zou stappen. Ik zou met een aantal mensen weggaan, maar wel nauw blijven samenwerken met Veronica. Als die stap dan genomen werd, dan zou alles weer samengebracht worden. Dat was mijn plan.
Het vertrek II
Ik wist natuurlijk wel dat er binnen de omroep niet in die richting gedacht werd. Dit was een uiterste poging om het commercieel gaan te forceren. Toen heeft Van der Reijden gezegd: "Nu doe je dingen die wel heel erg in strijd zijn met de Mediawet en de doelstelling van het zijn van een publieke omroep. Daar moet je mee ophouden, anders moet je maar weggaan." Dat was niet zozeer de reactie van Veronica, als wel van Joop van der Reijden. Hij wilde het voorstel niet in het bestuur brengen, misschien wel omdat hij bang was dat ze het goed zouden vinden. Dus toen heb ik het voorstel maar zelf naar het Veronica bestuur en de verenigingsraad gestuurd. Van der Reijden gebruikte alle invloed die hij had om het bestuur op andere gedachten te brengen. Hij bood ze reisjes aan naar Barcelona, hogere posities, noem maar op. Hij kon die hele club naar zijn hand zetten. Zo'n politicus kan natuurlijk goed manipuleren, dat is zijn vak. Het interesseert hem geen donder of hij een ziekenfonds, een voetbalclub of een omroep moet organiseren. Hij zet de mensen naar zijn hand, en dat doet hij slim. Maar daarmee heeft hij natuurlijk wel de ziel uit het bedrijf gehaald. Hij wist ook dat hij Rob Out en mij niet zo kon bespelen, dus hij moest ons op één of andere manier kwijt zien te raken. Nadat ik mijn voorstel had verstuurd vond hij dat ik moest opkrassen. Formeel heb ik me tegen mijn vertrek verzet, omdat ik zo nog een handdruk mee kon krijgen. Dus toen werd ik geschorst. Zo gaat dat in Nederland, dan houd je er meer geld aan over. Als ze me liever ontsloegen dan dat ik ontslag nam, dan is dat prima. Maar ik deed het wel volledig uit vrije wil.
De leer
Rond die zelfde tijd, augustus 1992, heeft Van der Reijden gezegd dat Veronica definitief niet commercieel zou gaan. Dat was voor mij de reden om te zeggen dat het mijn club niet meer was. Ik vond dat Veronica ooit was opgericht om weer commercieel radio en televisie te gaan maken. Maar het middel was het doel geworden. En dat middel was de omroeporganisatie. Achteraf blijkt dat Van der Reijden óf zijn mening behoorlijk veranderd heeft, óf hij heeft zitten liegen. Maar goed, eens een politicus.... Eerst vecht je tegen de politici in Den Haag, en dan in je eigen organisatie. Zucht. Het had allemaal veel makkelijker gekund. Veronica had gewoon de eigen leer niet moeten verloochenen. Maar als ik er op terug kijk, dan is het onvermijdelijk geweest dat het zo gegaan is.
Veronica III
Het is goed dat Veronica alsnog commercieel gegaan is, beter laat dan nooit. Maar de wijze waarop is natuurlijk ongekend stom. Veronica heeft haar zelfstandigheid prijsgegeven, want de Holland Media Groep is een vanuit Luxemburg gedirigeerde onderneming. Dat is natuurlijk verschrikkelijk voor Veronica. De naam Holland Media Groep is ook absoluut foutief gekozen, het had beter Luxemburg Media Groep kunnen heten. Ja toch? De Luxemburgers hebben altijd een doorslaggevende stem gehad, toen al en nu nog steeds. Dat zijn slimme zakenmensen die precies weten hoe ze het moeten spelen. In alle bedrijven waar ze een minderheidsbelang hebben, hebben ze het wel voor het zeggen. Veronica heeft haar merknaam verkwanseld aan een buitenlandse onderneming. En dat vind ik tragisch, ja. Als ze met mijn plan mee waren gegaan dan had er iets moois uit kunnen groeien. Dat hád gekund. Dan hadden ze nu een leuk radiostation gehad, met een FM-frequentie. En niet zo'n rampzalige onderneming die miljoenen kost en verlies draait. Daar kan ik nu wel met enig leedvermaak naar kijken.
Maar het gekke is dat ik niet meer zo veel aan Veronica denk.... Ik heb er een prachtige tijd gehad, maar het huidige Veronica spreekt me niet aan. Ik denk ook dat de kijker en de luisteraar het huidige Veronica niet meer herkent. Het oude Radio Veronica-gevoel is met ons meeverhuisd naar Bussum. Ruimte voor creativiteit, gezellig werken, informele sfeer, allerlei verschillende mensen op de vloer. Jonge mensen een kans geven, je kunt hier begin twintig zijn en een ton verdienen. Serieus met je werk bezig zijn, zonder politiek gekonkel daaromheen. Noem dat dan maar het Veronica gevoel, dat heerst hier als geen ander in dit pand. Er komen nog geregeld oud-Veronica medewerkers over de vloer, en die vinden het allemaal verschrikkelijk leuk hier. Die proeven het verschil. Er werken hier ook veel mensen die eerst bij Veronica hebben gewerkt, en dat geldt niet alleen voor de dj's. Die mensen hebben toch allemaal een gok genomen door hier te komen. Ondanks dat ze van Veronica hogere salarissen aangeboden kregen. Het gaat toch om een stuk avontuur, en idealisme.
De start
Officieel is Radio 538 op 1 oktober 1992 van start gegaan, maar het bedrijf was al veel eerder opgericht. Ik had alles al voorbereid binnen Veronica, maar niet in het geniep. Ik wilde het station eerst nog Veronica noemen. Ik denk dat het ook wel gekund had, maar ik ben die confrontatie niet aangegaan. Ik ben achteraf heel blij dat ik dat niet gedaan heb. Bull Verweij, onze oude Veronica-topman van zee, had de naam Veronica ooit verkocht aan een muziekuitgever. Die had die rechten zwart op wit, maar vond het wel goed als wij die zouden gebruiken. Dus het moest kunnen dat ik de rechten bij die muziekuitgever kon kopen. Maar ik dacht ook, laat ze maar de schijt krijgen, ik noem het anders. Toen hebben we lang zitten dubben over een goede naam. Toen bleek dat de jocks Radio 538 wel lekker uit hun bek kregen. Het publiek waar we het voor doen, de jongeren, hebben natuurlijk geen weet van de betekenis van die naam. Maar voor ons heeft het nog steeds die waarde van vroeger. Ik ben ook blij dat het die naam is geworden. We hebben ook gezegd dat we verder gingen waar Veronica stopte, dus wat is er mooier dan de oude Veronica-naam van zee te gebruiken?
Het trekken
Sky Radio had een tweede zender, Hitradio. Maar dit kleine broertje liep niet goed. Hitradio had toen nog maar 2 miljoen kabelaansluitingen in Nederland. De uitzendingen van Sky Radio en Hitradio kwamen ook uit dit gebouw, dus het was logisch om de frequentie van Hitradio te gebruiken voor 538. In het begin heette het ook nog Hitradio, want de nieuwe Mediawet was er nog niet helemaal door. De latere 538-jocks zaten al op de zender, maar nog met jingles van Hitradio. In december 1992 was het grote openingsfeest van 538, met Bull Verweij. In het begin leek het allemaal nog nergens op. Het was echt om te huilen. Dat is raar, dan zit je met hele ervaren mensen, en toch lijkt het nergens op. Dat moet zich allemaal ontwikkelen, en dat kost tijd. Het was gewoon keihard werken, want Radio 538 heeft een hele moeilijke periode doorgemaakt. Dan zie je hoeveel mensen er risico's willen lopen, erin geloven , en er dag en nacht aan werken. God, wat hebben we er aan moeten trekken. Bikkelhard werken, met te weinig mensen en geen geld. There's no budget like low budget. Het was moeilijk, moeilijk, moeilijk, maar het is och gelukt om het station uiteindelijk, met alleen distributie via de kabel, winstgevend te krijgen.
De etherverdeling
De verdeling van de etherfrequenties in 1994 heb ik uiteraard van dicht bij meegemaakt, inclusief de hele procesgang daarna. Het leek erop dat het op de persoon gespeeld wordt. Bij de verdeling heeft WVC eerst gekeken naar welke station van Harding was, want die kreeg in ieder geval geen frequentie. Dat zijn verhalen die je hoort, en misschien zit er een kern van waarheid bij. Wij zijn natuurlijk vreselijk genaaid. We hebben simpelweg geen kans gehad. WVC heeft echt gezocht naar argumenten om ons geen frequentie te geven. En dan praat ik over Sky én 538. Kijk maar naar Classic FM. Op het verzoek van het Ministerie hebben zij nog wat jazz toegevoegd aan de programmering. En zo kregen ze de beste FM-frequentie. Dat was niet bij gebrek aan andere kandidaten, Classic FM is er echt tussen geschoven.
Toen we dus geen etherfrequentie kregen heb ik Erik de Zwart de loopgraven ingestuurd, om zijn enthousiasme voor de zaak over te brengen. Uiteindelijk heeft een uitspraak van het College van Beroep voor het Bedrijfsleven (CBB) de zaak bespoedigd. Zij hebben aangetoond dat de methode van toewijzing op onterechte gronden heeft plaatsgevonden. De Raad van State heeft ons gelijk bevestigd, en toen moest de politiek natuurlijk een oplossing vinden. Er lagen enorme schadeclaims, want we waren miljoenen aan inkomsten misgelopen door ons verplichte verblijf op de kabel. Mevrouw Jorritsma van Verkeer & Waterstaat heeft toen de uitspraak van de rechter overgenomen. We hebben zeer intensief overleg gehad met mensen van het Ministerie, en uiteindelijk zelf een oplossing aangedragen welke frequenties er vrijgemaakt konden worden. Toen hebben we alsnog een frequentie gekregen. Maar het is een ingewikkelde politiek, hier alleen al kun je tien boeken over schrijven. Er zitten zoveel haken en ogen aan. Bijvoorbeeld over de bevoorrechting van buitenlandse zenders. Buitenlandse zenders kunnen gratis op de kabel, zoals Sky radio, terwijl wij moeten betalen. Wij worden door de overheid verplicht te betalen om op de kabel te mogen. Maar Radio 538 heeft nu een frequentie, uiteindelijk kan het me geen lor schelen hoe we hem gekregen hebben.
Commerciële radio
Met de komst van commerciële radio is het radiolandschap voor de luisteraar veel leuker geworden. Geen zender is hetzelfde. Wil je Nederlandstalig horen, zet je Radio Noordzee Nationaal op, voor oude reut ga je naar Radio 10, wil je popmuziek ga je naar 538, wil je zeikmuziek ga je naar Sky, noem maar op. Ze krijgen allemaal een ander publiek. Dat is toch beter dan de Vrolijk Gevarieerde Puinhoop van vroeger? Publieke radio zit nog steeds met 25 zendgemachtigden op één zender te pielen, zonder dat er een centrale lijn is. Dat werkt gewoon niet.
Commerciële televisie
In 1990 sprak ik een reclamecongres toe, waarop ik zei dat we in Nederland nog een tweede commerciële tv-station zouden krijgen, en misschien nog wel een derde. Ik werd uitgelachen, ze vroegen of ik wel goed bij mijn hoofd was. Maar de veranderingen die ik toen zag aankomen zijn er wel gekomen, alleen nog sneller dan iedereen toen dacht. Als je ziet hoeveel commotie de komst van Sport 7 teweeg brengt. Iedereen op zijn achterste poten, geweldig! Ik geniet daarvan. De financiële belangen zijn natuurlijk enorm. Er wordt niet meer over enige miljoenen gesproken maar over honderden miljoenen. Het is een heel serieus spel geworden. Ik weet niet of de kwaliteit er op vooruit gaat. Dat betwijfel ik zelfs. Als je naar de Amerikaanse televisie kijkt, dat vind ik betreurenswaardig. Je moet een hele avond voor de televisie gaan zitten om één film af te kijken, zo veel reclame zit er tussen. Ik hoop niet dat we in Nederland al te veel die kant op gaan. Uiteraard heb ik niks tegen reclames, maar het moet niet irriteren. Sluikreclame mag je verbieden, daar heeft niemand wat aan. Het mag van mij aan strenge regels gebonden zijn, dan weten we allemaal waar we aan toe zijn.
De drijfveer
Nieuwe uitdagingen aangaan, steeds proberen de dingen te veranderen. Ja, dat is wel belangrijk in mijn carrière. Die nieuwe uitdagingen dienen zich steeds aan, ik zoek ze niet op. Ik kan moeilijk nee zeggen tegen nieuwe, leuke dingen. Radio 538 heb ik nauwelijks afgemaakt. Ik ben in de opbouwfase al weer verhuisd naar TMF. The Music Factory is het eerste station waar ik bij betrokken ben wat zonder juridische procedures kon gaan uitzenden. TMF staat amper op de rit, of ik doe TV10 er al bij. Dus het wordt alleen maar erger. Ik ben ook betrokken bij een project in Den Haag, waar commercieel geëxploiteerde lokale omroep gemaakt wordt. Stadsradio Den Haag, Radio 94. Dat draait sinds mei 1995, en dat gaat goed. Ik bemoei me verder niet met de uitvoering, we hebben alleen de juridische structuur gevonden. Hier kun je radio maken zoals het hoort. Lokale radio is zo mooi, alleen krijgt het nauwelijks kans van de overheid. Publieke lokale radio is zo slecht, en er zijn altijd ruzies. De wijze waarop de overheid in Nederland lokale radio heeft neergezet is wel zo'n brevet van onvermogen. Nu is er goede, lokale radio in Den Haag, waar een groepje mensen een leuke boterham mee kan verdienen. Ik vind het prachtig als zoiets lukt. En bij de tv-projecten ligt mijn hart meer bij TMF, maar ik zal toch mijn uiterste best doen om van beide tv-zenders een succes te maken."
(c) Arjan Snijders